Η Banca Monte dei Paschi di Siena έχει μειώσει τις δωρεές στην Τοσκάνη κατά 80% την τελευταία τριετία
«Οι πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της Ιταλίας κατέχουν ιταλικά κρατικά ομόλογα συνολικού ύψους 164 δισ. ευρώ»
Η Ιταλία είναι τώρα η χώρα στην οποία χτυπά η καρδιά της ευρωπαϊκής κρίσης. Οι ανησυχίες ότι η χώρα δεν θα μπορέσει να εξυπηρετήσει κανονικά το ύψους 1,9 τρισ. ευρώ δημόσιο χρέος της, συμπαρασύρουν στο μάτι του κυκλώνα και τις ιταλικές τράπεζες, που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους πολλά κρατικά ομόλογα.
Η παλαιότερη τράπεζα του κόσμου, η Banca Monte dei Paschi di Siena, με έδρα τη Σιένα, βρίσκεται ξαφνικά στο επίκεντρο αυτής της κρίσης. Σύμφωνα με τη συμφωνία για την ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών, η συγκεκριμένη εκτιμάται ότι θα κληθεί να αντλήσει 2 δισ. ευρώ σε νέα κεφάλαια. Ήδη, οι οικονομικές δυσκολίες της τράπεζας γίνονται αισθητές στην ευρύτερη περιοχή. Το πανίσχυρο ίδρυμα στο οποίο ανήκει το ένα δεύτερο των μετοχών της τράπεζας περικόπτει δραματικά τις φιλανθρωπίες του και απομακρύνεται από μια μακραίωνη ιστορία Μεδίκων.
«Δεν μπορούμε πια να είμαστε το ATM της πόλης», εξήγησε στη Wall Street Journal ο Gabriello Mancini, πρόεδρος του Monte dei Paschi Foundation. «Αυτό θα προκαλέσει κάποια προβλήματα, γιατί κάποιες ομάδες έχουν συνηθίσει να έχουν τη στήριξή μας».
Το ίδρυμα έχει μειώσει τις δωρεές του στην Τοσκάνη κατά 80% τα τελευταία τρία χρόνια. Ανάμεσα σε εκείνους που επηρεάζονται είναι μια ευρεία γκάμα οργανισμών που ασχολούνται με ποικίλες δραστηριότητες. Από ιπποδρομίες, έως εργαστήρια βιοτεχνολογίας που ψάχνουν μια γιατρειά για νευρολογικές ασθένειες.
Ασφαλώς, η Monte dei Paschi δεν είναι μια εξαιρετική περίπτωση για τα δεδομένα του ιταλικού τραπεζικού κλάδου. Οι πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της Ιταλίας κατέχουν ιταλικά κρατικά ομόλογα συνολικού ύψους 164 δισ. ευρώ. Πρόκειται για επίπεδα σχεδόν διπλάσια των κεφαλαίων τους. Η Monte dei Paschi έχει θέσεις ύψους 32,5 δισ. ευρώ.
Όμως, ο περίπλοκος ρόλος που παίζουν αυτές οι τράπεζες στην ιταλική οικονομία, δημιουργεί ασυνήθιστες επιπτώσεις. Από την εποχή του Μουσολίνι, οι ιταλικές τράπεζες λειτουργούσαν σαν κρατικές εταιρείες κοινής ωφέλειας. Κατά κανόνα, έδιναν μέρος των κερδών τους για να στηρίζουν τοπικά φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, με την ενοποίηση της Ευρώπης, η Ιταλία άρχισε να ιδιωτικοποιεί τις τράπεζές της. Θέλοντας να συνεχίσει τη φιλανθρωπική τους δράση, έδωσε σε ιδρύματα την πλειοψηφία των μετοχών τους. Τα μερίσματα που διένειμαν οι τράπεζες, επέτρεπαν τη συνέχεια των φιλανθρωπικών τους δράσεων.
Παρότι άλλα ιδρύματα έχασαν, μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών, την ισχύ τους στις τράπεζες, αυτό της Monte dei Paschi αποτελεί εξαίρεση. Αποφασισμένο να κρατήσει την έδρα της τράπεζας στη Σιένα, απέτρεψε το όποιο deal θα άλλαζε το χαρακτήρα της. Σήμερα, η τράπεζα απασχολεί περίπου 3.000 άτομα στην περιοχή και είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης στη Σιένα. Ευθύνεται για το 60% των δανείων στους κατοίκους και τις επιχειρήσεις της περιοχής. Οι ντόπιοι την αποκαλούν συχνά «Τράπεζα-Πατέρα», για το ρόλο που παίζει στην τοπική οικονομία.
Λόγω αυτού του ρόλου, τώρα, ολόκληρη η περιοχή νιώθει τις συνέπειες από την οικονομική στενότητα της Monte dei Paschi. Το 2009, η τράπεζα ζήτησε κρατική ενίσχυση, ενώ τα δύο επόμενα χρόνια, τα κέρδη της συνέχισαν να μειώνονται.
Το ίδρυμα αναγκάστηκε να μειώσει τις φιλανθρωπίες του από τα 230 εκατ. ευρώ το 2008 στα 100 εκατ. ευρώ το 2010. Φέτος και του χρόνου, αναμένεται να μοιράσει μόλις 50 εκατ. ευρώ ετησίως.
Αυτό σημαίνει ότι δεκάδες τοπικοί οργανισμοί μένουν χωρίς πόρους. Η τοπική μονάδα εθελοντών Associazione Arci, που προσφέρει υπηρεσίες σε νηπιαγωγεία, προγράμματα για ηλικιωμένους και για κακοποιημένες γυναίκες, είδε τη χρηματοδότησή της να μειώνεται στο μηδέν, από 40.000 ευρώ το 2009.
