Μία σημαντική ανακοίνωση εξέδωσε η Τράπεζα της Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία προχωρά σε μια σημαντική αλλαγή της μεθοδολογίας κατάρτισης του Ισοζυγίου Πληρωμών, με τη χρήση των στατιστικών εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ στη θέση των στοιχείων διακανονισμού τραπεζικών συναλλαγών (settlements data), που χρησιμοποιούνταν έως και τον Ιούνιο του 2015. Όπως διευκρινίζεται σε σχετική ανακοίνωση, με τη νέα μεθοδολογία, τα στοιχεία του ισοζυγίου αγαθών θα αντικατοπτρίζουν τελωνειακά ή άλλα διοικητικά στοιχεία, όπως αυτά συλλέγονται ή εκτιμώνται από την ΕΛΣΤΑΤ.
Η υιοθέτηση της νέας πηγής στοιχείων θα εφαρμοστεί αναδρομικά από τον Ιανουάριο του 2013, περίοδο για την οποία θα είναι διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία. Για την περίοδο μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2012 θα είναι διαθέσιμα τα στοιχεία που χρησιμοποιούν την παλαιά μεθοδολογία του διακανονισμού τραπεζικών συναλλαγών για την κατάρτιση του ισοζυγίου αγαθών.
Σημειώνεται ότι η ενσωμάτωση στο ισοζύγιο πληρωμών των στατιστικών εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ αποτελεί μέρος της γενικότερης προσπάθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την εφαρμογή ενιαίων διεθνών κανόνων και την εναρμόνιση των στατιστικών του Ισοζυγίου Πληρωμών με τους Εθνικούς Λογαριασμούς. Η ανάγκη της εναρμόνισης απορρέει άμεσα τόσο από τις οδηγίες της 6ης έκδοσης του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (BPM6 – Balance of Payments Manual 6th edition) όσο και από το γενικότερο στατιστικό πλαίσιο του Ευρωσυστήματος και της EE. Επιπλέον, η εναρμόνιση αυτή καθίσταται απαραίτητη, δεδομένου ότι τα στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωμών και των Εθνικών Λογαριασμών θα χρησιμοποιούνται παράλληλα στο πλαίσιο της Διαδικασίας Μακροοικονομικών Ανισορροπιών (MIP – Macroeconomic Imbalances Procedure). Η χρήση των στατιστικών εξωτερικού εμπορίου για την κατάρτιση του ισοζυγίου πληρωμών είναι ευρύτατα διαδεδομένη στα κράτη-μέλη της ΕΕ, ενώ έχουν υιοθετηθεί προοδευτικά από τα μέσα του 2014 και οι κανόνες της 6ης έκδοσης του εγχειριδίου για την κατάρτιση του ισοζυγίου αγαθών.
Πηγή πλροφόρησης οι στατιστικές εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ
Οι στατιστικές εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ περιλαμβάνουν: πρώτον, τις στατιστικές εισαγωγών και εξαγωγών από και προς τρίτες χώρες εκτός ΕΕ (Extrastat), οι οποίες συγκεντρώνονται από τα τελωνεία μέσω του Ενιαίου Διοικητικού Εντύπου και δεύτερον, τις στατιστικές ενδοκοινοτικού εμπορίου (Intrastat), οι οποίες συγκεντρώνονται μέσω του ειδικού εντύπου που αποστέλλουν οι επιχειρήσεις (δήλωση Intrastat).
Στα στατιστικά στοιχεία του ενδοκοινοτικού εμπορίου περιλαμβάνονται εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, για τις συναλλαγές των οποίων η αξία είναι χαμηλότερη του στατιστικού ορίου αναγγελίας και για τις οποίες οι επιχειρήσεις δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης Intrastat.
Στα στατιστικά στοιχεία εισαγωγών και εξαγωγών από και προς τρίτες χώρες περιλαμβάνονται και τα στοιχεία των ‘‘ελλιπών τελωνειακών διασαφήσεων’’, τα οποία στην πλειονότητά τους αφορούν στα πετρελαιοειδή. Τα στοιχεία αυτά οριστικοποιούνται μετά τη συμπλήρωσή τους. Στις στατιστικές εξωτερικού εμπορίου έχουν ενσωματωθεί επίσης πρόσθετα στοιχεία, τα οποία διαβιβάζονται στην ΕΛΣΤΑΤ από διοικητικές πηγές και αφορούν κυρίως στρατιωτικό εξοπλισμό.
Τέλος, η ΕΛΣΤΑΤ εκτιμά, με βάση μεθοδολογία που έχει αναπτύξει, το ύψος των μη δηλούμενων εισαγωγών, οι οποίες αφορούν κυρίως παράνομες δραστηριότητες (λαθρεμπόριο αλκοολούχων ποτών, προϊόντων καπνού, ναρκωτικών και άλλων προϊόντων, π.χ. ρούχων). Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στις εισαγωγές κατά την κατάρτιση των Εθνικών Λογαριασμών.
Μεθοδολογικές προσαρμογές στα στοιχεία εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ
Στο πλαίσιο της εφαρμογής των διεθνών κανόνων κατάρτισης του ισοζυγίου πληρωμών υιοθετούνται ορισμένες μεθοδολογικές προσαρμογές στα στοιχεία εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ.
Η αξία των εξαγωγών, στις στατιστικές εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ, αναγγέλλεται σε όρους FOB (Free on Βoard), ενώ η αξία των εισαγωγών σε όρους CIF (Cost, Ιnsurance, Freight). Δεδομένου ότι η αναγγελία τόσο των εξαγωγών όσο και των εισαγωγών στο ισοζύγιο πληρωμών γίνεται σε όρους FOB, η Τράπεζα της Ελλάδος μετατρέπει τις εισαγωγές σε αξία FOB, εφαρμόζοντας ένα σταθερό συντελεστή μετατροπής CIF/FOB ύψους 5% (δηλαδή FOB = CIF*(1-0.05)) και η διαφορά που προκύπτει κατανέμεται στις μεταφορικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες κατά τα 4/5 και 1/5 αντιστοίχως.
Τα στατιστικά στοιχεία εξωτερικού εμπορίου που συλλέγονται από την ΕΛΣΤΑΤ περιλαμβάνουν και συναλλαγές που αφορούν επεξεργασία και επισκευές αγαθών, οι οποίες εξαιρούνται από την κατάρτιση του ισοζυγίου αγαθών. Σύμφωνα, με τη μεθοδολογία BPM6, οι συναλλαγές αυτές ταξινομούνται στο ισοζύγιο υπηρεσιών και υπολογίζονται με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Επίσης, στις εισαγωγές αγαθών, κατά την κατάρτιση του ισοζυγίου αγαθών (όπως και στην κατάρτιση των Εθνικών Λογαριασμών) περιλαμβάνεται η εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ για το λαθρεμπόριο αγαθών, η οποία ανέρχεται σε 1,5 δισεκ. ευρώ ετησίως.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η καταγραφή των εισαγωγών (αγορών) και εξαγωγών (πωλήσεων) πλοίων στο ισοζύγιο αγαθών θα συνεχίσει να βασίζεται στα στοιχεία που συλλέγει η Τράπεζα της Ελλάδος.
