H Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πριν από λίγο το σχέδιό της για μια νέα συνολική προσέγγιση για την ψυχική υγεία, έναν τομέα στον οποίο είχε εστιάσει η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2022 και αποτελεί βασικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας.
Με 20 εμβληματικές πρωτοβουλίες και 1,23 δισεκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση της ΕΕ από διαφορετικά χρηματοδοτικά μέσα, η Επιτροπή θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη δίνοντας προτεραιότητα στους ανθρώπους και την ψυχική τους υγεία, επισημαίνει η Κομισιόν με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να τονίζει ότι “η ευρωπαϊκή μας προσέγγιση, η πρώτη στο είδος της, τοποθετεί την ψυχική υγεία στο ίδιο επίπεδο με τη σωματική και περιγράφει όλα όσα κάνουμε για να διασφαλίσουμε ότι η υποστήριξη είναι προσβάσιμη και προσιτή σε όλους όσοι τη χρειάζονται”.
Αυτή η προσέγγιση είναι ένα πρώτο και σημαντικό βήμα για την εξίσωση της ψυχικής υγείας με τη σωματική υγεία και για τη διασφάλιση μιας νέας, διατομεακής προσέγγισης σε θέματα ψυχικής υγείας. Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, ανέφερε ότι “σήμερα παρουσιάζουμε μια ολοκληρωμένη, ανθρωποκεντρική προσέγγιση της ψυχικής υγείας. Η ανακοίνωσή μας είναι ένα σημαντικό βήμα προς μια πιο υγιή Ευρώπη, όπου οι ψυχοκοινωνικές ανάγκες των πιο ευάλωτων των κοινωνιών μας βρίσκονται στο επίκεντρο των προσπαθειών μας. Η αλληλεγγύη και η προστασία των πιο ευάλωτων αποτελούν βασικές ευρωπαϊκές αξίες, βασικά συστατικά του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας”.
Η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου, επισήμανε ότι “δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία και δεν μπορεί να υπάρξει Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας χωρίς ίση και έγκαιρη πρόσβαση στην πρόληψη, τη θεραπεία και τη φροντίδα για την ψυχική μας υγεία. Σήμερα σηματοδοτεί μια νέα αρχή για μια ολοκληρωμένη, προσανατολισμένη στην πρόληψη και πολυμερή προσέγγιση της ψυχικής υγείας σε επίπεδο ΕΕ. Πρέπει να καταργήσουμε το στίγμα και τις διακρίσεις, ώστε όσοι έχουν ανάγκη να μπορούν να προσεγγίσουν και να λάβουν την υποστήριξη που χρειάζονται. Είναι εντάξει να μην είμαστε εντάξει, και είναι καθήκον μας να διασφαλίσουμε ότι όλοι όσοι ζητούν βοήθεια έχουν πρόσβαση σε αυτήν”.
Πριν από την πανδημία COVID-19, προβλήματα ψυχικής υγείας επηρέαζαν ήδη 1 στους 6 ανθρώπους στην ΕΕ, κατάσταση η οποία έχει επιδεινωθεί με τις άνευ προηγουμένου κρίσεις των τελευταίων ετών. Το κόστος της μη δράσης είναι σημαντικό και ανέρχεται σε 600 δισ. ευρώ κάθε χρόνο.
Θέματα ψυχικής υγείας: Βασικά στοιχεία για την αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας
Στο πλαίσιο σημαντικών τεχνολογικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών αλλαγών, που επηρεάζουν την ικανότητα των ανθρώπων να αντεπεξέλθουν, η δράση της ΕΕ για την ψυχική υγεία θα επικεντρωθεί σε τρεις κατευθυντήριες αρχές:
(i) επαρκής και αποτελεσματική πρόληψη,
(ii) πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας και οικονομικά προσιτή φροντίδα και θεραπεία ψυχικής υγείας και
iii) επανένταξη στην κοινωνία μετά την ανάκαμψη.
Αυτή η ολοκληρωμένη προσέγγιση εξετάζει την ψυχική υγεία σε όλες τις πολιτικές για να αναγνωρίσει τους πολύπλευρους παράγοντες κινδύνου της ψυχικής υγείας. Ακολουθώντας αυτή την προσέγγιση, συγκεκριμένες δράσεις θα καλύπτουν έναν ευρύ τομέα πολιτικών και θα περιλαμβάνουν προσπάθειες για:
– Προώθηση της καλής ψυχικής υγείας μέσω της πρόληψης και της έγκαιρης ανίχνευσης, μεταξύ άλλων μέσω μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την πρόληψη της κατάθλιψης και της αυτοκτονίας, ενός Ευρωπαϊκού Κώδικα Ψυχικής Υγείας και της ενισχυμένης έρευνας για την υγεία του εγκεφάλου.
– Επένδυση στην κατάρτιση και τη δημιουργία ικανοτήτων που ενισχύουν την ψυχική υγεία σε όλες τις πολιτικές και βελτιώνουν την πρόσβαση σε θεραπεία και φροντίδα. Οι δράσεις θα περιλαμβάνουν προγράμματα κατάρτισης και ανταλλαγών για επαγγελματίες και τεχνική υποστήριξη για μεταρρυθμίσεις ψυχικής υγείας σε εθνικό επίπεδο.
– Διασφάλιση καλής ψυχικής υγείας στην εργασία με την ευαισθητοποίηση και τη βελτίωση της πρόληψης. Αυτό θα γίνει, για παράδειγμα, μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης σε επίπεδο ΕΕ από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) και μια πιθανή μελλοντική πρωτοβουλία της ΕΕ για τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στην εργασία.
– Προστασία των παιδιών και των νέων κατά τα πιο ευάλωτα και διαμορφωτικά χρόνια τους, σε ένα πλαίσιο αυξανόμενων πιέσεων και προκλήσεων. Τα μέτρα περιλαμβάνουν ένα δίκτυο ψυχικής υγείας παιδιών και νέων αλλά και καλύτερη προστασία στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
– Εστίαση σε ευάλωτες ομάδες παρέχοντας στοχευμένη υποστήριξη σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, όπως ηλικιωμένους, άτομα σε δύσκολη οικονομική ή κοινωνική κατάσταση και πληθυσμούς μεταναστών/προσφύγων. Επίσης, οι δράσεις επικεντρώνονται σε πληθυσμούς που πλήττονται από συγκρούσεις, ιδίως άτομα (και κυρίως παιδιά) που εκτοπίστηκαν από την Ουκρανία και παιδιά στην Ουκρανία που έχουν υποστεί το τραύμα του πολέμου.
– Προώθηση του παραδείγματος σε διεθνές επίπεδο ευαισθητοποιώντας και παρέχοντας ποιοτική υποστήριξη ψυχικής υγείας σε ανθρωπιστικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.