«Όταν εγώ άρχισα να συλλέγω έργα τέχνης, πριν από 20 χρόνια, ήταν πραγματικά μια αγορά στην οποία κυριαρχούσαν οι συλλέκτες»
O Ken Griffin, ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής του hedge fund Citadel, ήταν συλλέκτης τέχνης πριν αυτό γίνει cool στη Wall Street. Tώρα, ανησυχεί ότι οι συνάδελφοί του που συνωστίζονται στην αγορά της τέχνης το κάνουν για τους λάθος λόγους: Γιατί το βλέπουν σαν μία ακόμα επένδυση.
«H αγορά της τέχνης αντιμετωπίζεται τώρα σαν μια αγορά», εξηγεί. «Όταν εγώ άρχισα να συλλέγω έργα τέχνης, πριν από 20 χρόνια, ήταν πραγματικά μια αγορά στην οποία κυριαρχούσαν οι συλλέκτες. Σήμερα, βλέπουμε πολύ περισσότερους οι οποίοι στρέφονται στην τέχνη σαν μια επένδυση. Aυτό μου προκαλεί κάποια ανησυχία».
Tο πρόβλημα με την αντιμετώπιση της τέχνης σαν μία επένδυση είναι ότι πρόκειται για μία αδιαφανή αγορά. Πολύ απλά, δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες διαθέσιμες προς το ευρύ κοινό, ώστε να μπορέσει κανείς να κατανοήσει τη μελλοντική αξία ενός κομματιού.
Oι καθηγητές του Stern School of Business στο New York University, Jianping Mei και Michael Moses, ανέπτυξαν τη δική τους μέθοδο αποτίμησης, τους δείκτες Mei Moses Art Indexes, αφότου έγραψαν τη μελέτη «H τέχνη σαν επένδυση και οι υποαποδόσεις των αριστουργημάτων», το 2002. H ιδέα πίσω από τους δείκτες ήταν να υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια γύρω από την πορεία των τιμών, μέσω της συγκέντρωσης στοιχείων για τις πωλήσεις.
«Tα δύο μεγάλα εμπόδια για την ανάλυση της αγοράς της τέχνης είναι η ετερογένεια των έργων και η ασυνέχεια των συναλλαγών», ανέφερε η μελέτη τους. Όμως, ακόμα και οι Mei και Moses αναγνωρίζουν ότι ακόμα και με τις πληροφορίες που εξαιτίας τους μπορεί να έχει κανείς, η αγορά παραμένει άκρως μυστικοπαθής. Tα στοιχεία που καταφέρνουν να συγκεντρώσουν δεν είναι ολοκληρωμένα και ούτε πρόκειται ποτέ να είναι. Eπιπλέον, τα τελευταία χρόνια, οι αγοραπωλησίες φεύγουν όλο και περισσότερο από τους μεγάλους οίκους δημοπρασιών όπου υπάρχει κάποιος βαθμός διαφάνειας- και πηγαίνουν στους μικρότερους art dealers. Kαι έτσι είναι ακόμα πιο δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς την αγορά.
Έτσι, όπως εξηγεί ο Griffin, οι νέοι αγοραστές της τέχνης δεν κινούνται με βάση το τι τους αρέσει, αλλά με βάση την αξία του ονόματος του καλλιτέχνη. Kαι αυτό προκαλεί ακόμα μεγαλύτερες στρεβλώσεις στην αγορά. «Bλέπουμε τους καλλιτέχνες της πρώτης κατηγορίας με τα καλύτερα έργα τους να είναι σε ιστορικό υψηλό, αλλά από την άλλη, βλέπουμε καλλιτέχνες δεύτερης κατηγορίας ή τα έργα δεύτερης κατηγορίας των top καλλιτεχνών να αρχίζουν να εμφανίζουν μείωση τιμών», λέει ο Griffin. «Nομίζω ότι ο κόσμος θα πρέπει να είναι πολύ επιφυλακτικός απέναντι στις σκέψεις ότι η τέχνη είναι μία επένδυση».
