Κίνδυνος κατάρρευσης του ιταλικού τραπεζικού τομέα – Καταστάσεις «ντόμινο» φοβούνται οι αναλυτές
Η δίνη πολιτικής αστάθειας στην οποία έχει περιέλθει η Ιταλία, μετά την χθεσινοβραδινή νίκη του «όχι» και το «άδειασμα» της κυβέρνησης Ματέο Ρέντσι, μπορεί να μην είναι πρωτόγνωρη για την ίδια την χώρα, θέτει όμως σε σκληρή δοκιμασία τις Αγορές και προκαλεί φόβους για επέκταση της οικονομικής αστάθειας στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο και πρόκληση μιας νέας τραπεζικής κρίσης με προοπτικές… ντόμινο.
Οι φόβοι των Αγορών για κατάρρευση των ιταλικών τραπεζών και επέκταση του κινδύνου στις ισπανικές, γαλλικές και γερμανικές τράπεζες, είναι τόσο διάχυτος, που σήμερα κρατούν από νωρίς το πρωί στάση αναμονής και κινούνται υποτονικά.
Η συγκυρία άλλωστε είναι κρίσιμη, καθώς η πιθανότητα επικράτησης ενός εντευρωπαϊστή ηγέτη, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη λιτότητα, την ενδυνάμωση των διασπαστικών τάσεων και την άνοδο του εθνικισμού, θα θέσει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε νέους τριγμούς.
Η υπέρογκη έκθεση των ιταλικών τραπεζών σε επισφαλή δάνεια, η συνεπακόλουθη αύξηση των κεφαλαιακών τους αναγκών και η ρευστότητα που επικρατεί στο επενδυτικό περιβάλλον της γείτονος, οπωσδήποτε είναι παράγοντες που το διεθνές επενδυτικό κεφάλαιο λαμβάνει αυστηρά υπόψη του. Από την στιγμή που ο Ματέο Ρέντσι απέκλεισε προ μηνών το προτεινόμενο από την Άνγκελα Μέρκελ bail in, δηλαδή το κούρεμα των καταθέσεων, η ανακεφαλαιοποίηση των ιταλικών τραπεζών θα ολοκληρωνόταν με ΑΜΚ και κρατική παρέμβαση (προϋπολογισμός) κόντρα στους ευρωπαϊκούς όρους του παιχνιδιού. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, ένα τραπεζικό σύστημα μπορεί να ζητήσει στήριξη μόνο κατόπιν εφαρμογής bail in (δηλαδή κουρέματος των καταθέσεων). Αλλά η ιδιοποίηση εκ μέρους των τραπεζών του καταθετικού κεφαλαίου θα κατέστρεφε τους φορολογούμενους και θα επέφερε σημαντική κοινωνική αναταραχή.
Η αποχώρηση Ρέντσι από την πολιτική σκηνή αφήνει έκθετο το κομμάτι της αντιμετώπισης των «κόκκινων» δανείων, οπότε οι ξένοι επενδυτές θα εμφανιστούν πλέον διπλά επιφυλακτικοί στο να τοποθετήσουν ζεστό χρήμα, εξαναγκάζοντας έτσι την ιταλική κυβέρνηση να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η «μαύρη τρύπα» των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ιταλία επισήμως υπολογίζεται σε περίπου 380 δισ. ευρώ, αν και η ανεπίσημη εκτίμηση διεθνών τραπεζιτών αναφέρει άνοιγμα 800 δισ. ευρώ! Είναι αδύνατον να αντέξει ένα τέτοιο βάρος ο προϋπολογισμός του κράτους, με το δημόσιο χρέος να υπερβαίνει το 132% του ιταλικού ΑΕΠ.
Ο κίνδυνος κατάρρευσης του τραπεζικού τομέα
Με τις περισσότερες ιταλικές τράπεζες να έχουν, από την αρχή του τρέχοντος έτους, απολέσει πάνω από το 60% της αξίας τους (η προβληματική Monde Dei Paschi έχει χάσει περίπου το 83%), όλα οδηγούν σε κατάρρευση του ιταλικού τραπεζικού τομέα. Προς αποφυγήν αυτού του μαύρου σεναρίου, η ΕΚΤ, μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, στηριζει την Ιταλία αγοράζοντας ιταλικά ομόλογα, ωστόσο η παγκόσμια άποψη είναι ότι όλες οι τράπεζες αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας και, μετά το 2008, επιβιώνουν με «τεχνική υποστήριξη».
Οι ραγδαίες εξελίξεις στην Ιταλία αναμένεται να πλήξουν άμεσα και τις ισπανικές τράπεζες και στη συνέχεια τις γαλλικές, αφού το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης είναι διασυνδεδεμένο μέσω δανείων από τη μια χώρα στην άλλη. Αρκεί να φανταστεί κανείς ότι η τέταρτη μεγαλύτερη γερμανική τράπεζα, η HypoVereinsbank, είναι θυγατρική της UniCredit που είναι η μεγαλύτερη ιταλική τράπεζα και η οποία κινδυνεύει!
Υπό αυτές τις συνθήκες, τα χρηματιστήρια αναμένεται να μπουν σε φάση πολύ μεγάλης αστάθειας και η Ευρωπαϊκή Ένωση να μην μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα χωρίς να αλλάξει άρδην πολιτική και κανόνες.
