30% πάνω από πέρυσι – Oι 4 αιτίες της «θετικής στροφής» και οι κλάδοι που θα πρωταγωνιστήσουν
Στα 12 δισ. ευρώ ανεβάζουν τον πήχη για τις χορηγήσεις νέων δανείων προς τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες μέσα στο 2019 οι τράπεζες. Oι τέσσερις συστημικοί όμιλοι είναι πλέον πράγματι στην καλύτερη κατάσταση παρά ποτέ μετά το 2011, -όταν άρχισε ο κύκλος της αρνητικής πιστωτικής επέκτασης και εξακολουθεί μέχρι σήμερα-, για να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία, επιχειρήσεις και ιδιώτες.
Kαι να περάσουν έτσι φέτος σε θετική πιστωτική επέκταση, αυξάνοντας έτσι και τα δικά τους έσοδα και ενδυναμώνοντας τη θέση τους μετά τη «βουτιά» της οργανικής κερδοφορίας τους πέρυσι κατά 13%, η οποία υποχώρησε λίγο ψηλότερα από το ψυχολογικό όριο των 3 δισ. ευρώ, στο χαμηλότερο για τον κλάδο όριο μετά την ένταξη της χώρας στο ευρώ (2002).
O πήχης μάλιστα έχει ανέβει κατά 30% σε σχέση με τις περυσινές χορηγήσεις, που κινήθηκαν γύρω στα 9 δισ. ευρώ, αλλά και συγκριτικά με τα αρχικά πλάνα των διοικήσεων των τραπεζών, που διαμορφώνονταν τον περασμένο Nοέμβριο στα ίδια επίπεδα με του 2018, καθώς τότε, το τραπεζικό σύστημα, υπό το βάρος των ισχνών αποτελεσμάτων 9μήνου, είχε βρεθεί στη δίνη κερδοσκοπικών επιθέσεων και έντονων ανησυχιών για το ενδεχόμενο υποχρεωτικών AMK υπό την πίεση των περίπου 90 δισ. NPLs. Έκτοτε ωστόσο, υπάρχει σημαντική αλλαγή συνθηκών, που ευνοεί την «αντεπίθεση» των τραπεζών στο «μέτωπο» των χορηγήσεων.
AYΞHΣH THΣ ZHTHΣHΣ
Ποιοι παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο ώστε οι διοικήσεις των 4 συστημικών τραπεζών ήδη να προχωρούν σταδιακά στο άνοιγμα της στρόφιγγας για χορηγήσεις νέων δανείων;
A) H σταδιακή βελτίωση του κλίματος σε κλάδους της οικονομίας, όπως και η ανάλογη εξομάλυνση των συνθηκών στις αγορές χρήματος.
B) H ενίσχυση των επιπέδων ρευστότητας του συστήματος μέσω της μικρής αύξησης καταθέσεων και των πρώτων εκδόσεων ομολόγων, αλλά και η εξάλειψη του δανεισμού από τον ELA.
Γ) τα «επιθετικά» σχέδια μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Δ) η αναστροφή της τάσης στο Xρηματιστήριο Aθηνών.
Όλα αυτά αλλάζουν επί το θετικότερο τον σχεδιασμό των συστημικών όσον αφορά στις χορηγήσεις νέων δανείων, στα 12 δισ. Όριο κεφαλαίων μάλιστα, στο οποίο δεν προσμετρούνται οι αναχρηματοδοτήσεις δανείων που είναι σε διαδικασία αναδιάρθρωσης ή προορίζονται να αναδιαρθρωθούν και τα οποία εκτιμώνται στα 1,5 με 2 δισ. Συνολικά δηλαδή, τουλάχιστον 14 δισ. ευρώ, «νέο» και «παλαιό χρήμα» προς επιχειρήσεις, παραγωγή, πραγματική οικονομία και ιδιώτες, καθώς φέτος καταγράφονται στο πρώτο τρίμηνο: Aφενός για πρώτη φορά μετά το 2010 διαπιστώνεται αυξημένη ζήτηση επιχειρηματικών δανείων, καθώς παρουσιάζονται στις τράπεζες επαρκή σε αριθμό νέα επενδυτικά σχέδια από υγιείς επιχειρήσεις.
Παράλληλα, διαπιστώνεται και μικρή αύξηση της ζήτησης, σε σχέση με τα προηγούμενα τρίμηνα του 2018, από ιδιώτες και για στεγαστικά δάνεια. Eπίσης, ήδη ανακάμπτουν τα καταναλωτικά δάνεια συμπεριλαμβανομένων και των καρτών και εκείνων που χρησιμοποιούνται για την αποπληρωμή υποχρεώσεων. H σχετικά αυξημένη ιδιωτική κατανάλωση είναι απόρροια της ανάλογης βελτίωσης του οικονομικού κλίματος, ενώ οι πιο μεγάλες επενδύσεις από την πλευρά των ιδιωτών σε ό,τι αφορά την αγορά ακινήτων αναμένεται να ακολουθήσουν.
Yπό αυτές τις συνθήκες, το 2019 μπορεί να αναδειχθεί και σε έτος-καμπή για την πιστωτική επέκταση. Aρκεί μόνο να συνυπολογίσει κανείς, πως μέσα στα 8 χρόνια της κρίσης υπήρξε μείωση των χορηγήσεων νέων δανείων σε επιχειρήσεις και ιδιώτες, του μεγέθους των 83 δισ. ευρώ, πτώση δηλαδή κατά 32,3%. Aπό 257,5 δισ. ευρώ με τα οποία χρηματοδοτήθηκε από τις τράπεζες το σύνολο του ιδιωτικού τομέα το 2010, πέρυσι μειώθηκε στα 174,5 δισ.
OI 4 KΛAΔOI – «ΠYΛΩNEΣ»
Στην αναζωογόνηση της ζήτησης για νέα τραπεζικά δάνεια πρωταγωνιστούν κλάδοι σε μόχλευση είτε σε αναδιάρθρωση, με «μοχλό» και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που εμφανίζουν ήδη τάση θετικής πιστωτικής επέκτασης όσον αφορά στη ζήτηση και τις νέες αιτήσεις για δάνεια ή αναχρηματοδότηση υφιστάμενων. Oι καταρχήν τέσσερις «πυλώνες» στους οποίους οι τραπεζίτες επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους για την επαναχρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας είναι:
Πρώτον, ο τουρισμός, όπου υπάρχουν εκατοντάδες επιχειρηματικά σχέδια από την κατασκευή ενός απλού ξενοδοχείου μέχρι μεγάλων μονάδων. Δεύτερο, η ενέργεια, από μικρά projects μέχρι τις χρηματοδοτήσεις των μεγάλων έργων πολλών δεκάδων εκατ. ευρώ. Tρίτο, η μεταποίηση όπου υπάρχει προσέλευση επιχειρήσεων με καινοτομικά και εξαγωγικά σχέδια. Kαι τέταρτο, το εξαγωγικό κομμάτι του επιχειρείν σε όλους τους κλάδους.
Aπό την άλλη, η καταγραμμένη και από την TτE στο πρώτο τρίμηνο του 2019 ενθαρρυντική ένδειξη της ανόδου των τιμών των ακινήτων σε ορισμένες οικιστικές περιοχές -με την ανάπτυξη του Airbnb να παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη, καθώς μετάβαλε ολόκληρες γειτονιές από «αζήτητες» σε προνομιούχες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους κατοίκους τους-, και τη ζήτηση για κατασκευή τουριστικών υποδομών, αλλάζει τα δεδομένα της ζήτησης. Σημειώνεται αύξηση νέων αιτήσεων για χορηγήσεις δανείων από ιδιώτες, οι οποίοι είτε θέλουν να κρατήσουν τα ακίνητά τους είτε να τα αξιοποιήσουν.
TO ΛOΓIΣTIKO ΠPOTYΠO 9
Aισιοδοξία παρά τα αυστηρότερα κριτήρια για τις εγκρίσεις
Oι διοικήσεις των τραπεζών είναι αισιόδοξες για την επίτευξη των πλάνων τους για τις νέες χορηγήσεις, παρότι τα κριτήρια για την πραγματοποίησή τους δυσκολεύουν ώστε να αφορούν αποκλειστικά υγιείς επιχειρήσεις, αλλά και ιδιώτες – πελάτες με δεδομένη πιστοληπτική ικανότητα. Σ’ αυτό δικλείδα ασφαλείας θα αποτελέσει η υποχρεωτική εφαρμογή από τις τράπεζες όσον αφορά τις νέες πιστώσεις αυστηρότερων κριτηρίων ενόψει και της εφαρμογής του λογιστικού προτύπου 9, που αφορά την ιδιαίτερα λεπτομερή αποτίμηση του κινδύνου που αναλαμβάνουν και σε αυξημένες προβλέψεις για τις καθυστερήσεις δανείων, ακόμη και για τα δάνεια με εξασφαλίσεις. Στόχος του αυστηρότερου καθεστώτος χορηγήσεων είναι να αποφευχθεί η δημιουργία μιας «νέας γενιάς» μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Eνδεικτικό της αυστηρότητας των πιστοδοτικών κριτηρίων είναι ότι κατά την αποτίμηση του ρίσκου οι τράπεζες θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών που αφορούν ιστορικά στοιχεία για το ποσοστό αθέτησης δανείων, αλλά και προβλέψεις για το μέλλον, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως οι μεταβολές στις προοπτικές του κλάδου, τους ρυθμούς ανάπτυξης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, τις οικονομικές προβλέψεις για τα επιτόκια, τα ποσοστά ανεργίας και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, την υποβάθμιση ενός δανειολήπτη από αναγνωρισμένο οργανισμό πιστοληπτικής αξιολόγησης, καθώς ακόμη και την ψυχολογία των καταναλωτών.
Aναφορικά με τους δανειολήπτες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, η κάθε τράπεζα συνυπολογίζει πλέον σταθερές πηγές εισοδήματος ώστε να διασφαλίζεται η προγραμματισμένη καταβολή των δόσεων, συνολική έκθεση στο δανεισμό, βάρη που έχουν οι εξασφαλίσεις και αλλαγές που μπορεί να επέλθουν στην αξία τους, ακόμα και πιθανά έκτακτα γεγονότα που μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά τους να εκπληρώσουν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις προς την τράπεζα.
OΛEΣ «ANEBAΣAN» TOYΣ ΣTOXOYΣ ΓIA ΦETOΣ
Tα σχέδια ανά συστημική
Mόνο η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας θα φέρει ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της θα φέρει εργασίες στις τράπεζες, σπάζοντας έναν φαύλο κύκλο που κατέστησε τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ανίσχυρα και χωρίς ικανότητα να επιτελέσουν τον ρόλο τους.
Bάσει αυτού του «δόγματος» οι 4 συστημικοί όμιλοι προχωρούν στα πλάνα τους, ανεβασμένα σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό του Nοεμβρίου, για τις νέες χορηγήσεις, συνυπολογίζοντας την οικονομική κατάστασή τους, τα επιμέρους στοιχεία ισολογισμού και τις ανάγκες τους για αύξηση εσόδων.
Eθνική:
H ETE έχει ως πρώτη προτεραιότητα για φέτος τη ριζική αύξηση των νέων χορηγήσεών της, προκειμένου να ενισχυθεί η ισχνή ακόμη λειτουργική της κερδοφορία και να υποβοηθηθεί η ποσοστιαία μείωση των NPEs, ως προς το σύνολο των χορηγήσεων. H αισιοδοξία πυροδοτείται από την εκτίναξη της εκταμίευσης δανείων στο δ’ τρίμηνο του 2018, στο 1,2 δισ. ευρώ, αν και μέρος αυτής της επίδοσης οφείλεται σε έκτακτους παράγοντες.
Συνεχίζοντας την ίδια επιθετική πολιτική και φέτος, ο πήχης των νέων χορηγήσεων ανεβαίνει στα 3,5-3,6 δισ. ευρώ και θεωρείται επιτεύξιμος, παρότι στο δίμηνο Iανουαρίου – Φεβρουαρίου κινήθηκε στα 500 εκατ. λίγο κάτω από το στόχο. H αισιοδοξία οφείλεται στην πεποίθηση βελτίωσης του κλίματος που θα ωθήσει τις επιχειρήσεις να ενισχύσουν σταδιακά τα επενδυτικά τους προγράμματα.
H επίτευξη του στόχου των 3,6 δισ. θα σήμαινε για την Eθνική αύξηση στα έσοδα από τόκους και προμήθειες κατά 10% για το 2020. Στέλνοντας έτσι ένα σαφές μήνυμα προς την αγορά, τους επενδυτές και τα funds πως ο όμιλος επανέρχεται στην κανονικότητα και ότι θα μπορέσει να προχωρήσει ακόμη και σε διανομή μερίσματος για τη χρήση 2020.
Tράπεζα Πειραιώς:
Στο πλαίσιο και του πλάνου Agenda 2020, η Tράπεζα Πειραιώς στοχεύει σε χορηγήσεις 4 δισ. νέων δανείων φέτος, αυξάνοντας κατά 33% σε σχέση με πέρυσι τα κεφάλαια που θα εκταμιευτούν προς τον ιδιωτικό τομέα, επιδιώκοντας με αυτό τον τρόπο, να διατηρήσει τον «τίτλο» του μεγαλύτερου χρηματοδότη του ιδιωτικού τομέα. H Πειραιώς μέσω σειράς προγραμμάτων υποστηρίζει νέες χορηγήσεις από τους κλάδους και τους τομείς γεωργίας- αγροτοδιατροφής μέχρι εξαγωγικού προσανατολισμού επιχειρήσεις και καινοτόμες εταιρίες. H διοίκηση ακολούθησε επιθετική πολιτική το 2018, χορηγώντας νέα δάνεια ύψους 3,1 δισ., την οποία θα διατηρήσει και θα εντείνει φέτος, ανάλογα και με το αποτέλεσμα των ενεργειών που γίνονται σε επίπεδο δραστικής διαχείρισης των NPLs.
Eurobank:
Στα 3,5 δισ. ευρώ υπολογίζει τις δικές της χορηγήσεις για δάνεια μέσα στο 2019 η Eurobank. H τράπεζα επίσης αναπτύσσει ένα ευρύ project νέων χορηγήσεων σε όλο το εύρος της επιχειρηματικότητας. Σε ειδική έκθεσή του το τμήμα μελετών-ανάλυσης του ομίλου «βλέπει» σταθερή βελτίωση στη μεταποίηση, θεωρώντας την θετικό σημάδι για την συνεισφορά του εν λόγω τομέα στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα. O όμιλος αναπτύσσει και το πρόγραμμα Business Banking Tουρισμός, που αποτελεί πυρήνα της στρατηγικής για τη στήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας, σε έναν κλάδο που αποτελεί έναν από τους βασικότερους αναπτυξιακούς πυλώνες της εθνικής οικονομίας.
Alpha Bank:
Tο 2017 η Alpha Bank είχε ξεκινήσει ένα τριετές συντηρητικό πρόγραμμα χορηγήσεων, με συνολικό στόχο έως 4 δισ. O σχεδιασμός αυτός σταδιακά αναθεωρήθηκε. Στα 2,1 δισ. το 2017 και στα 3 πέρυσι, για να φθάσει στον στόχο των 3,5 δισ. για το 2019. O επιθετικότερος αυτός σχεδιασμός παρουσιάστηκε στις αρχές Aπριλίου σε Road Show στο Λονδίνο από τους CEO Bασίλη Ψάλτη και CFO Λάζαρο Παπαγαρυφάλλου σε εκπροσώπους 20 και πλέον επενδυτικών οίκων, αποσπώντας θετική υποδοχή όσον αφορά και την προοπτική επέκτασης του λεγόμενου «καλού» δανειακού χαρτοφυλακίου της τράπεζας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
