Νομικά εμπόδια στην προσπάθεια να γεμίσουν τα κρατικά ταμεία
Νομικά εμπόδια συνάντησε η προσπάθεια της Πορτογαλίας να φέρει έσοδα στα κρατικά ταμεία μέσω της δημοπρασίας μιας συλλογής έργων του Ισπανού καλλιτέχνη Joan Miro.
Η πώληση των 85 κομματιών του σουρεαλιστή καλλιτέχνη επρόκειτο να αποτελέσει το highlight της πρόσφατης δημοπρασίας ιμπρεσιονιστών και μοντέρνας τέχνης των Christie’s στο Λονδίνο. Όμως, ο οίκος ακύρωσε την πώληση λίγες ώρες πριν από την έναρξη της δημοπρασίας, επικαλούμενος νομικές ανησυχίες.
Την ίδια ημέρα, Πορτογάλος δικαστής είχε αρνηθεί το αίτημα των Σοσιαλιστών της Πορτογαλίας –του κόμματος της αντιπολίτευσης- να εκδώσει διαταγή που να σταματά την πώληση δημόσιας περιουσίας, προερχόμενης από κρατικοποιημένη τράπεζα. Όμως, οι Christie’s αποφάσισαν να ακυρώσουν την πώληση έτσι και αλλιώς, εξηγώντας ότι η προσφυγή στη δικαιοσύνη και μόνο, δημιουργεί νομικές αβεβαιότητες, που θα μπορούσαν στο μέλλον να αμφισβητήσουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των έργων. Το πορτογαλικό δημόσιο ήλπιζε να συγκεντρώσει τουλάχιστον 36 εκατ. ευρώ από την πώληση αυτή.
Η συλλογή του Miro βρέθηκε στην κατοχή του πορτογαλικού κράτους το 2008, όταν η κυβέρνηση κρατικοποίησε τη χρεοκοπημένη Banco Portugues de Negocios (BPN), στην οποία ανήκαν τα έργα.
Παρά τα δραστικά και επώδυνα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα, στο πλαίσιο του πακέτου διάσωσής της, περισσότεροι από 9.200 Πορτογάλοι υπέγραψαν υπέρ της προσπάθειας να παραμείνουν τα έργα στην Πορτογαλία. Στόχος τους ήταν να μπλοκάρουν την πώληση της συλλογής από την Parvalorem, την κρατική εταιρεία που έχει αναλάβει να περιορίσει την επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από τα χρέη και τα κόκκινα δάνεια της BPN.
Το ακριβότερο από τα έργα της συλλογής είναι το «Femmes et oiseaux», χρονολογίας 1968, το οποίο είχε εκτιμηθεί στα 4,8 με 8,3 εκατ. ευρώ. Οι επικριτές της δημοπρασίας έλεγαν ότι η σχεδιαζόμενη πώληση των έργων από το κράτος αγνοούσε την ανεκτίμητη μη υλική αξία της συλλογής, για την Πορτογαλία.
Ο Miro υπήρξε σημαντική προσωπικότητα στο κίνημα του Σουρεαλισμού κατά τη δεκαετία του 1920, ενώ κατά την 70χρονη καριέρα του καθιερώθηκε επίσης σαν γλύπτης και κεραμιστής. Επηρέασε μια γενιά καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων και ο Αμερικανός Jackson Pollock. Πάντως, άλλες χώρες δεν δίστασαν να βγάλουν στο σφυρί τις συλλογές έργων τέχνης των χρεοκοπημένων τραπεζών τους, προκειμένου να ελαφρύνουν όσο μπορούσαν τα βάρη των φορολογούμενων. Η κατάρρευση της Lehman Brothers, της Bank of Ireland και των ταμιευτηρίων της Ν. Κορέας έφεραν στην αγορά έργα μεγάλων καλλιτεχνών, τα τελευταία χρόνια.
