Το άλλοτε ισχυρό καρτέλ του OPEC αισθάνεται την θέση του στην παγκόσμια αγορά να τρίζει
Από την καταστροφική για την αμερικανική οικονομία πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970, η ενεργειακή ανεξαρτησία έχει αποτελέσει βασικό στόχο της Ουάσιγκτον. Αυτός ο στόχος βρίσκεται τώρα πιο κοντά παρά ποτέ στην επίτευξή του, έπειτα και από την αποτυχία του ΟΠΕΚ να συμφωνήσει σε μία μείωση της παραγωγής του, που θα ανέκοπτε την ελεύθερη πτώση στις τιμές του πετρελαίου.
Η αδυναμία, ή απροθυμία του ΟΠΕΚ να δράσει, ακόμα και την ώρα που οι τιμές του πετρελαίου πέφτουν κάτω από τα 70 δολάρια το βαρέλι, αποδεικνύουν ότι το άλλοτε πανίσχυρο καρτέλ δεν αποτελεί πια τον κυρίαρχο παίκτη της αγοράς, που μπορεί με τις αποφάσεις του να καθορίσει την παγκόσμια προσφορά και κατά συνέπεια τις τιμές.
Ξαφνικά, οι ΗΠΑ -που πρόκειται να ξεπεράσουν τη Σαουδική Αραβία και να γίνουν ο μεγαλύτερος πετρελαιοπαραγωγός του κόσμου σε μερικούς μήνες- έχουν αυτή τη θέση. Εάν και για πόσο θα καταφέρουν να κρατηθούν εκεί, μένει να φανεί. «Πρόκειται για ένα ιστορικό σημείο καμπής. Η καθοριστική δύναμη στην παγκόσμια αγορά του πετρελαίου σήμερα είναι η αύξηση της αμερικανικής παραγωγής.
Το αποτέλεσμα της τελευταίας συνεδρίασης του ΟΠΕΚ αποτελεί ξεκάθαρη ένδειξη ότι οι εξαγωγείς του πετρελαίου αναγνωρίζουν πως βρίσκονται πλέον σε μια νέα αγορά», εξηγεί ο Daniel Yergin, ιστορικός της ενέργειας. Εδώ και δεκαετίες, οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν την αυξανόμενη ζήτηση αλλά και τη μείωση της εγχώριας παραγωγής του, με αποτέλεσμα ο George Bush να καλέσει τη χώρα να ξεπεράσει τον «εθισμό» της με το εισαγόμενο πετρέλαιο.
Αλλά περίπου πριν από οκτώ χρόνια, μερικές μικρές πετρελαϊκές εταιρίες άρχισαν να πειραματίζονται με την παραγωγή από τα σχιστολιθικά κοιτάσματα της Β. Ντακότας και του Τέξας, με τη χρήση της μεθόδου fracking και οριζόντιων μεθόδων εξόρυξης που είχαν αποδειχθεί αποτελεσματικές κατά την παραγωγή φυσικού αερίου, μερικά χρόνια νωρίτερα.
Το αποτέλεσμα ήταν η αμερικανική παραγωγή να αυξηθεί πάνω από 70% τα τελευταία έξι χρόνια, στα 9 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να εισάγουν περισσότερο πετρέλαιο από αυτό που εξάγουν, αλλά με δεδομένο ότι η παραγωγή τους αυξάνεται κατά 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα κάθε χρόνο, εισάγουν όλο και λιγότερο, κάθε μήνα που περνά.
Έτσι, οι εισαγωγές τους από τις χώρες του ΟΠΕΚ έχουν μειωθεί πάνω από 50% τα τελευταία χρόνια, αναγκάζοντας τη Σαουδική Αραβία και τις υπόλοιπες χώρες του καρτέλ να ανταγωνιστούν μεταξύ τους για να κερδίσουν την Κίνα και τις άλλες ασιατικές αγορές. Αυτό προκαλεί περαιτέρω εντάσεις μέσα στον ΟΠΕΚ, όπου ο ανταγωνισμός ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ιράν είναι ήδη εντονότατος.
Για χώρες του καρτέλ, όπως η Βενεζουέλα και το Ιράν, η μείωση των τιμών του πετρελαίου προκαλεί οικονομικά και ενδεχόμενα πολιτικά προβλήματα. Τόσο η Βενεζουέλα όσο και η Αλγερία πιστεύουν ότι ο ΟΠΕΚ θα πρέπει να συμφωνήσει σε μία μείωση της παραγωγής, που θα ανεβάσει τις τιμές.
Αλλά μέχρι στιγμής, η Σαουδική Αραβία είναι αυτή που έχει τον τελευταίο λόγο, αφού παράγει μόνη της περίπου το ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής του καρτέλ. Ο λόγος για τον οποίο οι Σαουδάραβες απορρίπτουν την έκκληση για μείωση της παραγωγής είναι γιατί γνωρίζουν πως οι χώρες που τη ζητούν είναι εκείνες που κατά πάσα πιθανότητα δεν θα την υποστούν. Αφού οι κυβερνήσεις τους έχουν ανάγκη τα χρήματα, και κατ’ επέκταση δεν αναμένεται να μειώσουν την παραγωγή τους.
