Οι Ιρακινοί μαθαίνουν τον αμερικάνικο τρόπο ζωής
Σε ένα, υπάρχει ένα δωμάτιο προσευχής. Σε ένα άλλο, όλοι οι επισκέπτες περνούν από σωματικό έλεγχο, και τους ζητούν να αφήσουν τα όπλα τους στην είσοδο, όπως κάποιος θα άφηνε το παλτό του σε ένα ακριβό εστιατόριο. Πρόκειται για μέρη που προσφέρουν ένα καταφύγιο από τη ζέστη της ερήμου, αλλά και στη συντηρητική ισλαμική κουλτούρα, μερικά από τα λιγοστά μέρη όπου νεαρά ζευγάρια μπορούν να φλερτάρουν ανοιχτά ή γυναίκες μπορούν να καπνίζουν δημοσίως.
Τα αμερικανικού τύπου εμπορικά κέντρα, αφότου κατέκτησαν τους πλούσιους γείτονες του Ιράκ στον Περσικό Κόλπο, κάνουν την καθυστερημένη εμφάνισή τους στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Βαγδάτη.
Οι Ιρακινοί συρρέουν σε αυτά σαν σχολιαρόπαιδα της Αμερικής, καθώς μια νέα καταναλωτική κοινωνία χτίζεται στη χώρα, στηριγμένη στον πλούτο του πετρελαίου. Μεγάλα malls χτίζονται σε όλη την ιρακινή πρωτεύουσα.
Το μεγαλύτερο θα περιλαμβάνει ένα πεντάστερο ξενοδοχείο και ένα νοσοκομείο. Ένα άλλο, που λειτουργεί ήδη, φέρνει κάθε εβδομάδα φορτηγά γεμάτα με κατεψυγμένα Big Mac από τα McDonald’s του Αμμάν, της Ιορδανίας.
Η κατασκευαστική άνθηση θεωρείται ένδειξη της προόδου του Ιράκ προς την επιστροφή στην ομαλότητα, εννέα χρόνια μετά την αμερικανική εισβολή και έξι μήνες αφότου τα τελευταία στρατεύματα αποχώρησαν.
Όμως, οικονομολόγοι βλέπουν και μια άλλη, πιο σκοτεινή πλευρά. Όπως εξηγούν, αυτός ο καταναλωτισμός κρύβει τα θεμελιώδη ελαττώματα μιας οικονομίας που «πνίγει» την ιδιωτική επιχειρηματική πρωτοβουλία, ρίχνοντας όλο το βάρος στα έσοδα του πετρελαίου και στη μισθοδοσία του Δημοσίου.
Η διαφθορά παραμένει έντονη και οι Ιρακινοί επιμένουν σε μία κρατικιστική νοοτροπία. Έτσι, τα μεγάλα έσοδα του κράτους από το πετρέλαιο δεν φαίνεται να χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ενός σταθερού ιδιωτικού τομέα ή για ένα πρόγραμμα δημοσίων έργων, το οποίο τόσο χρειάζεται η χώρα όπου το 40% του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό.
Αντ’ αυτού, οι μεγαλύτερες βιομηχανίες παραμένουν στα χέρια του κράτους και η σπουδαιότερη φιλοδοξία των περισσότερων Ιρακινών είναι να εξασφαλίσουν μια κρατική θέση. Σχεδόν το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού απασχολείται στο Δημόσιο. Ο αριθμός αγγίζει τα 5 εκατ. άτομα και αυξάνεται, καθώς τα κόμματα που ελέγχουν τα υπουργεία χρησιμοποιούν τις θέσεις εργασίας για ψηφοθηρικούς λόγους.
Με δεδομένο ότι οι μισθοί του δημοσίου είναι πολύ υψηλότεροι από εκείνους του ιδιωτικού τομέα, οι ανεξάρτητες επιχειρήσεις λειτουργούν με ένα μειονέκτημα, καθώς οι επιχειρηματίες δεν μπορούν να προσλάβουν τους πιο καταρτισμένους υπαλλήλους. Το Ιράκ είναι η 153η χειρότερη χώρα ανάμεσα σε 183 του πλανήτη για το επιχειρείν, υπολογίζει η Παγκόσμια Τράπεζα.
Για αυτό, τα μεγάλα εμπορικά κέντρα δεν κάνουν τίποτα παραπάνω από το να βάλουν μια λαμπερή πρόσοψη μπροστά σε μια κοινωνία που σαπίζει, λένε ξένοι ειδικοί.
Όμως, αυτό δεν αποθαρρύνει τον Ali Aboud, έναν Ιρακινό που είχε φύγει για την Ολλανδία το 2006 και επέστρεψε πρόσφατα, για να χτίσει ένα τετραόροφο εμπορικό κέντρο με τον αδερφό του. Ο πρώτος όροφος είναι σούπερ μάρκετ, ο δεύτερος είναι γεμάτος με ρούχα, ο τρίτος με έπιπλα και είδη σπιτιού και ο τέταρτος όρος είναι ο χώρος των εστιατορίων.
Εκεί, πωλούνται από τυριά της Δανίας μέχρι κατεψυγμένα burgers και τηγανιτό κοτόπουλο της KFC.
