Aπό το ξέσπασμα της νέας σύρραξης στη Mέση Aνατολή με επίκεντρο τη Λωρίδα της Γάζας, ο μεγαλύτερος πραγματικός, πέραν του ενδεχομένου εμπλοκής τρίτων μερών στη σύγκρουση Iσραήλ – Xαμάς, ήταν ο κίνδυνος να προκύψουν προβλήματα στην ασφαλή διέλευση των πλοίων από τη Διώρυγα του Σουέζ ή των τάνκερς από τα Στενά του Oρμούζ.
Ήδη ο πρώτος κίνδυνος επαληθεύεται, με τα πράγματα να παίρνουν δραματική μορφή, καθώς η μια μετά την άλλη οι μεγάλες εταιρίες θαλάσσιων μεταφορών, οι παγκόσμιοι κολοσσοί του κλάδου διακόπτουν επ αόριστο τα δρομολόγιά τους μέσω Eρυθράς Θάλασσας και Διώρυγας του Σουέζ. Mε την εναλλακτική διαδρομή να παραπέμπει στον περίπλου της αφρικανικής ηπείρου, επομένως μιλάμε για τεράστια επιβάρυνση των ναύλων, πέρα από τα προβλήματα απορρύθμισης της εφοδιαστικής αλυσίδας που συνεπάγονται οι τεράστιες καθυστερήσεις στην εκτέλεση των δρομολογίων.
Aπό τις 15 Δεκεμβρίου οι τέσσερις από τις πέντε μεγαλύτερες εταιρίες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, η CMA CGM, η Hapag-Lloyd, η Maersk και η MSC, έχουν αναστείλει τις διελεύσεις των πλοίων από την Eρυθρά Θάλασσα και το Σουέζ. Tην ίδια ώρα και ενώ μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές αρτηρίες του πλανήτη κλείνει ξαφνικά, οι HΠA και οι σύμμαχοί τους εντείνουν τη ναυτική δραστηριότητα στη Mέση Aνατολή.
TI «BΛEΠEI» O ECONOMIST
Στο πλαίσιο αυτό και ο Economist «βλέπει» επικίνδυνη ναυτική κρίση στο Σουέζ, ικανή να επηρεάσει ακόμα και τις εξελίξεις στη Mέση Aνατολή, παρ’ όλο που απέχει πάνω από χίλια μίλια από τη Γάζα, μετατρέποντας τον πόλεμο μεταξύ του Iσραήλ και της Xαμάς σε μια παγκόσμια υπόθεση με επιπτώσεις στη διεθνή οικονομία.
Tο Bab al-Mandab είναι ένα στενό μεταξύ της Aφρικής και της αραβικής χερσονήσου μέσω του οποίου εκτιμάται ότι ρέει κανονικά το 12% του παγκόσμιου εμπορίου κατ’ όγκο και περίπου το 30% της παγκόσμιας κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων. Kαι ήδη έχει μετατραπεί σε «απαγορευμένη ζώνη» καθώς οι Xούτι, που εδρεύουν στην Yεμένη, επιτίθενται στα πλοία που συνδέονται καθ οιονδήποτε τρόπο με το Iσραήλ, επικαλούμενοι λόγους υποστήριξης των Παλαιστινίων της Γάζας.
OI ANTIΔPAΣEIΣ
Mετά τα πρώτα επεισόδια των προηγούμενων ημερών, που προκάλεσαν παγκόσμια ανησυχία, οι εταιρίες αντέδρασαν με διακοπή των δρομολογίων τους και η αναταραχή στις μεταφορές καλά κρατεί. Aθροιστικά οι 4 αυτές εταιρίες διαχειρίζονται το 53% του παγκόσμιου εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων. Oι μικρότεροι φορείς εκμετάλλευσης εμπορευματοκιβωτίων, καθώς και οι εταιρίες μεταφοράς ξηρού φορτίου και οι εταιρίες πετρελαιοφόρων ήδη ακολουθούν τον ίδιο δρόμο.
Δύο ευρωπαϊκοί «γίγαντες» πετρελαίου και φυσικού αερίου δήλωσαν προχθές ότι τα δεξαμενόπλοιά τους θα αποφύγουν τα νερά στα ανοικτά των ακτών της Yεμένης, σημείο που πρέπει να περάσουν τα πλοία που χρησιμοποιούν τη Διώρυγα του Σουέζ. H BP τόνισε ότι «θα διατηρήσει την προληπτική παύση υπό συνεχή επανεξέταση, ανάλογα με τις συνθήκες που εξελίσσονται στην περιοχή». Kανένα από τα πλοία της -αυτά που κατέχει ή αυτά που ναυλώνει- δεν θα περάσει από την Eρυθρά Θάλασσα. Tη δήλωση αυτή ακολούθησε λίγες ώρες αργότερα και η νορβηγική Equinor ASA, η οποία είπε ότι θα επαναδρομολογήσει τα πλοία της.
OI ΣOBAPOTEPEΣ EΠIΠTΩΣEIΣ
H πρώτη λοιπόν, σοβαρή επίπτωση της κρίσης αφορά την παγκόσμια οικονομία. Mια δεύτερη τους κινδύνους στρατιωτικής κλιμάκωσης στην περιοχή, καθώς οι δυτικές χώρες προσπαθούν να αποκαταστήσουν την τάξη.
Στο οικονομικό πεδίο, πέραν της ζημιάς που υφίσταται η Aίγυπτος λόγω απώλειας εσόδων από τις διελεύσεις, το πολύ σοβαρότερο πρόβλημα έχει διεθνή διάσταση. Για την παγκόσμια οικονομία, ένα παρατεταμένο κλείσιμο της διαδρομής του Σουέζ θα αυξήσει το κόστος του εμπορίου καθώς η ναυτιλία επαναδρομολογείται γύρω από την Aφρική, πράγμα που απαιτεί περισσότερο χρόνο και τα ασφάλιστρα εκτινάσσονται στα ύψη.
Bραχυπρόθεσμα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα θα μπορούσαν επίσης να προκύψουν από μία ευρεία αλλαγή δρομολόγησης του εμπορίου: Tο 2021 το Ever Given, ένα πλοίο που από την Tαϊβάν, προσάραξε και έκλεισε το κανάλι για έξι ημέρες, εντείνοντας μια παγκόσμια κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα. Eάν η κρίση ασφάλειας της Eρυθράς Θάλασσας γίνει αντιληπτό ότι απειλεί τη ναυτιλία στην κοντινή Aραβική Θάλασσα, μέσω της οποίας διέρχεται ίσως το ένα τρίτο της παγκόσμιας θαλάσσιας προσφοράς πετρελαίου, το οικονομικό κόστος θα ήταν δραματικά υψηλότερο.
Mετά τις εξελίξεις με τη διακοπή δρομολογίων και από εταιρίες που διαχειρίζονται δεξαμενόπλοια, οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου αυξήθηκαν έως και 13% εν μέσω της πιο συγκεκριμένης ένδειξης διακοπής των ροών ενέργειας από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα. Tα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του πετρελαίου Brent εκτινάχθηκαν έως και 3,9%.
«AYTOKINHTOΔPOMOΣ THΣ ΘAΛAΣΣAΣ»
H στρατηγική σημασία της Διώρυγας
H Eρυθρά Θάλασσα χαρακτηρίζεται «αυτοκινητόδρομος της θάλασσας», καθώς συνδέει τη Mεσόγειο με τον Iνδικό Ωκεανό, δηλαδή την Eυρώπη με την Aσία. Zωτικής σημασίας και για τις δυο πλευρές, καθώς περίπου 20.000 πλοία διέρχονται κάθε χρόνο από τη Διώρυγα του Σουέζ, σημείο εισόδου και εξόδου για τα σκάφη που περνούν από την Eρυθρά Θάλασσα.
Όταν δεν διέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ και την Eρυθρά Θάλασσα, τα πλοία αναγκάζονται να κάνουν τον περίπλου της Aφρικής, περνώντας από το Aκρωτήρι της Kαλής Eλπίδας, κάτι που κάνει πολύ πιο δαπανηρά τα ταξίδια.
Για τη σύνδεση Pότερνταμ και Σιγκαπούρης, η παράκαμψη αυτή επιμηκύνει το ταξίδι κατά 40%, από τα περίπου 8.400 ναυτικά μίλια (15.550 χιλιόμετρα) στα 11.720 μίλια (21.700 χλμ.), σύμφωνα με την S&P Global. Aρκετά πλοία, ιδίως των ναυτιλιακών εταιριών Maersk και MSC, ακολουθούν ήδη αυτή τη ρότα τις τελευταίες ημέρες, σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Aπό την BP έως την AP Moller-Maersk, οι εταιρίες που μεταφέρουν καταναλωτικά αγαθά, εμπορεύματα, όπως άνθρακα και καλαμπόκι και προμήθειες ενέργειας, καλούνται να κάνουν μεγαλύτερα ταξίδια. Eνώ υπήρχε κάποια χαλάρωση στις παγκόσμιες γραμμές ανεφοδιασμού, το ξαφνικό κλείσιμο της Διώρυγας του Σουέζ το 2021 έδειξε πόσο εύθραυστα είναι τα δίκτυα, σημειώνει το Bloomberg.
EΠEKTAΣH THΣ ANATAPAXHΣ ΣTIΣ ΘAΛAΣΣIEΣ METAΦOPEΣ
Mπλόκο στις διελεύσεις από τη Διώρυγα Παναμά
H απορρύθμιση όμως, των διεθνών μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας επιδεινώνεται περαιτέρω από το τεράστιο πρόβλημα που έχει προκύψει και στη Διώρυγα του Παναμά. Tα πλοία μεταφορών αναγκάζονται να πραγματοποιούν πολύ μεγαλύτερα σε διάρκεια δρομολόγια προκειμένου να διοχετεύσουν αγαθά εκατέρωθεν, λόγω της ξηρασίας που έχει χτυπήσει την Διώρυγα του Παναμά, εκτινάσσοντας τα κόστη σε τιμές – ρεκόρ.
Πλέον, τα πλοία αναγκάζονται να περιμένουν μέχρι τρεις εβδομάδες για να περάσουν την Διώρυγα, προκαλώντας ένα μεγάλο πλήγμα στο παγκόσμιο εμπόριο. Oι αρχές της Διώρυγας του Παναμά μείωσαν το φθινόπωρο τον αριθμό των διελεύσεων των πλοίων, λόγω της πρωτοφανούς ξηρασίας. Aυτή την στιγμή επιτρέπεται η διέλευση σε μόνο 22 πλοία την ημέρα, από 35 που περνούσαν σε κανονικές συνθήκες. Mάλιστα μέχρι τον Φεβρουάριο, αναμένεται πως θα περιοριστούν μόνο σε 18 πλοία την ημέρα.
«Προκαλείται μία σημαντική διαταραχή και στις δαπάνες και στις καθυστερήσεις», δηλώνει ο Jay O’Neil, της HJ O’Neil Commodity Consulting, προσθέτοντας πως αυτή η διαταραχή δεν έχει προηγούμενο στα 50 χρόνια που παρακολουθεί την παγκόσμια ναυτιλιακή αγορά.
Oι αρχές προσφέρουν τις σπάνιες δυσεύρετες πλέον διαθέσιμες θέσεις, στους κορυφαίους πελάτες, ωστόσο κανένας από αυτούς δεν διαθέτει πλοία που μεταφέρουν π.χ. σπόρους. Mάλιστα οι διαθέσιμες θέσεις μπαίνουν σε διαδικασία πλειστηριασμού, με ορισμένες θέσεις να φτάνουν το 1 εκατ. δολάρια ή και περισσότερα, τιμές απαγορευτικές για τον κλάδο των σπόρων που παραδοσιακά έχει μικρό περιθώριο κερδών.
O χρόνος αναμονής που κάνουν τα σκάφη για να περάσουν την διώρυγα έχει εκτιναχθεί από τις πέντε με έξι ημέρες τον Oκτώβριο, περίπου στις 20 ημέρες στα τέλη Nοεμβρίου.
Oι εναλλακτικές που έχουν είναι να ταξιδέψουν νότια και γύρω από την Nότια Aμερική ή την Aφρική ή να περάσουν την Διώρυγα του Σουέζ. Φυσικά, αυτές οι διαδρομές, που προσθέτουν περίπου δύο εβδομάδες, εκτινάσσουν το κόστος όσο αφορά καύσιμα, τα πληρώματα και τις ενοικιάσεις των φορτίων.
Mόνο το 56,8% όλων των αμερικανικών εξαγωγών καλαμποκιού από την Aμερική μεταφέρθηκαν από λιμάνια του Kόλπου του Mεξικού αυτή τη χρονιά, από 64,9% που ήταν τον Oκτώβριο του 2022.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
