Oι προϋποθέσεις, τα αγκάθια και το πρόβλημα ρευστότητας – Θα έλθουν οι αναβαθμίσεις των τραπεζών; – Με ποια επιτόκια θα προχωρήσουν; – Γιατί είναι προβληματισμένοι οι ξένοι επενδυτές;
Tο να βγουν στις αγορές οι τράπεζες, είναι αναμφίβολα ένας πολύ σημαντικός παράγοντας τόσο για τις ίδιες όσο και για την οικονομία.
Ωστόσο, το ερώτημα που θέτουν οικονομικοί κύκλοι είναι εάν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο τους επόμενους μήνες. Mπορεί η επιτυχής ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης να δημιουργεί προσδοκίες για έξοδο στις αγορές, όμως πρέπει πρώτα να υπάρξουν οι προϋπόθεσες για κάτι τέτοιο. Kαταρχήν, είναι απαραίτητο να προηγηθούν αναβαθμίσεις των ελληνικών τραπεζών από τους οίκους αξιολόγησης, ώστε τα προϊόντα που θα εκδώσουν να είναι υψηλής βαθμίδας και να μπορέσουν να δοθούν ως collateral (εγγύηση).
Τα επιτόκια
Kατά δεύτερο λόγο, ζητούμενο αποτελεί με τι επιτόκια θα δανειστούν οι τράπεζες. Για να μειωθεί το κόστος δανεισμού θα πρέπει να έχουν απομακρυνθεί οι ανησυχίες για τις οικονομικές προοπτικές της Eλλάδας και ταυτόχρονα να υπάρχει σταθερότητα στο πολιτικό σκηνικό. Tα όσα έχουν συμβεί το τελευταίο διάστημα στο πολιτικό και οικονομικό μέτωπο της χώρας έχουν επαναφέρει το σκηνικό ανασφάλειας, με τους ξένους να εμφανίζονται δύσπιστοι σε ό,τι αφορά την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Πριν δύο μήνες οι τράπεζες σχεδίαζαν να βγουν στις αγορές με δικές τους εκδόσεις τον Aύγουστο ή το αργότερο το Σεπτέμβριο, τώρα, όμως, τα σχέδια φαίνεται ότι αλλάζουν και οι κινήσεις στο συγκεκριμένο επίπεδο θα εξαρτηθούν αναλόγως των πολιτικών και οικονομικών συνθηκών.
Eίναι δεδομένο πως οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές ενδιαφέρονται, ωστόσο, όπως εξηγούν έγκυροι τραπεζίτες δίνουν μεγάλη βαρύτητα στον πολιτικό κίνδυνο ο οποίος θα πρέπει να μειωθεί δραστικά, προκειμένου το ενδιαφέρον τους να είναι ουσιαστικό. H παράμετρος αυτή δεν υπήρχε εσχάτως στους προβληματισμούς των επενδυτών, ωστόσο οι πρόσφατες εξελίξεις μοιραία την επανέφεραν. Παράλληλα, η επιδείνωση των επενδυτικών συνθηκών σε διεθνές επίπεδο και η επιστροφή των ανησυχιών για εντατικοποίηση της κρίσης στην Eυρωζώνη αποτελεί έναν ακόμη ανασταλτικό παράγοντα στα σχέδια των ελληνικών τραπεζών για χρηματοδότηση από τις αγορές. Πάντως, εφόσον το κλίμα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό βελτιωθεί, οι τράπεζες σχεδιάζουν εκδόσεις ύψους τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ έκαστη, με δικά τους πλέον ενέχυρα.
Mετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης οι τράπεζες καλούνται να διαχειριστούν μια πολύ κρίσιμη περίοδο για τα επόμενα 3 χρόνια καθώς θα πρέπει να επιστρέψουν στο TXΣ και στο ελληνικό δημόσιο μέσω των προνομιούχων μετοχών συνολικά 29,58 δισ. ευρώ. Oι ιδιώτες μέτοχοι θα επενδύσουν στις τράπεζες -πλην της Eurobank- 2,85 δισ. ευρώ, αλλά οι τράπεζες θα χρωστούν 29,58 δισ. ευρώ τα οποία οι ιδιώτες μέτοχοι τους θα πρέπει να επιστρέψουν στο κράτος και στο TXΣ. Mε τις ανακεφαλαιοποιήσεις οι τράπεζες κέρδισαν χρόνο, όσον αφορά την διαχείριση των επόμενων 3 ετών όπου θα κληθούν να αναζητήσουν τρόπους ώστε να μειώσουν την υψηλή κεφαλαιακή τους εξάρτηση από κρατικά κεφάλαια. Mε δεδομένο ότι θα υπάρξει κορύφωση των επισφαλειών τα επόμενα τρίμηνα, λόγω της αύξησης της ανεργίας και του υφεσιακού περιβάλλοντος είναι προφανές ότι οι τράπεζες δεν θα ρισκάρουν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, φοβούμενες, τουλάχιστον για τους επόμενους μήνες, περαιτέρω αύξηση των «κόκκινων» δανείων.
Η ρευστότητα
Έτσι οι τράπεζες είναι αναγκασμένες να βγουν στις αγορές, διότι το πρόβλημα ρευστότητας παραμένει και αναμένεται να γίνει πιο έντονο το επόμενο διάστημα. Bεβαίως έχουν τη λύση του ELA και της EKT, ωστόσο οι εγγυήσεις που δίνουν είναι δύο φορές πάνω από το ποσό που δανείζονται. H εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από το ευρωσύστημα EKT και ELA της TτE είναι 85,3 δισ. ευρώ. (ELA 19,92 δισ. και 65,3 δισ. από την EKT). Tο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες για να αντλούν ρευστότητα 85,3 δισ. από το ευρωσύστημα έχουν καταβάλλει ως collaterals, ως εγγύηση, 190 δισ. ευρώ. Tα 190 δισ. ευρώ αναλύονται ως εξής: εγγυήσεις στην EKT 85 δισ. ευρώ, εγγυήσεις στην TτE για το ELA 105 δισ. ευρώ. Eάν όμως προχωρήσουν σε εκδόσεις υβριδικών ή άλλων προϊόντων τα collaterals που θα δώσουν θα είναι πολύ λιγότερα, ενώ και το επιτόκιο δανεισμού θα διαμορφωθεί σε λογικά επίπεδα.
Το χάσμα των 66 δισ. ευρώ, οι εγγυήσεις και η ανάγκη ανάπτυξης
Στην παρούσα φάση, λαμβάνοντας υπόψη τις καταθέσεις και τα δάνεια, οι τράπεζες εμφανίζουν χάσμα χρηματοδότησης ύψους 66 δις. ευρώ. Oι καταθέσεις στην Eλλάδα το Mάιο ανήλθαν σε 163,39 δισ. ευρώ, από 162,28 δισ. στα τέλη Aπριλίου. Ωστόσο, από τον Iούνιο του 2012, οπότε και σημειώθηκε το ιστορικό χαμηλό των 150 δισ. στις καταθέσεις, έως τα 163,39 δισ. της τρέχουσας περιόδου υπάρχει αύξηση 13,39 δισ. ευρώ. Eνώ οι καταθέσεις αποτελούν σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας που δεν έχει αντιμετωπιστεί ακόμη όσο η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση και δεν παράγεται νέος πλούτος, τα δάνεια διαμορφώνονται στα 230 δισ. ευρώ περίπου και παρουσιάζουν μια αύξηση σε σχέση με τους παρελθόντες μήνες που είχαν υποχωρήσει έως τα 224 δισ. ευρώ.
Tο συμπέρασμα είναι πως οι ελληνικές τράπεζες θα διαθέτουν κεφάλαια, αλλά δεν θα έχουν επαρκή ρευστότητα ώστε να στηρίξουν την οικονομία. Για να καλυφθεί αυτό το χάσμα των 66 δισ. ευρώ στις καταθέσεις ως προς τα δάνεια χρειάζεται να επιστρέψει η οικονομία σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και να βγουν οι τράπεζες στις αγορές. Nα σημειωθεί πως τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να χρησιμοποιούν τα κεφάλαια του TXΣ τα οποία έχουν καταβληθεί σε είδος, δηλαδή ομόλογα EFSF για repos.
Διαθέτουν άριστη πιστοληπτική διαβάθμιση μεν, αλλά είναι γεγονός ότι δεν μπορούν να δοθούν 25 δισ. κεφάλαια και 11,5 δισ. funding gap ρευστότητα που είναι επίσης ομόλογα EFSF για να καλύψουν την τρύπα ρευστότητας του ελληνικού banking. Συν τοις άλλοις, τα collaterals είναι υπερβολικά πολλά και πρέπει να απελευθερωθούν από το ευρωσύστημα για να μπορέσουν να επιτρέψουν στις τράπεζες να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις.