Από την λίστα με τους 25 πλουσιότερους Πορτογάλους στην κατάρρευση
Για την Πορτογαλία, η κατάρρευση της οικογένειας που κρύβεται πίσω από την Espirito Santo αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία να βγει στο φως αυτή η τραπεζική δυναστεία, που μετρά πάνω από έναν αιώνα ιστορίας.
Η οικογένεια, που έως τώρα κρυβόταν με ζήλο πίσω από ένα πέπλο μυστικότητας, βρέθηκε στο προσκήνιο μέσα σε λίγες ημέρες, τον Ιούλιο, όταν τρεις από τις μητρικές εταιρίες της Banco Espitiro Santo ζήτησαν προστασία από τους πιστωτές τους.
Το «αφεντικό» της οικογένειας, ο 70χρονος Ricardo Espirito Santo Silva Salgado συνελήφθη, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες φοροδιαφυγής και ξεπλύματος χρήματος, αφότου αποχώρησε από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της τράπεζας. Όσο για την τράπεζα που ίδρυσε ο προ-πάππους του, αυτή έχασε περίπου το 90% της αξίας της μέσα σε λίγες μέρες.
«Ποτέ δεν φαντάστηκα ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν τόσο άσχημα», λέει στο Bloomberg ο Jose Capela, από την πόλη Cascais, όπου μένουν και πολλά μέλη της οικογένειας Espirito Santo. «Είναι πολύ λυπηρό να βλέπω τη χρηματοοικονομική αυτοκρατορία Espirito Santo να καταρρέει».
Τα μέλη της οικογένειας βρέθηκαν γρήγορα εκτός της λίστας με τους 25 πλουσιότερους Πορτογάλους, για πρώτη φορά εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια, σύμφωνα με το περιοδικό Exame. Καθώς η οικογένεια προσπαθεί να βρει μια διέξοδο από τη σημερινή κρίση, η δαιδαλώδης μορφή των ομίλων που έχτισε εδώ και δεκαετίες, με συμφέροντα που εκτείνονται από μία φάρμα σόγιας στην Παραγουάη και μια αλυσίδα ξενοδοχείων στην Πορτογαλία, έως την αγορά ακινήτων στη Βραζιλία, αποδεικνύεται εμπόδιο.
Η εμπλοκή της οικογένειας στο πορτογαλικό finance άρχισε το 1869 στη Λισαβόνα, όταν ο Jose Maria Espirito Santo άνοιξε ένα “Caza de Cambio”, όπου αγόραζε και πουλούσε ομόλογα και λαχεία. Οι κληρονόμοι του μετέτρεψαν το Espirito Santo Group σε μια παγκόσμια αυτοκρατορία που πολυσχιδείς δραστηριότητες.
«Η οικογένεια τελικά έχασε τον μπούσουλα με όλες αυτές τις διαφορετικές επιχειρηματικές δραστηριότητες», λέει ο Ricardo Cabral, καθηγητής οικονομικών του πανεπιστημίου της Μαδέιρα. «Ο όμιλος συσσώρευσε υπερβολικά χρέη. Και συνεχώς ανέβαλε τα προβλήματα, αναχρηματοδοτώντας το χρέος με υψηλότερα επιτόκια και συντομότερες λήξεις».
Η επιχειρηματική αυτοκρατορία της οικογένειας Espirito Santo -το όνομα της οποίας σημαίνει «Άγιο Πνεύμα»- είναι ένα δαιδαλώδες οικοδόμημα αλληλοεξαρτώμενων μονάδων, που ενώνονται μέσω εταιρειών συμμετοχών.
Η Banco Espirito Santo ανήκει κατά 20% στην Espirito Santo Financial Group. Η ESFG με τη σειρά της ανήκει κατά 49% στην Espirito Santo Irmaos SGPS SA, που ελέγχεται πλήρως από την Rioforte, τον όμιλο στον οποίο έχουν ενταχθεί οι μη χρηματοοικονομικές επενδύσεις της οικογένειας.
Η Rioforte, που εδρεύει στο Λουξεμβούργο, ανήκει κατά 100% στην Espirito Santo International, μια εταιρία συμμετοχών που ελέγχεται από την οικογένεια. Με το ξέσπασμα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, ο πύργος από τραπουλόχαρτα της Espirito Santo άρχισε να μοιάζει ετοιμόρροπος.
Αντί να αντλήσει κεφάλαια από εξωτερικούς επενδυτές, χάνοντας κατά ένα μέρος τον έλεγχο της τράπεζας, η οικογένεια επέλεξε να δανειστεί ακόμα περισσότερα. Και αυτό, σύμφωνα με ειδικούς, ήταν τουλάχιστον παράξενο, για τα δεδομένα της εποχής.
«Είτε δεν κατάλαβαν την οικονομική κατάσταση της χώρας και της τράπεζας, ή είχαν κάτι να κρύψουν», λένε τώρα άνθρωποι της αγοράς. Η κεντρική τράπεζα της Πορτογαλίας, πάντως, διαπίστωσε κινήσεις της διοίκησης που έπληξαν την τράπεζα.