Τα αρχαία αγγεία που απέσυρε ο Christie’s, η χαμένη δίκη του Sotheby’s και τα αμείλικτα ερωτήματα
Σε δημοπρασία της προηγούμενης εβδομάδας, ο οίκος Christie’s, λίγο πριν αρχίσει η διαδικασία, απέσυρε τέσσερα lots. Ήταν τα αντικέιμενα με αριθμούς 25, 49, 113 και 121. Επίσημη εξήγηση δεν δόθηκε και, όταν ο Guardian διατύπωσε το ερώτημα, εκπρόσωπος του οίκου δημοπρασιών, πήρε την απάντηση πως «οι Christie’s επιβεβαιώνουν πως τα αντικείμενα με αριθμούς 25, 49, 113 και 121 αποσύρθηκαν από τη δημοπρασία μετά την παροχή νέων πληροφοριών εκ μέρους των αρμοδίων αρχών, από αρχεία που δεν είναι ακόμη διαθέσιμα στους ερευνητές μας». Στην πραγματικότητα, τα τέσσερα αντικείμενα (ένας μαρμάρινος λαγός και ένας χάλκινος αετός ρωμαϊκής περιόδου, μια αττική ερυθρόμορφη πελίκη και ένα άλλο αττικό μελανόμορφο αγγείο) αποσύρθηκαν, μετά την καταγγελία του Έλληνα αρχαιολόγου Χρήστου Τσιρογιάννη ότι συνδέονται με καταδικασμένους αρχαιοκάπηλους και συγκεκριμένα τον Gianfranco Becchina, ο οποίος καταδικάστηκε στην Ελλάδα για παράνομη συναλλαγή με αρχαιότητες. Όλως τυχαίως, μια εβδομάδα νωρίτερα, ο οίκος Sotheby’s έχασε τη δίκη με το ελληνικό Δημόσιο, στο εφετείο των ΗΠΑ. Η δίκη αφορούσε ένα αρχαίο ελληνικό μπρούτζινο άλογο, το οποίο επρόκειτο να πουληθεί σε δημοπρασία του οίκου του 2018. Και εκεί, ο κ. Τσιρογιάννης -καθηγητής πανεπιστημίου στη Δανία σήμερα- ενημέρωσε την Ιντερπόλ και τις αμερικανικές αρχές για τη σχέση του αρχαίου με τον Βρετανό έμπορο αρχαιοτήτων Robin Symes.
Και το ερώτημα είναι πώς γίνεται οι δύο μεγαλύτεροι και πιο οργανωμένοι οίκοι δημοπρασιών του πλανήτη να μην ελέγχουν λεπτομερώς εάν τα αντικείμενα που πωλούν προέρχονται από αρχαιοκαπήλους;
Ο ίδιος θεωρεί πως οι οίκοι έχουν την ευθύνη. Άλλωστε, πολλές φορές τους είχε επισημάνει πως θα πρέπει να στέλνουν φωτογραφίες οποιασδήποτε αρχαιότητας στις ιταλικές ή ελληνικές αρχές για έλεγχο. «Αν το είχαν κάνει», τονίζει, «θα είχαν βρει αυτά τα αντικείμενα που απεικονίζονται σε αυτά τα αρχεία πριν καταρτίσουν τον κατάλογο». Δηλώνει απογοητευμένος και σοκαρισμένος από το μέγεθος των σφαλμάτων: «Είναι σοκαριστικό. Πρόκειται για το ίδιο μοτίβο. Αυτές οι εταιρίες διαφημίζουν την συνέπεια και διαφάνειά τους και στην πράξη είναι εντελώς το αντίθετο. Ως αρχαιολόγος έχω χρέος να ενημερώνω τον κόσμο για την έρευνα και τα ευρήματά μου».
Και, αν συμβαίνει αυτό σε κολοσσούς του χώρου, τι γίνεται σε μικρότερα μεγέθη; Ίσως τα αποτελέσματα της έρευνας του Χρήστου Τσιρογιάννη αρκούν για να δώσουν την απάντηση: Στα 15 χρόνια εργασίας του, έχει ταυτοποιήσει περισσότερα από 1.100 λεηλατημένα αρχαία έργα σε οίκους δημοπρασιών, γκαλερί, προσωπικές συλλογές και μουσεία.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ