Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τον υποδιοικητή της ΤτΕ
Την συμβολή στην κοινωνική επιχειρηματικότητα αλλά και τα περιθώρια της σημαντικής ανάπτυξης του θεσμού των συνεταιριστικών τραπεζών τόνισε ο υποδιοικητής της ΤτΕ Θεόδωρος Μητράκος, μιλώντας χθες σε εκδήλωση της Συνεταιριστικής Τράπεζας Ηπείρου, στα Ιωάννινα.
Το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται οι τράπεζες αυτού του τύπου, όπως τόνισε ο κ. Μητράκος, με τις αυστηρές εποπτικές απαιτήσεις και τον σκληρό ανταγωνισμό δημιουργούν για τις μικρότερες εξ αυτών σημαντικά εμπόδια, ώστε για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των οικονομιών κλίμακας έχουν ανάγκη από εξειδικευμένα στελέχη αλλά και συνεργασίες και κεφαλαιακές ενισχύσεις.
Ωστόσο, οι συνεταιριστικές τράπεζες διαθέτουν συγκριτικό πλεονέκτημα όταν επικεντρωθούν στην τοπική αγορά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ωστόσο η επιτυχής δραστηριοποίησή τους απαιτεί τη χρηματοοικονομική τους θωράκιση και την κατανόηση της δύναμης της συνεργασίας σε όρους αύξησης των πηγών εσόδων, διαφοροποίησης των δραστηριοτήτων τους και περιορισμού στο κόστος λειτουργίας, ιδίως μέσω από κοινού επενδύσεων σε μηχανογράφηση και υποδομές.
Έτσι, οι υποδομές τους θα πρέπει να ενισχυθούν τόσο για την καλύτερη διαχείριση των κινδύνων όσο και για την προσαρμογή στις απαιτήσεις των εκάστοτε εποπτικών ελέγχων.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον υποδιοικητή της ΤτΕ, απαιτούνται βελτιώσεις στις οργανωτικές δομές, διότι, παρά τις σοβαρές προσπάθειες που έγιναν κατά τα τελευταία έτη για τη βελτίωση των διαδικασιών, εξακολουθούν να εντοπίζονται προβλήματα στην πιστοδοτική πολιτική, τόσο σε ό,τι αφορά την ορθή εκτίμηση του πιστωτικού κινδύνου και την εγκριτική διαδικασία όσο και ως προς στον τρόπο ρύθμισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Απαιτείται συνεπώς ενίσχυση του ρόλου των Μονάδων Διαχείρισης Κινδύνων και Εσωτερικού Ελέγχου, εξέλιξη που θα συμβάλει θετικά στη βελτίωση των πρακτικών αξιολόγησης και διαχείρισης του αναλαμβανόμενου πιστωτικού κινδύνου, στην ορθή παρακολούθηση των δανειακών φακέλων, αλλά και στη διαδικασία διενέργειας ρυθμίσεων.
Είναι σημαντικό επίσης να γίνει κατανοητός ο ρόλος και η αναγκαιότητα του στρατηγικού επενδυτή. Το παράδειγμα της Συνεταιριστικής Τράπεζας Ηπείρου είναι ενδεικτικό. Η συνεργατική προσέγγιση με έναν στρατηγικό μέτοχο με όραμα δίνει μακροπρόθεσμη προοπτική και διευκολύνει την κεφαλαιακή ενίσχυση, ιδίως εν όψει σχεδίων επέκτασης σε νέα προϊόντα και αγορές. Το ζήτημα της κεφαλαιακής ενίσχυσης είναι κομβικό όχι μόνο για εποπτικούς λόγους, αλλά και για την εδραίωση συνεργασίας με ευρωπαϊκούς φορείς.
Όπως είπε ο κ. Μητράκος, σε αντίθεση με ό,τι παρατηρείται στην υπόλοιπη Ευρώπη, το μερίδιο αγοράς των συνεταιριστικών τραπεζών στην Ελλάδα ήταν και παραμένει εξαιρετικά χαμηλό. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι συνεταιριστικές τράπεζες αποτελούν σημαντικό κομμάτι του τραπεζικού τομέα, κατέχοντας κατά μέσο όρο το 1/5 του μεριδίου αγοράς σε δάνεια και καταθέσεις και εξυπηρετώντας 210 εκατομμύρια πελάτες.
Αντίθετα, στην Ελλάδα, οι εννέα συνεταιριστικές τράπεζες που λειτουργούν σήμερα μέσω ενός δικτύου 87 καταστημάτων, προσφέροντας κυρίως τις βασικές τραπεζικές εργασίες (καταθέσεις – χορηγήσεις), είναι μικρού μεγέθους και κατέχουν μόλις το 1% της αγοράς πιστώσεων, με συνολικές χορηγήσεις προ προβλέψεων 2,8 δισ. ευρώ το Μάρτιο του 2017. Αντιστοίχως μικρά είναι και τα υπόλοιπα βασικά τους μεγέθη. Ενδεικτικά, το Μάρτιο του 2017 το σύνολο του ενεργητικού τους ανερχόταν σε 2,5 δισ. ευρώ, οι καταθέσεις σε 1,9 δισ. ευρώ και τα εποπτικά ίδια κεφάλαια σε 222 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά τη γεωγραφική κατανομή της δραστηριότητας των συνεταιριστικών τραπεζών στην Ελλάδα, η Παγκρήτια Συνεταιριστική Τράπεζα, που αντιπροσωπεύει το ήμισυ του ενεργητικού του συνεταιριστικού τραπεζικού κλάδου, διαθέτει άδεια λειτουργίας σε επίπεδο επικράτειας, τρεις σε επίπεδο όμορων νομών ή διοικητικής περιφέρειας (Χανίων, Ηπείρου, Θεσσαλίας) και πέντε σε επίπεδο νομού (Καρδίτσας, Έβρου, Σερρών, Πιερίας, Δράμας).
