Πώς ένας Αυστριακός φοιτητής νίκησε τους γίγαντες της Silicon Valley
Ο Max Schrems, ένας 28χρονος φοιτητής νομικής από την Αυστρία, έγινε ο μεγαλύτερος εχθρός της πανίσχυρης αμερικανικής βιομηχανίας της τεχνολογίας. Για τον Edward Snowden, «άλλαξε τον κόσμο προς το καλύτερο». Γιατί έπειτα από αγώνα χρόνων, δικαιώθηκε όταν απόφαση του Ευρωδικαστηρίου απαγόρευσε στις αμερικανικές επιχειρήσεις να μεταφέρουν προσωπικά δεδομένα των Ευρωπαίων στην άλλη όχθη του Ατλαντικού.
Η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου αφορά το “Safe Harbour”, μια συνθήκη που υπεγράφη το 2000 ανάμεσα στην Κομισιόν, τις ΗΠΑ και την Ελβετία και η οποία επέτρεψε σε περισσότερες από 4.400 αμερικανικές επιχειρήσεις που λειτουργούν στην Ευρώπη (μεταξύ των οποίων κολοσσοί όπως οι Facebook, Google και Apple) να παραβιάσουν τους κανόνες περί μεταφοράς δεδομένων στο εξωτερικό.
Με την ακύρωση του Safe Harbour, το Ευρωδικαστήριο διακινδυνεύει ένα διπλωματικό επεισόδιο, εάν αναλογιστεί κανείς τη δήλωση του Λευκού Οίκου που εξέφρασε «βαθιά απογοήτευση» για την απόφαση.
Ο ίδιος ο Schrems, πάντως, συμπεριφέρεται σαν να μην αντιλαμβάνεται την τεράστια σημασία της νίκης του. Στην ανακοίνωση της απόφασης του Ευρωδικαστηρίου, εμφανίστηκε με τζιν και ένα πρόχειρο πουκάμισο. «Την περίμενα», είπε για την απόφαση. «Με βάση το νόμο, δεν μπορούσαν να πουν κάτι άλλο».
Αλλά για τους νομικούς που ειδικεύονται σε υποθέσεις προσωπικών δεδομένων, μια τόσο σαρωτική απόφαση ήταν κάθε άλλο παρά αναμενόμενη. Η υπόθεση αυτή ήταν ιδιαίτερα περίπλοκη, καθώς αφορούσε τη μεταφορά δεδομένων ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ένα αδιαφανές ζήτημα με τεράστιες επιπτώσεις για τις εταιρίες που χρησιμοποιούν προσωπικά δεδομένα, όπως είναι οι αναζητήσεις στο ίντερνετ, τα posts στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι online αγορές.
Παραδόξως, ο νομικός αγώνας του Schrems κυρίως κατά του Facebook ξεκίνησε όταν εκείνος ήταν 24 ετών και σπούδαζε στο Santa Clara University School of Law της Καλιφόρνιας. Στο πλαίσιο ενός μαθήματος για τα προσωπικά δεδομένα, κάποιοι δικηγόροι τεχνολογικών εταιριών της Silicon Valley μίλησαν στην τάξη του, και ο Schrems ξαφνιάστηκε όταν τους άκουσε να λένε ότι δεν παίρνουν τους σχετικούς νόμους της Ευρώπης στα σοβαρά, αφού οι εταιρίες που τους παραβιάζουν σπάνια αντιμετωπίζουν σημαντικά πρόστιμα.
Τότε, ο Schrems έψαχνε ένα θέμα για μια εργασία που του είχαν ζητήσει. «Έπρεπε να γράψω κάτι», ομολογεί. Και έτσι, αποφάσισε να ψάξει το πώς αντιμετωπίζει το Facebook τους ευρωπαϊκούς νόμους προστασίας προσωπικών δεδομένων, οι οποίοι υποτίθεται ότι απαγορεύουν στις επιχειρήσεις να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα αυτά χωρίς να έχουν λάβει έγκριση προηγουμένως.
Ο Schrems έστειλε στο Facebook ένα επίσημο αίτημα να δει όλα τα δεδομένα που είχε συλλέξει η εταιρία για εκείνον, κάτι που είχε το δικαίωμα να κάνει, με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Μετά από δύο εβδομάδες και καμιά δεκαριά emails, έλαβε μέσω ταχυδρομείου ένα CD με περισσότερες από 1.200 σελίδες πληροφοριών. Σε αυτές ήταν κάθε “poke”, κάθε αίτημα φιλίας και όλα τα μηνύματα και τα posts που είχε λάβει αφότου άνοιξε το λογαριασμό του, το 2008. Αυτό που τον σόκαρε, όμως, ήταν ότι μέσα στα δεδομένα ήταν και πληροφορίες τις οποίες ο ίδιος είχε σβήσει από το λογαριασμό του. Κάπως έτσι, ξεκίνησε η δικαστική διαμάχη.
Σήμερα, ο Schrems δηλώνει ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα με το Facebook και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το λογαριασμό του. «Θα πρέπει να μπορούμε να χρησιμοποιούμε όλες αυτές τις υπηρεσίες. Αλλά πρέπει να υπάρχει ένα όριο», λέει.