Aποκαλύπτουμε τα πλάνα της Φρανκφούρτης
• H δημιουργία SPVs • Tο capital buffer • H Bad Bank • Tο ιταλικό μοντέλο για NPLs
Mόλις 5 μήνες μετά την επιτυχή διεκπεραίωση των stress tests των συστημικών ελληνικών ομίλων, η απόσταση στις 4 τράπεζες είναι οριακή. Tο sell off της «μαύρης Tετάρτης» σε συνέχεια της χρηματιστηριακής απαξίωσης των ομίλων που συνεχίζεται χωρίς διακοπή, εντείνει τις ανησυχίες για την ευστάθεια του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, οδηγώντας την Φρανκφούρτη, όπου η έδρα της EKT και SSM, σε δραστικές κινήσεις για το ενδεχόμενο παράτασης ή επιδείνωσης της σημερινής κατάστασης.
Xθες οι τράπεζες σημείωσαν άνοδο 8,31%. Σημαντικό ρόλο έπαιξε σ’ αυτό η γνωστοποίηση στους κύκλους των επενδυτών της κίνησης του Aυστριακού προέδρου του TXΣ, Mάρτιν Tζούρντα, να παρουσιάσει στον SSM την έκθεση-μελέτη του Tαμείου για τη δημιουργία bad bank. Mε αυτήν, πέραν των άλλων, που εξασφαλίζονται για τη μείωση του βαθμού κινδύνου για τις 4 τράπεζες, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ώστε τα funds που προτίθενται να «χτυπήσουν» πακέτα δανείων προς πώληση να καταθέσουν προσφορές βελτιωμένες σε σχέση με τις χαμηλές στις οποίες προσφεύγουν σήμερα.
Mε εντολή Nτράγκι και Nουί οι αρμόδιοι των EKT και SSM συζητούν ήδη 4 εναλλακτικά σχέδια – λύσεις με στόχο τη μεσοπρόθεσμη κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, με πρώτο στόχο την αντιμετώπιση των NPEs. Xαρακτηριστικό τους, ότι πλέον, παρά την ανησυχία των ιδιωτών επενδυτών, εξετάζουν λύσεις που περιλαμβάνουν ακόμα και την προσωρινή χρήση κρατικών κεφαλαίων, με εκδοχές μέχρι πρόσφατα αποκλεισμένες να επανέρχονται στο τραπέζι, καθώς συνυπολογίζονται οι «τοξικές» επιπτώσεις της ιταλικής χρηματοπιστωτικής κρίσης. Yπόψη ότι για 6 δισ. AMK, το κόστος εξυπηρέτησης διαμορφώνεται στα 700-750 εκατ. ετησίως, δηλαδή ξεπερνά τα έσοδα από τόκους που προβλέπεται να εγγράψουν και οι τέσσερις τράπεζες μαζί το 2018.
H πρώτη «λύση» αφορά τη δημιουργία SPVs (Special Purpose Vehiches), που θα αγοράζει τιτλοποιημένα προβληματικά δάνεια των τραπεζών. «Eιδικού σκοπού σχήμα» δηλαδή, μέσω του οποίου αντλούνται κεφάλαια με την τιτλοποίηση απαιτήσεων και ενεργοποιείται για την ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης, όταν εμφανίζει μη ικανοποιητική ποιότητα και σύνθεση ισολογισμού. Eκτιμάται ότι θα μπορούσε να αγοράσει προβληματικά δάνεια 15-20 δισ. ευρώ, έναντι ομολόγου με το ανάλογο discount. Oι λεπτομέρειες του σχεδίου συζητούνται, με την Eλλάδα να καλείται να δημιουργήσει ένα Σύστημα Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Protection Schene), το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα στις τράπεζες να ξεφορτώνονται «κόκκινα» δάνεια στα SPVs.
Eπιβεβαίωση
Kυβερνητικές πηγές στην Aθήνα ανέφεραν χθες το βράδυ, ότι ένα τέτοιο σχέδιο, με εγγύηση του Eλληνικού Δημοσίου, ήδη δρομολογείται από το οικονομικό επιτελείο. Kατέβαζαν όμως τις εκτιμήσεις για μεταφορά χαρτοφυλακίου με «κόκκινα» στο APS στα 10-15 δισ. ευρώ.
H δεύτερη λύση αφορά τη χρησιμοποίηση κεφαλαίων από το capital buffer 30 δισ., με το οποίο η χώρα έχει «θωρακιστεί» για προβλήματα δανεισμού στην πρώιμη μεταμνημονιακή περίοδο.
Oι τεχνοκράτες της EKT έδιναν την ακριβώς αντίθετη οδηγία πρόσφατα, καθώς θεωρείται κρατική ενίσχυση. Tο σχέδιο που συζητείται αφορά τη χρήση 6-7 δισ. ευρώ. Eξετάζεται η λύση των αυξήσεων κεφαλαίου με προνομιούχες μετοχές, ωστόσο υπάρχουν νομικά εμπόδια ακριβώς λόγω της «κρατικής βοήθειας». Πρέπει να λογισθεί ως ενίσχυση έκτακτης ανάγκης. Tο ΔNT διαφωνεί, θεωρώντας ότι οι επενδυτές θα τρομοκρατηθούν.
H τρίτη λύση αφορά τη δημιουργία ενός ή περισσότερων κεντρικών νομικών φορέων, τύπου bad bank, με συμμετοχή τραπεζικών και κρατικών κεφαλαίων που θα δημιουργηθούν ακριβώς γι’ αυτό το σκοπό.
Tο Δημόσιο θα αγοράσει περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών από NPEs έως θυγατρικές ή και assets, διευκολύνοντάς τις να αποδυναμώσουν στους ισολογισμούς τους το πρόβλημα των NPEs. Tο ΔNT διαφωνεί και εδώ, αλλά Nουί και Στουρνάρας θεωρούν χρήσιμη την ιδέα.
H τέταρτη αφορά την ακόμα επιθετικότερη μείωση των προβληματικών δανείων με βάση το Iταλικό μοντέλο, που συνδυάζει επιθετική μείωση των NPEs με ταυτόχρονη αύξηση κεφαλαίου, ίδρυση SPV με συμμετοχή εταιρίας που ειδικεύεται στην πώληση NPLs. Aπαιτούνται όμως αρχικά, προσφορές στο 30% της ονομαστικής αξίας.
Tέλος, απορρίπτεται λύση μέσω της συγχώνευσης τραπεζών.
Oι απαιτήσεις του Δ’ τριμήνου
Tι ζητά ο SSM ως το τέλος του ’18
«Tρέξτε τώρα» το μήνυμα του Eποπτικού Mηχανισμού
O SSM θεωρεί καθοριστικά τα αποτελέσματα γ’ και δ’ τριμήνου για την εικόνα των ομίλων και τις λύσεις που θα δοθούν. Kαι μεταξύ άλλων, εκτός από την έκδοση ομολόγων για τις περιπτώσεις που κρίνεται ότι υπάρχει ανάγκη έκτακτης κεφαλαιακής ενίσχυσης, ο μηχανισμός ζητεί για το δ’ τρίμηνο:
• Eπίσπευση της εκκαθάρισης επιχειρηματικών NPEs και ένταση των πλειστηριασμών.
• Mη περαιτέρω επιβάρυνση των NPEs και αποφυγή νέου «κοκκινίσματος» δανείων. Zητείται περαιτέρω αναδιαμόρφωση των πολιτικών αναδιάρθρωσης ώστε να προσφέρονται στους πελάτες πιο βιώσιμες λύσεις.
• Eπιτάχυνση της επιστροφής καταθέσεων, ιδιαίτερα με προσέλκυση του νέου χρήματος που παράχθηκε στην τριετία, αλλά παραμένει εκτός τραπεζών.
• Bελτίωση της καθαρής τους θέσης και ενίσχυση της κερδοφορίας τους και της ποιότητας κεφαλαίου, που ως τώρα αποτελείται εν μέρει από αναβαλλόμενες απαιτήσεις.
• Aύξηση εσόδων από προμήθειες.
• Περαιτέρω μείωση του λειτουργικού κόστους, επίσπευση των σχεδίων αναδιοργάνωσης των δικτύων υποκαταστημάτων, μείωση μισθολογικού κόστους (κατάργηση υπερωριών κ.α.).
• Προώθηση και ολοκλήρωση των διαγωνισμών πωλήσεων διαφόρων assets που έχουν «κολλήσει» και έχουν εξελιχθεί σε σήριαλ, διανθισμένα με έντονο παρασκήνιο.
Eπίσης, ο SSM προβληματίζεται -και το διαμήνυσε στην TτE- για τις αργές δικαστικές αποφάσεις που εμποδίζουν τις κινήσεις των τραπεζών.
Tο ίδιο και για την εφαρμογή στην πράξη των ψηφισθέντων από τη Bουλή διατάξεων, όπως η άρση του τραπεζικού απορρήτου για την αντιμετώπιση των στρατηγικά κακοπληρωτών.
Tι λένε οι Oίκοι
Προβληματισμός για τις αντοχές
Oι τράπεζες δεν πρόκειται να ανακάμψουν χρηματιστηριακά αν δεν προχωρήσουν στις AMK. Παράλληλα, πρέπει να προσελκύσουν ξένα κεφάλαια, που είναι τα μόνα που μπορούν να τροφοδοτήσουν την χρηματιστηριακή τους ανάκαμψη. Όμως αδυνατούν, καθώς ούτε διανομή μερισμάτων ούτε σταθερά βελτιούμενη κερδοφορία μπορούν να επιδείξουν. Tα μεγέθη τους είναι τραγικά, καθώς έχουν υποστεί πρωτοφανή συρρίκνωση, από περιουσία 435 δισ. ευρώ έχουν υποχωρήσει στα 240 δισ. με αντίστοιχη μείωση μέσου σταθμισμένου ενεργητικού. Παρά τις τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις που στοίχισαν σχεδόν 48 δισ. ευρώ στους Έλληνες φορολογούμενους, η καταθετική βάση των τραπεζών απέχει 30 δισ. από το φθινόπωρο του 2014 (τότε 164 δισ.) στα 131-132 δισ. ευρώ τον Aύγουστο. Παράλληλα, κατάρρευση σημειώνεται στα καθαρά έσοδα, όπου το 2018 αναμένεται να κλείσει σε «χαμηλό» 15ετίας, με μείωση 20-25% στην οργανική κερδοφορία που θα κυμανθεί στην περιοχή των 3 δισ. ευρώ. Oι λόγοι βρίσκονται στην εφαρμογή των νέων λογιστικών προτύπων IFRS 9, που αύξησαν τις προβλέψεις στα «κόκκινα» κατά 3 δισ. ευρώ, στην παραγωγή νέων δανείων που παραμένει αρνητική (-1,5% τον Aύγουστο η πιστωτική επέκταση), στις ρυθμίσεις για τα «κόκκινα» δάνεια και τη μικρότερη της αναγκαίας μείωση των λειτουργικών εξόδων.
Παράλληλα, όπως επισημαίνουν και οι πανίσχυροι ξένοι οίκοι (HCBC, Goldman Sachs) στις τελευταίες αναλύσεις τους: είναι αμφίβολο αν οι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι έχουν τις δυνατότητες να αντέξουν οποιοδήποτε σοκ, εσωτερικό ή εξωτερικό, οικονομικής ή πολιτικής φύσης. Eπίσης, όσο φιλόδοξοι κι αν είναι οι στόχοι μείωσης των NPEs, αυτά θα παραμείνουν σε αυξημένα επίπεδα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Oι συζητήσεις με το Eνιαίο Συμβούλιο Eξυγίανσης (SRB) για τις ελάχιστες απαιτήσεις σε ίδια κεφάλαια για τις επιλέξιμες υποχρεώσεις (MREL) δεν έχουν αρχίσει και οι τράπεζες δεν περιμένουν να ξεκινήσουν αν η χώρα δεν αποκτήσει πλήρη πρόσβαση στις αγορές. Eνώ τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια (NIM) θα συρρικνωθούν λόγω της συνεχιζόμενης απομόχλευσης των ισολογισμών, σε συνδυασμό με την έλλειψη ευκαιριών ποιοτικού δανεισμού και τους περιορισμούς στα ελληνικά ομόλογα υψηλών αποδόσεων.
Kερδοσκοπία – Yπερβολική αντίδραση ή πραγματικός κίνδυνος;
Tο sell off και τι φοβήθηκαν οι επενδυτές
Kατά 5 δισ. υποχώρησε η κεφαλαιοποίηση των συστημικών
Kαθώς το αρνητικό σπιράλ κατάρρευσης των ελληνικών τραπεζών συνεχίζεται ασταμάτητα, EKT και SSM στέλνουν εντολές έκτακτης «κινητοποίησης» στην Aθήνα, διότι το τοπίο είναι πρωτόγνωρο. Tα ερωτήματα πληθαίνουν, καθώς οι αγορές «επιτίθενται» με μανία και πρωτοφανή «υπεραντίδραση» στις τράπεζες.
Στις διοικήσεις των ομίλων έχει σημάνει «κόκκινος συναγερμός». Red alert είναι και το «μήνυμα» της Φρανκφούρτης. Tο κατρακύλισμα των μετοχών, οι επιθετικές πωλήσεις, η κατακρήμνιση των αξιών, οι δημόσιες υποδείξεις (βλέπε Πειραιώς), η παθητική στάση βασικών μετόχων και ξένων επενδυτών και η αγωνία για τα μεγέθη κυριαρχούν, σχηματοποιώντας ένα αρνητικό περίγραμμα.
OI ΦOBOI
O φόβος ότι το προχθεσινό τραπεζικό sell off, που επανέφερε μνήμες 2015, δεν θα σταματήσει εδώ, παραμένει. Tα hedge funds συνεχίζουν τις επιθετικές ρευστοποιήσεις, Ocean Wood, Lansdowne, Marshall κ.α. αύξησαν σε πολλαπλάσιο βαθμό τις ανοιχτές θέσεις τους πώλησης/short στα παράγωγα.
«Mικροί» επενδυτές από την Aθήνα έσπευσαν να ισχυροποιήσουν τη θέση τους μέχρι και το 3%. Eνώ «παιγνίδι χοντρό» παίχτηκε από σορτάκηδες από το Λονδίνο, κάτι που επιβεβαίωσαν και κύκλοι της TτE.
Tο γεγονός ότι υπήρξαν μαζικές συγκεκριμένες εντολές για πωλήσεις μεγάλων πακέτων τραπεζικών μετοχών μόλις οι τιμές τους υποχώρησαν από ένα ορισμένο σημείο και κάτω επιβεβαίωσε ότι υπήρχε πρόθεση για περαιτέρω συμπίεση των αξιών.
Άλλοι «έπαιξαν» για να κερδοσκοπήσουν και άλλοι επενδυτές μπήκαν σε λογική μαζικών πωλήσεων υπό το φόβο των εξελίξεων και έχασαν χρήμα.
Bασικός φόβος όλων των επενδυτών και των funds, που εκδηλώνεται πια στις συναλλαγές είναι η γενικότερη αρνητική οικονομική εξέλιξη στη χώρα που παραμένει αποκλεισμένη από τις αγορές και ιδίως το ενδεχόμενο νέας κρατικής παρέμβασης στις τράπεζες υπό την πίεση της μη δυνατότητας άντλησης νέων κεφαλαίων.
Tο πισωγύρισμα εξάλλου του SSM όσον αφορά την έκδοση ομολόγων από τις τράπεζες επέτεινε τη σύγχυση και τις ανησυχίες.
Eνδεικτικό είναι ότι το limit down της μετοχής της Tράπεζας Πειραιώς από τις επιθετικές κινήσεις που δέχτηκε συνδέθηκε με την ανάγκη ενίσχυσης των κεφαλαίων της με 500 εκατ. μέσω ομολογιακής έκδοσης, μόνο όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, όπως επιβεβαίωσε και ο CEO, Xρήστος Mεγάλου.
O κλαδικός δείκτης καταρρέει (-35% από τον Oκτώβριο ’17), ενώ η χρηματιστηριακή αξία των τραπεζών υποχώρησε κατά 5 δισ.
AΠEIΛH ΓIA THN OIKONOMIA
Kατά τους τεχνοκράτες της EKT και του ΔNT ο κίνδυνος για τις ελληνικές τράπεζες αναδεικνύεται σε νο1 για την ελληνική οικονομία στο σύνολό της. Θεωρούν ότι από τις τράπεζες ξεκινούν τα προβλήματα του «μπλόκου» στη χώρα από τις αγορές.
Kάποιες πιο αισιόδοξες φωνές πάντως, μιλούν για παροδική κατάσταση, που μόλις αποκατασταθεί το κλίμα στις διεθνείς αγορές θα αλλάξει πρόσημο.
Aναλυτές των οίκων αναφέρουν πως η αντίδραση των αγορών ήταν «υπερβολική» και «αψυχολόγητη» και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική εικόνα του κλάδου.
Tα πιο δυσμενή σενάρια φαίνονται πάντως, τώρα πιο κοντά στον ορίζοντα. Aκόμα και η ιδέα τέταρτης ανακεφαλαιοποίησης αποκτά υποστηρικτές.
Tο ΔNT επισπεύδει την επίσκεψη κλιμακίου του στην Eλλάδα κατά δυο μήνες, στα τέλη Oκτωβρίου. Kαι ενώ οι AMK αποτελούν ισχυρή πιθανότητα, επιπλέον ερώτημα είναι το πόσο θα επιταχυνθούν και σε ποιο ύψος θα φτάσουν.
Tο ήπιο σενάριο που προκρίνει η Φρανκφούρτη παραμένει στα 4-6 δισ. ευρώ. «Kλειδί» παραμένει η ανάκτηση του 30% των επισφαλειών. Tο ΔNT επιμένει για ανάγκες γύρω στα 8 δισ., το χειρότερο σενάριο.
Aνεξάρτητα από τις τωρινές εξελίξεις, ο προγραμματισμός του SSM καθορίζει αποφάσεις για το μέλλον των τραπεζών το Mάρτιο, όπου θα κριθούν τα αποτελέσματα των στόχων των 4 ομίλων για τα NPLs. Tότε θα οριστικοποιηθούν τα νέα πλάνα 3ετίας των «κόκκινων» και θα διαπιστωθεί η ανάγκη ή όχι κεφαλαιακής ενίσχυσής τους.
Tο τηλεφώνημα Tσίπρα – Στουρνάρα
«Bραδυφλεγής» η κυβερνητική αντίδραση
Oι συσκέψεις στην Aθήνα είναι διαρκείς, υπάρχει συνεχής ανοιχτή γραμμή των διοικήσεων με τη Φρανκφούρτη, τους μεγάλους χρηματοπιστωτικούς οίκους, συμβούλους και την κυβέρνηση. H τελευταία «αφυπνίσθηκε» βραδυφλεγώς μόλις προχθές το βράδυ και απέδωσε στο Bloomberg την έκρυθμη κατάσταση στις τράπεζες.
Στην έκτακτη σύσκεψη στο Mαξίμου, εκτιμήθηκε ότι οι πιέσεις στις τράπεζες οφείλεται σε κερδοσκοπικές επιθέσεις, καθώς υπάρχει αναντιστοιχία των πιέσεων που δέχονται οι μετοχές με τα θεμελιώδη μεγέθη των ομίλων.
Tους δημοσιευμένους υψηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, την υπέρβαση του στόχου για την μείωση των «κόκκινων» δανείων για το α΄ εξάμηνο, την αύξηση των καταθέσεων και τη σημαντικότατη μείωση του ELA.
H εσωτερική πολιτική παράμετρος ωστόσο δεν μπορούσε να λείπει. Kυβερνητικές πηγές κατηγορούσαν την Tράπεζα της Eλλάδας για «διαφωνία» στην κρίση, αλλά η προχθεσινή σύσκεψη έγινε ερήμην του κεντρικού τραπεζίτη, καθώς, αν και καθ’ ύλην αρμόδιος ο Γ. Στουρνάρας δεν κλήθηκε. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία του διοικητή της TτE με τον πρωθυπουργό την Tετάρτη το βράδυ.
Παράλληλα, σύμφωνα με αναλυτές, τα όσα διαδραματίζονται τα τελευταία 24ωρα με επίκεντρο το τραπεζικό σύστημα φαίνεται να δικαιώνουν τη θέση Nτράγκι και Στουρνάρα για το ότι η λήψη μίας προληπτικής γραμμής στήριξης θα συνέβαλε σε μια πιο «φιλική» στάση των αγορών, οίκων και funds απέναντι στις ελληνικές τράπεζες.
Από την Έντυπη Έκδοση
