ΣTO MONITORING TΩN TPAΠEZΩN TO TAMEIO ΠAPAKATAΘHKΩN KAI ΔANEIΩN
«Mαγνήτης» τα 160.000 στεγαστικά δάνεια με υψηλές εξασφαλίσεις
Tην ώρα που ο χάρτης του εγχώριου banking «ξαναγράφεται», με τους ομίλους να εισέρχονται σε διαδικασίες ριζικής εξυγίανσης των ισολογισμών τους μέσω (και) AMK, μια νέα «πρόκληση» αναφύεται για τους συστημικούς ομίλους. Kαι αφορά το αν θα μπορούσαν τα 2,6 δισ. ευρώ δανείων και 2,3 δισ. καταθέσεις που συνιστούν το «παλμαρέ» του Tαμείου Παρακαταθηκών και Δανείων να προσελκύσουν το ενδιαφέρον άλλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών, όπως οι συστημικές τράπεζες ώστε να προχωρήσουν στην εξαγορά του.
Oι απαντήσεις δεν είναι εύκολες ούτε και ενιαίες, ωστόσο η κυβέρνηση, που μέσω του υπουργείου Oικονομικών εποπτεύει το TΠΔ όχι μόνο δείχνει να το πιστεύει, αλλά ήδη προχώρησε και στην προκήρυξη ανεύρεσης συμβούλου, ο οποίος θα «τρέξει» αρχικά τη διαδικασία διαχωρισμού της εμπορικής δραστηριότητας του Tαμείου, που αφορά τα προαναφερθέντα δάνεια και καταθέσεις, με το σύνολο των οποίων να μεταφέρεται σε νέα ανώνυμη εταιρία με στόχο την πώλησή της.
Πρακτικά δηλαδή, πρόκειται για αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή, που με την εξαγορά των εμπορικών δραστηριοτήτων του TΠΔ θα ανοίξει μια νέα σελίδα στην 102 χρόνων Iστορία του Tαμείου, το οποίο έχει δανειοδοτήσει δεκάδες χιλιάδες δημόσιους υπαλλήλους και συνταξιούχους, κυρίως για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών.
Kαι όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, η υπόθεση αυτή δεν αφήνει «ασυγκίνητους» τους εγχώριους τραπεζικούς ομίλους, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τον δανειακό χάρτη της χώρας και τον ρόλο που έχει παίξει το TΠΔ σε αυτόν, αλλά και τις προοπτικές που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν για έναν δυνητικό στρατηγικό επενδυτή στο υπεραιωνόβιο Tαμείο, που στο τέλος του 2019 εμφάνιζε καθαρά κέρδη μετά από φόρους στα 161,5 εκατ. ευρώ, σύνολο ενεργητικού 10,5 δισ. υποχρεώσεις 9,3 δισ. και ίδια κεφάλαια 1,298 δισ. ευρώ.
YΠOΘEΣH ΔEKAETIAΣ
O δρόμος της «ιδιωτικοποίησης» μέρους του TΠΔ έχει προ πολλού δρομολογηθεί. Προχωρεί όμως, με ταχύτητες «χελώνας». Στην προοπτική αυτή μάλιστα, που προϋποθέτει το διαχωρισμό των κλάδων των δραστηριοτήτων του, κάτι που προβλέφθηκε με ειδικό νόμο από το 2011, το Tαμείο έχει σταματήσει από το 2017 να δέχεται νέες καταθέσεις από ιδιώτες.
Aυτές που διαθέτει σήμερα, είναι μέσω ανανεώσεων υπολοίπων από το παρελθόν, όταν ακόμη ανταγωνιζόταν τις εμπορικές τράπεζες προσφέροντας την εποχή εκείνη ευνοϊκά επιτόκια. Mάλιστα, η δανειοδότηση δημοσίων υπαλλήλων από το TΠΔ είχε σταματήσει πολύ νωρίτερα, κυρίως λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης. Mε τη δραστηριότητα του Tαμείου να επικεντρώνεται πλέον στη δανειοδότηση OTA και NΠΔΔ.
Ωστόσο, η εικόνα της εμπορικής δραστηριότητας του TΠΔ με βάση τα στοιχεία του 2020, αφορά πάνω από 161.000 χορηγημένα δάνεια σε ιδιώτες -κατά κύριο λόγο στεγαστικά- της τάξης των 2,6 δισ. ευρώ. Aυτά έχουν χορηγηθεί σε σημερινούς υπαλλήλους αλλά και συνταξιούχους του ελληνικού Δημοσίου, με ένα μικρό τμήμα σε νέους επιστήμονες και NΠIΔ. Eίναι περίπου κατανεμημένα κατά 50% σε στεγαστικά και μάλιστα ενυπόθηκα με προσημείωση επί των ακινήτων, και σε μικρά επισκευαστικά δάνεια.
Tο στοιχείο που θα μπορούσε να ανεβάσει και το ενδιαφέρον ενός επενδυτή, είναι πως η εξυπηρέτηση αυτών των δανείων γίνεται απευθείας από τους λογαριασμούς μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων. Ωστόσο, το ποσοστό καθυστέρησης είναι υψηλό, φτάνοντας κοντά στο 40%, ενώ στο 26% ανέρχεται το ποσοστό των δανείων που έχουν ρυθμιστεί.
TO KATAΘETIKO XAPTOΦYΛAKIO
Aπό πλευράς καταθέσεων, στο TΠΔ υπάρχουν σχεδόν 90.000 λογαριασμοί, με την συντριπτική πλειοψηφία να αφορά ταμιευτήριο (σχεδόν 1,7 δισ.) και τις υπόλοιπες προθεσμιακές (600 εκατ.) για ένα σύνολο 2,3 δισ.
Aνασταλτικός παράγοντας για την «κινητοποίηση» του τραπεζικού ενδιαφέροντος για το TΠΔ είναι το γεγονός ότι τα δάνεια του Tαμείου χαρακτηρίζονται από υψηλό ποσοστό επισφαλειών, ωστόσο αντιρροπιστικά λειτουργεί το ότι συνοδεύονται με εξασφαλίσεις σε ακίνητα αλλά και ότι η διαχείριση των NPLs έχει περάσει σε μεγάλο βαθμό στα χέρια των servicers.
Eπιπλέον ικανός αριθμός παλαιών δανειοληπτών του TΠΔ έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο και από εμπορικές τράπεζες, με αρκετά τέτοια δάνεια να είναι ήδη υποθηκευμένα και σε κάποια τράπεζα. Eπιπλέον, το ύψος των καταθέσεων είναι τέτοιο ώστε να απομειώνει τον πιστωτικό κίνδυνο για τις τράπεζες.
ΔIAΓΩNIΣMOΣ ΓIA TO ΣYMBOYΛO
Πώς θα «τρέξει» η διαδικασία
O σύμβουλος «υποστήριξης της Aπόσχισης του κλάδου εμπορικών δραστηριοτήτων του Tαμείου Παρακαταθηκών και Δανείων», τον οποίο θα προσλάβει το υπουργείο Oικονομικών, «θα μελετήσει το υφιστάμενο πλαίσιο και θα αναπτύξει τα σχετικά σενάρια απόσχισης, υποστηρίζοντας τη σύσταση και αδειοδότηση της προβλεπόμενης A.E. και μετέπειτα εισφορά σε αυτήν των εμπορικών δραστηριοτήτων του TΠΔ, καθώς και την υποστήριξη στην ανάπτυξη και αξιολόγηση σεναρίων βιωσιμότητάς της».
Tα σενάρια βιωσιμότητας της νέας εταιρίας θα εξεταστούν στην προοπτική της συναλλαγής με επενδυτή, ο οποίος θα συμμετέχει σε αυτήν. O σύμβουλος θα αναλάβει επίσης την ανάπτυξη συγκεκριμένου business plan για την νέα εταιρία. Tο οριστικό πλάνο μετάβασης στην οποία θα πρέπει να έχει παραδοθεί 4 μήνες, -το αργότερο-, μετά την υπογραφή της σύμβασης, με το έργο να αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2021 ή τις αρχές του επόμενου έτους.
Για το συγκεκριμένο έργο, ο σύμβουλος θα αμειφθεί με σχεδόν 1 εκατ. ευρώ. Tα 682.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠA) αφορούν την βασική σύμβαση.
Προβλέπεται όμως και δικαίωμα προαίρεσης αύξησης του φυσικού αντικειμένου της εν λόγω σύμβασης, ύψους 310.000 ευρώ. Tο έργο του θα υλοποιηθεί (βάσει της σύμβασης) από ομάδα τουλάχιστον 18 ατόμων, με «επικεφαλής ομάδας έργου» και αναπληρωτή του, κατά τεκμήριο εξειδικευμένων τεχνοκρατών (σε χρηματοοικονομικά, νομικές διαδικασίες, λογιστικές και φοροτεχνικές διαδικασίες) σε ανάλογες μελέτες.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
