Το Emergence Liquidity Assistance και το αίτημα της ΤτΕ στην ΕΚΤ
Πόσο πιθανό είναι να ξεμείνει η χώρα και πάλι από ρευστότητα; Αν κρίνει κανείς με βάση τις υποχρεώσεις της, μέσα στον αμέσως επόμενο ενάμιση μήνα, τότε το ενδεχόμενο είναι πιθανό, όπως ακριβώς απειλήθηκε να συμβεί και τον περασμένο Ιούλιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, μέσα στις επόμενες μέρες το ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να καλύψει μια μεγάλη λήξη της τάξης των 8 δισ. ευρώ.
Αυτό πρακτικά συνεπάγεται ότι θα πρέπει να βρει και να δώσει τα χρήματα αυτά στους φυσικούς τους δικαιούχους, δηλαδή, στους ομολογιούχους. Μόνο που υπάρχει μια κρίσιμη …λεπτομέρεια, την οποία θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους, όλοι όσοι σπεύσουν να πουν «ας το κάνει». Για να τα βρει, θα πρέπει να «σηκώσει» ό,τι καταθέσεις έχει αυτή τη στιγμή στις εγχώριες τράπεζες. Δηλαδή, θα καταφέρει ένα ακόμα χτύπημα, στην ούτως ή άλλως οριακή ρευστότητα του συστήματος. Γιατί, σε αυτή την περίπτωση, οι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι από πού θα βρουν να αντικαταστήσουν αυτά τα λεφτά;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν προς το παρόν τουλάχιστον αυτονόητη. Γιατί μπορεί το τελευταίο διάστημα να παρατηρείται ένας μερικός επαναπατρισμός κεφαλαίων, που είχαν φύγει όλο το προηγούμενο διάστημα από το φόβο μιας ενδεχόμενης πτώχευσης της χώρας, όμως, τα λεφτά αυτά επ ουδενί δεν επαρκούν για να δώσουν λύση. Αντιθέτως, θα χρειαστούν κι άλλες, πολύ πιο δραστικές κινήσεις για να επουλωθεί η «πληγή». Και τελούν υπό αναζήτηση.
Κάπως έτσι βρίσκει η νέα εβδομάδα το σύστημα. Και κάπως έτσι η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) αποφάσισε να ενεργοποιήσει το Emergence Liquidity Assistannce (ELA), δηλαδή την Επείγουσα Παροχή Ρευστότητας (ΕΠΡ). Τι είναι αυτό το σύστημα; Πρόκειται για μια «δεξαμενή» άντλησης κεφαλαίων, που έχουν στη διάθεση τους όλες οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, για τέτοιες, έκτακτες, περιπτώσεις. Για την ιστορία κι όχι μόνο να αναφερθεί ότι την έχει ήδη χρησιμοποιήσει η Τράπεζα της Ιρλανδίας, πέρυσι το φθινόπωρο, ότι τέθηκε ανάλογο ζήτημα στο Δουβλίνο.
Αίτημα
Όπως και τότε, έτσι και τώρα, η κεντρική τράπεζα (εν προκειμένω, η ΤτΕ) υπέβαλε σχετικό αίτημα στην Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία κι άναψε το πράσινο φως για την αξιοποίηση του ΕΠΡ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες της Deal, στην ελληνική περίπτωση, το αίτημα της ΤτΕ στην ΕΚΤ υποοβλήθηκε, περίπου, προ διμήνου, προκειμένου ανά πάσα στιγμή να είναι σε θέση να αξιοποιηθεί το συγκεκριμένο «όπλο», αν παραστεί ανάγκη. Κι έφτασε η ώρα που παρέστη. Από τη στιγμή που το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να «σηκώσει» τις καταθέσεις του από το τραπεζικό σύστημα, για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς τους οομολογιούχους, το ΕΠΡ είναι θέμα χρόνου να μπει σε λειτουργία.
Διάσωση
Από την πλευρά των τραπεζών αλλά και του υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζεται, με θέρμη – κι έτσι είναι, ότι δεν συνιστά έκτακτο μέσο για τη διάσωση του συστήματος, αλλά για ένα ακόμα «όπλο» στην προσπάθεια για την περαιτέρω διαφύλαξη της εγκυρότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. “Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η περαιτέρω θωράκιση του» επισημάνθηκε χαρακτηριστικά από αρμόδια πηγή του οικονομικού επιτελείου.
Ό,τι κι αν ισχύει, γεγονός είναι ένα: ότι το τραπεζικό σύστημα θα αντλήσει τα κεφάλαια που απαιτούνται για να σωθεί η παρτίδα (σσ αν βεβαίως κινδύνεψε ποτέ). Η ΤτΕ δηλώνει έτοιμη να χορηγήσει κεφάλαια από τη συγκεκριμένη «δεξαμενή» σε όποια τράπεζα καταθέσει το σχετικό αίτημα. Ανεξαιρέτως του αν είναι μικρή ή μεγάλη, λιγότερο ή περισσότερο εχέγγυα.
Αν και όπως επισημαίνεται από το κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα της χώρας, αυτή τη στιγμή, καμία από τις τράπεζες που δραστηριοποιούνται εντός των ελληνικών ορίων δεν έχει το παραμικρό πρόβλημα. Τότε, προς τι η ενεργοποίηση του ΕΠΡ; «Για να αντιμετωπισθεί μια έκτακτη ανάγκη, που προέκυψε από το γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να <σηκώσει> όλες τις καταθέσεις του από τα γκισέ, μέσα στα προσεχή 24ωρα», είναι η απάντηση που δίνεται αρμοδίως. Πέραν τούτου, ουδέν.
Διστακτικοί οι τραπεζίτες, δεν ζητούν βοήθεια
Είναι εκεί και περιμένει. Ωστόσο κανείς Ελληνας τραπεζίτης, σήμερα, δεν θέλει να ακούει καν για το ενδεχόμενο να προσφύγει στις υπηρεσίες του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), για να αντλήσει τη ρευστότητα που ενδεχομένως χρειάζεται.
Ίσως επειδή κάτι τέτοιο θα σήμαινε την κρατικοποίηση της τράπεζας του. Μια διαδικασία, ωστόσο, από την οποία πέρασαν σχεδόν αναγκαστικά και προσωρινά τα χρηματοπιστωτικά συστήματα άλλων χωρών (πχ της Ιρλανδίας, αλλά και της Μ.Βρετανίας), όταν προέκυψαν ανάλογα ζητήματα.
Από την άλλη πλευρά, γεγονός αποτελεί ότι το ΤΧΣ εξακολουθεί να αποτελεί μια εναλλακτική «δεξαμενή», στην οποία η ΕΕ υπολογίζει. Αλλωστε, μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι προσφάτως πήρε την απόφαση και την «προικίζει» με 20 δις ευρώ επιπλέον, αυξάνοντας το διαθέσιμο αποθεματικό της σε 30 δις. Προφανώς προβλέπει ή προσβλέπει σε κάτι, που όλοι οι υπόλοιποι είτε αγνοούν είτε κάνουν ότι δεν ξέρουν.
Οπότε είναι θέμα χρόνου να εξελιχθεί στην πράξη. Εν κατακλείδι, αυτό που «μετράει» είναι ότι εκτός του ELA, το οποίο αυτή τη στιγμή φαντάζει ως το πιθανότερο ταμείο από το οποίο θα αντληθούν κατ αρχήν κεφάλαια για την ενίσχυση του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος (πρόκειται για μια «δεξαμενή» της Τράπεζας της Ελλάδας, που ενεργοποιείται κατόπιν άδειας της της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας) υπάρχει και το εν λόγω Ταμείο, το οποίο μάλιστα τελευταία έχει αρχίσει και να προετοιμάζεται, για να αποτελέσει την εναλλακτική λύση για την παροχή ρευστότητας στο σύστημα, εφόσον χρειασθεί.
Όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στην αγορά, θα γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι προσφάτως μετεγγράφηκε στο ΤΧΣ ανώτερο στέλεχος της Τράπεζας Πειραιώς, το οποίο ειδικεύεται στο κομμάτι της διαχείρισης ρίσκου. Θα γνωρίζουν επίσης ότι η διοίκηση του Ταμείου βολιδοσκοπεί τρία – τέσσερα ακόμα στελέχη, από την ελεύθερη αγορά, για να επανδρώσουν θέσεις – κλειδιά στο οργανόγραμμα του. Όλα τα παραπάνω, συνιστούν σαφείς ενδείξεις ότι στο ΤΧΣ προετοιμάζονται, για να αναλάβουν δράση, μέσα στο αμέσως προσεχές διάστημα.
Πότε θα είναι αυτό; Άγνωστο, ακόμα. Πάντως, ένα χρονικό ορόσημο που καλό θα είναι να έχουν υπόψη τους όσοι αρέσκονται σε προβλέψεις είναι ο Δεκέμβριος. Τότε υπολογίζεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί, συνολικά, το ελεγκτικό έργο της αμερικανικής Blackrock Solutions επί ελληνικού εδάφους. Της εταιρίας, δηλαδή, που με ανάθεση της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ) ξεκινά από το Σεπτέμβριο να τσεκάρει την πραγματική κατάσταση των εγχώριων τραπεζικών χαρτοφυλακίων. Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα δανειακά, όπως ακριβώς έκανε και στην περίπτωση της Ιρλανδίας, όταν ανέδειξε την πραγματική – κι όχι την εικονική – χρηματοπιστωτική εικόνα του Δουβλίνου.
θα φανεί στην πράξη
Η ελληνική τραπεζική κοινότητα υποστηρίζει ότι οι ομοιότητες της με την αντίστοιχη ιρλανδική σταματούν εκεί, στη Blackrock. Ενδεχομένως (και μακάρι) να είναι έτσι. Αυτό, όμως, θα φανεί στην πράξη, πλέον, όταν τέλη Δεκεμβρίου οι αμερικανοί ελεγκτές θα παραδίδουν τα πορίσματα τους στην ΤτΕ. Έως τότε, όμως, μπορεί να έχουν δρομολογηθεί τέτοιες και τόσες αλλαγές, που τίποτα να μην θυμίζει στην τότε εικόνα του τραπεζικού κλάδου τη σημερινή.
Η ανάγκη για ενίσχυση της κεφαλαιακής θωράκισης των πιστωτικών ιδρυμάτων μπορεί να περάσει από το ELA ή το ΤΧΣ ή από το «τραπέζι του Προκρούστη», που θα αλλάξει τις διαστάσεις του συστήματος, συγκεντρώνοντας το περαιτέρω.
Οπερ σημαίνει, ότι μπορεί να οδηγήσει στη σύμπτιξη στρατηγικών συμμαχιών, για τις οποίες τόσα πολλά λέγονται και γράφονται τόσο καιρό τώρα, αλλά, τελικώς, και όπως αποδεικνύεται στην πράξη, μόνο η ανάγκη μπορεί να επιβάλλει.
Ωστόσο, από κορυφαίες κυβερνητικές πηγές ξεκαθαρίζεται ότι τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί, αν προηγουμένως δεν ολοκληρωθεί το project που έχει αναλάβει η Blackrock (σ.σ. για ευνόητους λόγους) κι αν, βεβαίως, δεν κλείσει ο κύκλος του roll over, στον οποίο τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα θα κληθούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Οπερ σημαίνει ότι οι όποιες διεργασίες, κυοφορούμενες και μη, που αφορούν στη συγκέντρωση του χρηματοπιστωτικού κλάδου, θα πρέπει να αναμένονται χρονικά μάλλον προς το τέλος τους τέταρτου τριμήνου.
Αυτό βεβαίως, δεν σημαίνει πως δεν έχουν ξεκινήσει κιόλας. Αντιθέτως, οι πληροφορίες επιμένουν μάλιστα, πως μετά από μια μικρή διακοπή, λόγω θέρους, από Σεπτέμβριο θα μπουν στην τελική τους ευθεία… Αναζητούν λύση για τα ομόλογα που λήγουν ως το 2021.
Ό,τι κι αν λέγεται περί του αντιθέτου, η αλήθεια είναι μία: το rollover του ελληνικού χρέους, δεν «περπατάει». Τουλάχιστον όχι τόσο όσο θα περίμεναν στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και στις Βρυξέλλες.
Γι αυτό και αποφασίσθηκε να επεκταθεί η χρονική διάρκεια των ομολόγων που μπορούν να συμμετάσχουν στη ρύθμιση έως το 2021. Γιατί, από την αρχική πρόβλεψη, του 2019, το παρόν έδωσε μόνο το 55% των ομολόγων που έληγαν έως τότε. Όταν ο στόχος που είχε τεθεί, έκανε λόγο για το 90%, τουλάχιστον. Φαίνεται, ωστόσο, ότι οι τραπεζίτες, κυρίως οι ξένοι, δεν πείσθηκαν για την επιτυχία του εγχειρήματος κι έσπευσαν να στείλουν το μήνυμα τους. Το οποίο ήταν εκκωφαντικό.
Τώρα, στην Αθήνα αναζητούν λύση, για να σώσουν το στοίχημα και η προχειρότερη είναι αυτή της επιμήκυνσης του χρόνου συμμετοχής στο όλο εγχείρημα, με τα ομόλογα που λήγουν έως το 2021. «Αν χρειαστεί, μπορεί και να το φτάσουμε ακόμα παραπέρα» έλεγε στις αρχές της εβδομάδας αρμόδια πηγή, προσθέτοντας ωστόσο ότι κάτι τέτοιο, μάλλον, δεν θα χρειασθεί. Το κακό είναι ότι και την πρώτη φορά αυτή ήταν η πεποίθηση, μόνο που στην πράξη δεν επαληθεύτηκε. Μένει να φανεί αν τώρα η πρόβλεψη θα τελεσφορήσει και τα δεδομένα θα εξελιχθούν, για πρώτη φορά, όπως είχαν προγραμματιστεί.
Η Blackrock και οι συζητήσεις για συγχωνεύσεις
Η Deal έγραφε και τις περασμένες εβδομάδες κι επιμένει να το επαναλαμβάνει και τώρα. Τι; Ότι μπορεί οι υπόγειες διεργασίες, μεταξύ των τραπεζικών διοικήσεων, να πήραν μερικές μέρες παράτασης, λόγω των θερινών διακοπών, αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι διακόπηκαν κιόλας.
Αντιθέτως, οι πληροφορίες επιμένουν ότι θα επανέλθουν και μάλιστα δριμύτερες. Γιατί μπορεί ο έλεγχος της Blackrock να ολοκληρώνεται το Δεκέμβριο, αυτό όμως δεν συνεπάγεται πως δεν πρέπει να γίνουν από τώρα οι προετοιμασίες για το τι θα επακολουθήσει αμέσως μετά.
Για την ιστορία και όχι μόνο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Blackrock αναμένεται να υπογράψει το σύμφωνο συνεργασίας της με την Τράπεζα της Ελλάδας, κατά πάσα πιθανότητα, μέσα στην εβδομάδα. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό που έχει γίνει, αρχές Σεπτεμβρίου «θα πιάσει δουλειά». Και θα προσπαθήσει να την ολοκληρώσει το ταχύτερο δυνατό. Μπορεί και πριν από το Δεκέμβριο.
Οπερ σημαίνει ότι όλοι θα πρέπει να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή. Κατά συνέπεια, κανείς δεν πρέπει να χαλαρώσει, αφού όλα συντείνουν υπέρ της άποψης ότι το φθινόπωρο που ακολουθεί θα είναι από τα … θερμότερα των τελευταίων δεκαετιών, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον στον χρηματοπιστωτικό κλάδο.
