Το δολάριο Ζιμπάμπουε «σκαρφαλώνει» στη λίστα των αποδόσεων παγκοσμίως
Εάν κάποιος ρωτούσε ποια είναι μία από τις πρώτες σε αποδόσεις επενδύσεις των τελευταίων ετών, οι πρώτες σκέψεις που έρχονται στο μυαλό όλων είναι ανάμεσα στη μετοχή του Facebook, τα ακίνητα του Λονδίνου ή το Bitcoin. Και όμως, ψηλά στη λίστα με τις καλύτερες επενδύσεις βρίσκεται το χαρτονόμισμα των 100 τρισεκατομμυρίων δολαρίων Ζιμπάμπουε. Το χαρτονόμισμα διαθέτει 14 μηδενικά, περισσότερα από οποιοδήποτε άλλο που έχει τυπωθεί ποτέ. Τα νομίσματα αυτά κυκλοφόρησαν για λίγους μήνες το 2009, στο αποκορύφωμα μιας από τις χειρότερες περιόδους υπερπληθωρισμού που έχουν καταγραφεί στην ιστορία, πριν η Χαράρε αποφασίσει να εγκαταλείψει το δολάριο Ζιμπάμπουε για χάρη του ραντ της Ν. Αφρικής, του δολαρίου ΗΠΑ και αρκετών άλλων ξένων νομισμάτων.
Σε κάποια στιγμή, με ένα χαρτονόμισμα των 100 τρισ. δολαρίων, κανείς δεν μπορούσε να πληρώσει ούτε καν ένα εισιτήριο του λεωφορείου στη Ζιμπάμπουε. Οι νοικοκυρές χρειάζονταν ολόκληρες δεσμίδες τέτοιων νομισμάτων για να αγοράσουν ακόμα και τα βασικά. Όμως, η χώρα τύπωσε μόνο μερικά εκατομμύρια από αυτά τα χαρτονομίσματα.
Κάποιοι μπήκαν στο eBay και αγόρασαν ένα, απλά για να το βάλουν σε κάποια κορνίζα στο γραφείο τους. Ο John Wolstencroft, ένας ιδιώτης επενδυτής, αγόρασε αρκετά, με στόχο να τα χαρίσει. «Πάντα πίστευα ότι είναι ένας πολύ καλός τρόπος να ξεκινήσεις μια συζήτηση», λέει.
Το 2010-2011, ο Wolstencroft ζούσε στη Νέα Ζηλανδία, όπου έγινε μέλος μιας επενδυτικής ομάδας, αποτελούμενη από ντόπιους και Αμερικανούς expatriates. Ήταν η εποχή του μεγάλου πειράματος της ποσοτικής χαλάρωσης και η πολιτική των μηδενικών επιτοκίων έκανε πολλούς να ανησυχούν. Έτσι, εκείνος έφερε μερικά από τα χαρτονομίσματα της Ζιμπάμπουε στην πρώτη συνάντηση της ομάδας, με στόχο να τα χαρίσει στα υπόλοιπα μέλη για να τους ευχαριστήσει που τον είχαν δεχθεί. Όμως, όπως διαπίστωσε, τα μέλη ήταν περισσότερα από ό,τι περίμενε, και έτσι τα χαρτονομίσματα δεν έφταναν για όλους.
«Ο κόσμος άρχισε να μου προσφέρει χρήματα για να τα αγοράσει. Προσπάθησα να τους εξηγήσω ότι επρόκειτο για δώρο, αλλά εκείνοι απλά ανέβαζαν τις προσφορές τους. Τότε συνειδητοποίησα ότι αυτά τα χαρτονομίσματα θα γίνονταν συλλεκτικό είδος», λέει.
Αμέσως, ο Wolstencroft αγόρασε μερικές εκατοντάδες ακόμα χαρτονομίσματα. Ήδη, η τιμή είχε ανέβει από την πρώτη αγορά του, τώρα κόστιζαν 2,1 δολάρια το καθένα. Μοίρασε μερικά στα μέλη της ομάδας, όπως είχε υποσχεθεί, και κράτησε τα υπόλοιπα.
Αλλά ο Wolstencroft δεν ήταν ο μόνος που είδε προοπτική στα χαρτονομίσματα των τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Wall Street Journal είχε γράψει το 2011 ότι ο David Laties, ιδιοκτήτης της Educational Coin Company της Νέας Υόρκης, είχε ξοδέψει περίπου 150.000 δολάρια για να εισάγει χρήμα από τη Ζιμπάμπουε, πιστεύοντας ότι θα γίνονταν «τα καλύτερα χαρτονομίσματα όλων των εποχών».
Ο Frank Templeton, ένας συνταξιούχος trader της Wall Street είχε αγοράζει χιλιάδες τρισεκατομμύρια δολάρια Ζιμπάμπουε αντί 1 ή 2 δολαρίων το καθένα, μέσω ενός broker, από την κεντρική τράπεζα της Ζιμπάμπουε. Μετά, τα πουλούσε αντί πολλαπλάσιου τιμήματος. Ο Vishal Wolstencroft, ο 12χρονος γιος του John, παρατήρησε πέρυσι ότι τα χαρτονομίσματα άλλαζαν πλέον χέρια στο eBay αντί 57 δολαρίων και έπεισε τον πατέρα του να κάνουν ένα joint venture. Ο Vishal ήταν υπεύθυνος για τη φωτογράφηση, τις καταχωρήσεις, τη συσκευασία και τη διαφήμισης, ενώ ο John προμήθευε τα «προϊόντα». Στη συνέχεια, μοιράζονταν τα κέρδη 50-50.
Τα περισσότερα από τα χαρτονομίσματα των 100 τρισ. δολαρίων πουλήθηκαν αντί 30-35 δολαρίων στο eBay, αλλά εάν σκεφτεί κανείς ότι ο Wolstencroft έδωσε το 2011 μόλις 2 δολάρια για να τα αγοράσει, η απόδοση άγγιζε το 1.500%. Όχι και άσχημα εάν σκεφτεί κανείς ότι στο ίδιο διάστημα ο FTSE 100 έδωσε κέρδη μόλις 5%.
