Τη δυνατότητα στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να συμμετέχει σε κάθε αύξηση κεφαλαίου που πραγματοποιούν, οι τέσσερις συστημικές τράπεζεςστις οποίες συμμετέχει ( Πειραιώς, Εθνική, Alpha, Eurobank), αλλά και να παραιτείται από το δικαίωμα προτίμησης ή να διαθέτει το σύνολο των δικαιωμάτων του, παρέχουν, ως αναμενόταν, οι «χειρουργικές» τροποποιήσεις του νόμου, τις οποίες κατέθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση.
Με την τροποποίηση του άρθρου 8 του νόμου 3864/2010, το ΤΧΣ μπορεί να ασκεί μέρος ή το σύνολο των δικαιωμάτων προτίμησης, που του αναλογούν σε όλες τις αυξήσεις κεφαλαίου τραπεζών, στις οποίες συμμετέχει (σ.σ. είτε διενεργούνται με το νόμο περί χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, είτε με τον ν.2190).
Μπορεί, επίσης να εγγράφεται σε βιβλίο διάθεσης μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας μέχρι του υφιστάμενου ποσοστού συμμετοχής του. Τέλος, θα μπορεί να συμμετέχει σε μια ή περισσότερες κατανομές αδιάθετων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας, που προκύπτουν από αύξηση κεφαλαίου ή εκδόσεις άλλων τίτλων.
Για να ισχύουν οι παραπάνω δυνατότητες, θα πρέπει να πραγματοποιούνται από κοινού με συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών, οι οποίοι θα βάζουν κεφάλαια. Το ΤΧΣ θα συμμετέχει με όρους και προϋποθέσεις αντίστοιχους των ιδιωτών επενδυτών και ως εκ τούτου θα τελεί στο ίδιο επίπεδο κινδύνου και πλεονεκτημάτων (συναλλαγή «pari passu»).
Η συμμετοχή του Ταμείου πραγματοποιείται με απόφαση του Γενικού Συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται, μετά από έκθεση δύο ανεξάρτητων χρηματοοικονομικών συμβούλων. Οι εκθέσεις πρέπει να επιβεβαιώνουν ότι η συμμετοχή στην αύξηση κεφαλαίου συμβάλει, είτε στη διατήρηση, προστασία ή βελτίωση της αξίας της υφιστάμενης συμμετοχής του ΤΧΣ στο μετοχικό κεφάλαιο της τράπεζας είτε στις προοπτικές αποεπένδυσής του. Επιπρόσθετα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά και τις προοπτικές του επιχειρησιακού σχεδίου της τράπεζας, που προχωρά σε αύξηση ή έκδοση άλλων τίτλων ιδιοκτησίας.
Η χρηματοδότηση της κάλυψης και ανάληψης των νέων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας γίνεται αποκλειστικά από διαθέσιμα του Ταμείου ή από επανεπένδυση ποσών που προέκυψαν μετά από προηγούμενη διάθεση στοιχείων ενεργητικού. Τέλος, οι νέες μετοχές δεν παρέχουν τα ειδικά δικαιώματα που είχε το ΤΧΣ ως ταμείο ειδικού σκοπού, εξέλιξη που μένει να φανεί αν οδηγεί σε de facto μετατροπή του σε απλή εταιρεία συμμετοχών του Δημοσίου στον τραπεζικό κλάδο.
Σε περίπτωση αύξησης κεφαλαίου από τράπεζα, που έχει προχωρήσει σε απόσχιση του κλάδου τραπεζικών δραστηριοτήτων και εισφορά του σε νέα τραπεζική εταιρεία (hive down), το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι το Ταμείο μπορεί να συμμετέχει μέχρι του υφιστάμενου ποσοστού του, είτε η ΑΜΚ διενεργείται από τη Συμμετοχών, είτε από τη θυγατρική της τράπεζα.
Παραίτηση από τα δικαιώματα προτίμησης ή διάθεσή τους
Το σχέδιο νόμου παρέχει τη δυνατότητα στο Ταμείο να μειώνει τη συμμετοχή του στις τράπεζες, μέσω παραίτησής του, σε περίπτωση αυξήσεων κεφαλαίου, από τα αναλογούντα δικαιώματα προτίμησης ή διάθεσης των δικαιωμάτων. Πρόκειται για δυνατότητα που ενδέχεται να ενεργοποιηθεί στην επικείμενη αύξηση κεφαλαίου της Πειραιώς, βάσει όσων είχε προαναγγείλει ο παραιτηθείς διευθύνων σύμβουλος του ΤΧΣ, Martin Czurda.
Νομική κάλυψη στα μέλη του Γενικού Συμβουλίου
Με τις τροποποιήσεις παρέχεται αντίστοιχη νομική κάλυψη στα μέλη του Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ με αυτή που έχει προβλεφθεί νομοθετικά για τις τράπεζες και κρίθηκε πρόσφατα από τον Άρειο Πάγο καθώς το ΤΧΣ υπάγεται στη ρύθμιση του Ποινικού Κώδικα που ισχύει για τα πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Ειδικότερα σε περίπτωση διάθεσης συμμετοχών για να κινηθεί διαδικασία ποινικής δίωξης για απιστία θα απαιτείται η υποβολή έγκλησης από το Γενικό Συμβούλιο του ΤΧΣ. Αλλιώς οι αποφάσεις του θεωρούνται ότι συνιστούν επιμελή διαχείριση της περιουσίας του Ταμείου.
Οι όροι διάθεσης μετοχών
Κατά τα υπόλοιπα, το ΤΧΣ μπορεί να διαθέτει τμηματικά ή άπαξ κατά την κρίση του τις μετοχές που κατέχει σε τράπεζες, μέσω διάθεσης στο ευρύ επενδυτικό κοινό ή σε συγκεκριμένο επενδυτή ή ομάδα επενδυτών. Η διάθεση μπορεί να διενεργείται μέσω α)ανοιχτής διαγωνιστικής διαδικασίας ή πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, β) με τη διαδικασία του βιβλίου προσφορών γ) με χρηματιστηριακές εντολές και δ) με δημόσια προσφορά μετοχών με αντάλλαγμα μετρητά ή άλλες κινητές αξίες.
Αγοραστής των μετοχών δεν μπορεί να είναι επιχείρηση που να ανήκει άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο.
Πριν την απόφαση του Γενικού Συμβουλίου απαιτείται έκθεση από ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο.
Η έκθεση συνοδεύεται από αναλυτικό χρονοδιάγραμμα διάθεσης των μετοχών. Στην έκθεση αιτιολογούνται επαρκώς οι προϋποθέσεις και ο τρόπος διάθεσης των μετοχών καθώς και οι απαραίτητες ενέργειες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την τήρηση του χρονοδιαγράμματος.
Η τιμή διάθεσης ορίζεται από το Ταμείο, με βάση δύο εκθέσεις αποτίμησης, που διενεργούνται από ανεξάρτητους χρηματοοικονομικούς συμβούλους. Η τιμή μπορεί να είναι χαμηλότερη από την πιο πρόσφατη τιμή κτήσης των μετοχών από το Ταμείο ή την τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή.
Στην περίπτωση πώλησης πακέτων μετοχών από το Ταμείο, ο Υπουργός Οικονομικών λαμβάνει τις σχετικές εκθέσεις και αποτιμήσεις και έχει δικαίωμα veto, αν η προτεινόμενη τιμή διάθεσης βρίσκεται εκτός του εύρους των αποτιμήσεων.
Τέλος, το ΤΧΣ μπορεί, με απόφαση του Γενικού Συμβουλίου, να ασκεί τα ειδικά δικαιώματα αρνησικυρίας ( veto), προκειμένου να αποτραπεί η έκδοση μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας από τράπεζες ή εταιρείες συμμετοχών τους, εφόσον η έκδοση πρόκειται να λάβει χώρα με περιορισμό ή αποκλεισμό των δικαιωμάτων προτιμήσεως των υφισταμένων κατόχων μετοχών.
Η άσκηση του veto στην παραπάνω περίπτωση δεν συνεπάγεται υποχρέωση του Ταμείου να ασκήσει εν όλω ή εν μέρει το δικαίωμα προτίμησης, σε περίπτωση που ακολούθως ληφθεί απόφαση για την πραγματοποίηση αύξησης κεφαλαίου με άσκηση των δικαιωμάτων προτίμησης των υφισταμένων μετόχων.
Επιπρόσθετα, με τις τροποποιήσεις επανακαθορίζονται οι αρμοδιότητες Γενικού Συμβουλίου και Εκτελεστικής Επιτροπής, επέρχονται τεχνικές διευθετήσεις ως προς τη διαδικασία κατανομής του υπολοίπου του κεφαλαιακού ελλείμματος στους κατόχους κεφαλαιακών μέσων.
Τέλος, προστίθεται στις εξαιρέσεις υποχρέωσης υποβολής δημόσιας πρότασης η περίπτωση αποκρατικοποίησης, κατά την οποία διατίθενται μετοχές της εταιρείες από το ΤΧΣ και χορηγείται έκτακτη παράταση 6 μηνών στο χρόνο περάτωσης των διαδικασιών ειδικής διαχείρισης του νόμου Δένδια, οι οποίες θα έληγαν ως την 30η Ιουνίου 2021 ή όσων εξέπνευσαν ήδη εντός της περιόδου επιβολής των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.