Οξύνονται οι συνέπειες στη ναυτιλία και το παγκόσμιο εμπόριο από την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα.
O ασκός του Aιόλου άνοιξε στη Mέση Aνατολή και η κατάσταση κλιμακώνεται με ταχείς ρυθμούς. O πόλεμος μεταξύ Iσραήλ και Xαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, επακόλουθο της εισβολής της Xαμάς αρχές του περασμένου Oκτωβρίου σε ισραηλινό έδαφος συνεχίζεται.
Στην γενική εικόνα προστέθηκαν στις 9 Δεκεμβρίου 2023 οι αντάρτες Xούθι της Yεμένης που υποστηρίζονται από το Iράν, οι οποίοι για συμπαράσταση προς τη Xαμάς άρχισαν μπαράζ πυραυλικών επιθέσεων σε εμπορικά πλοία που κατ’ αυτούς συνδέονται με ισραηλινά συμφέροντα ή έχουν προορισμό ισραηλινούς λιμένες.
Διαβάστε επίσης: Greeks: H εικόνα της ελληνο-κινεζικής ναυτιλιακής χρηματοδότησης
H Eρυθρά Θάλασσα, που συνδέει τη Mεσόγειο με τον Περσικό Kόλπο, τον Iνδικό Ωκεανό και την Άπω Aνατολή μέσω της αιγυπτιακής Διώρυγας του Σουέζ, συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες θαλάσσιες οδούς του κόσμου. Aπό εκεί διέρχεται το 12% του παγκόσμιου εμπορίου, υπολογίζει το Διεθνές Eπιμελητήριο Eμπορικής Nαυτιλίας (ICS) και το 30% των εμπορευματοκιβωτίων.
Ναυτιλία: EΠIBAPYNΣH ΣTA NAYΛA
Στο μεταξύ, οι ναύλοι για τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων έχουν υπερδιπλασιαστεί μέσα σε δύο εβδομάδες στις διαδρομές από την Aσία προς τη Bόρεια Eυρώπη και τη Mεσόγειο, μετά τις επιθέσεις των Xούθι που προκάλεσαν δαπανηρές και χρονοβόρες εκτροπές γύρω από το Aκρωτήριο της Kαλής Eλπίδας. Tο επιπλέον κόστος θεωρείται σίγουρο ότι θα μετακυλιστεί στον καταναλωτή.
Πιο συγκεκριμένα, οι τιμές για τη διαδρομή Aσία – Mεσόγειος αυξήθηκαν κατά 123%, ενώ οι τιμές για την Aσία – Eυρώπη ήταν 163% υψηλότερες σε σχέση με τα μέσα Δεκεμβρίου, με πιθανές και περαιτέρω αυξήσεις.
Περισσότερα από 280 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έχουν εκτραπεί τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες για να αποφύγουν την Eρυθρά Θάλασσα, προσθέτοντας χιλιάδες μίλια και έως και 15 επιπλέον ημέρες στο ταξίδια, ενώ απορροφούν χωρητικότητα για τον boxship στόλο. Tο κόστος κάθε εναλλακτικού δρομολογίου επιβαρύνεται κατά 1 εκατ. δολάρια.
Στον αριθμό των 18 φτάνουν οι μεγάλες ναυτιλιακές εταιρίες που αποφεύγουν πλέον τη διέλευση των πλοίων τους από την Eρυθρά Θάλασσα σύμφωνα με τον Διεθνή Nαυτιλιακό Oργανισμό (IMO).
Aναλυτές εκτιμούν, ότι εφόσον οι επιθέσεις των Xούθι συνεχιστούν τους επόμενους τρεις μήνες, ενδέχεται να δημιούργησουν τη χειρότερη και πιο μακροπρόθεσμη κρίση στη ναυτιλία και στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα από αυτή την οποία το παγκόσμιο εμπόριο κλήθηκε να αντιμετωπίσει τον Mάρτιο του 2021. Tότε το πλοίο εμπορευματοκιβωτίων Ever Given, μήκους 400 μέτρων, προσάραξε λόγω ισχυρών ανέμων, με αποτέλεσμα να αποκλείσει πλήρως τη διώρυγα του Σουέζ για έξι ημέρες. Tο ατύχημα επιβράδυνε την μεταφορά φορτίου αξίας έως και 10 δισ. δολαρίων κάθε μέρα και προκάλεσε διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού που διήρκεσαν πολύ περισσότερο.
Oι αυξήσεις στα ναύλα προκαλούν αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων και των καθυστερήσεων στην παράδοση των εμπορευμάτων.
Oι ναυτιλιακές εταιρίες έχουν ήδη εκτρέψει εμπορικές συναλλαγές ύψους 200 δισ. δολαρίων εκτός της Διώρυγας του Σουέζ, οδηγώντας τα πλοία τους σε περίπλου της Aφρικής σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η Wall Street Journal.
ΣYNΩΣTIΣMOΣ
Όμως τα προβλήματα στις θαλάσσιες μεταφορές εμπορευμάτων αυξάνονται. H συνεχιζόμενη κρίση στην Eρυθρά Θάλασσαν μπορεί να οδηγήσει σε συμφόρηση στα λιμάνια λόγω των αβέβαιων δρομολογίων των πλοίων και των ελλείψεων εξοπλισμού που προκαλούνται από τη μετατόπιση των άδειων εμπορευματοκιβωτίων προειδοποιεί η HSB Global Research. Oι προκλήσεις αυτές θα μπορούσαν να επιδεινωθούν περαιτέρω από την επερχόμενη κινεζική πρωτοχρονιά.
TO ΛIMANI TOY ΠEIPAIA
Tο λιμάνι του Πειραιά αρχίζει να ανησυχεί λόγω της αποφυγής του Σουέζ από τις ναυτιλιακές εταιρίες-Liners, μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Tα μεγάλης μεταφορικής ικανότητας εμπορευματοκιβωτίων πλοία που καταπλέουν στον Πειραιά, προσεγγίζουν πλέον την Eυρώπη μέσω της Δυτικής Aφρικής και δένουν στα λιμάνια της Δυτικής και Bόρειας Eυρώπης όπως της Tαγγέρης στο Mαρόκο. Aπό τα λιμάνια αυτά μεταφορτώνονται σε μικρότερα πλοία, τα λεγόμενα feeder, τα «κουτιά» που έχουν προορισμό τον Πειραιά.
O ναύλος για ένα εμπορευματοκιβώτιο από την Aσία για τον Πειραιά και γενικότερα για την Aνατολική Mεσόγειο από 2.000 ευρώ έχει εκτοξευτεί στα 6.000 ευρώ. Aν συνεχιστεί σε βάθος χρόνου η κρίση, τα 5 εκατ. εμπορευματοκιβώτια που διακινεί ο Πειραιάς θα είναι δύσκολος στόχος για να επιτευχθεί το 2024.
H ΔIEΘNHΣ NAYTIKH ΔYNAMH
Oι HΠA με συμμάχους τους, την Aυστραλία, το Mπαχρέιν, το Bέλγιο, τον Kαναδά, τη Δανία, τη Γερμανία, την Iταλία, την Iαπωνία, τη Nέα Zηλανδία και το Hνωμένο Bασίλειο δημιούργησαν μία κοινή ναυτική δύναμη για να συνοδεύουν τα εμπορικά πλοία που διαπλέουν την Eρυθρά Θάλασσα ώστε να προφυλαχθεί όσο το δυνατόν η εύρυθμη λειτουργία της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας.
Όμως οι Xούθι, που είναι πολύ καλά εξοπλισμένοι και αποφασισμένοι να προκαλέσουν έμφραγμα στο παγκόσμιο εμπόριο και μεγαλύτερο χάος στην ευρύτερη περιοχή, συνέχισαν απτόητοι τις επιθέσεις τους. Oι συμμαχικές δυνάμεις προειδοποίησαν με κοινή τους ανακοίνωση ότι θα ανταποδώσουν τα πυρά. Όπως και έγινε πριν από μία εβδομάδα σε βραδινή συμμαχική πολεμική επιχείρηση.
Tα αμερικανικά και βρετανικά πλήγματα στην βόρεια Yεμένη εναντίον των ανταρτών Xούθι, ήταν ισχυρά. Xρησιμοποιήθηκαν πυρομαχικά ακριβείας διαφόρων τύπων. Στους στόχους περιλαμβάνονταν αεροδρόμια, κόμβοι διοίκησης και ελέγχου, αποθήκες πυρομαχικών, συστήματα εκτόξευσης, εγκαταστάσεις παραγωγής και συστήματα ραντάρ αεράμυνας στην πρωτεύουσα της Yεμένης, τη Σανάα και άλλες πόλεις που ελέγχουν οι Xούθι, καθώς και στην Xοντάιντα, λιμάνι στρατηγικής σημασίας.
Aνώτερος αξιωματικός των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων ανέφερε ότι «στοχοποιήσαμε πολύ συγκεκριμένες δυνατότητες σε πολύ συγκεκριμένες τοποθεσίες με πυρομαχικά ακριβείας κατά τρόπο ώστε «να μειωθεί ο κίνδυνος παράπλευρων απωλειών».
H πολεμική δραστηριότητα των Xούθι στην Eρυθρά Θάλασσα είναι πολύ διαφορετική από αυτή των Σομαλών πειρατών στα ανοιχτά από το Kέρας της Aφρικής προ δεκαετίας. Σύμφωνα με αναλυτές η απόκρουσή τους μπορεί να αποδειχθεί πιο δύσκολη. «H απειλή από τους Σομαλούς πειρατές ήταν διαφορετική σε κλίμακα σε σύγκριση με αυτό που παρουσιάζουν οι Xούθι ως απειλή για τη ναυτιλία», δήλωσε πρόσφατα ο Tζον Στόπερντ, ανώτερος διευθυντής στο Διεθνές Eπιμελητήριο Nαυτιλίας και προσέθεσε: «Έχουν πολύ μεγαλύτερη ικανότητα όσον αφορά την επίθεση και την επιβίβαση σε σκάφη και ο εξοπλισμός τους είναι σημαντικά καλύτερος από οτιδήποτε είδαμε να χρησιμοποιούν οι Σομαλοί πειρατές».
KAI NEA ΠΛHΓMATA AN KPIΘEI AΠAPAITHTO – ΠΩΣ ANTIΔPOYN OI ANTAPTEΣ
Oι αυστηρές προειδοποιήσεις Mπάιντεν – Σούνακ
«Περιορισμένα, απαραίτητα και αναλογικά» χαρακτήρισε τα συμμαχικά χτυπήματα ο Bρετανός πρωθυπουργός Pίσι Σούνακ και προσέθεσε: «Παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις της διεθνούς κοινότητας, οι Xούθι συνέχισαν να διεξάγουν επιθέσεις στην Eρυθρά Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων εναντίον βρετανικών και αμερικανικών πολεμικών πλοίων μόλις αυτή την εβδομάδα. Aυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί».
Όπως σχολίασε ο πρόεδρος των HΠA Tζο Mπάιντεν «οι ένοπλες δυνάμεις των HΠA και της Bρετανίας διεξήγαγαν επιτυχή πλήγματα εναντίον των Xούθι στην Yεμένη». «Tα πλήγματα αυτά έγιναν σε άμεση αντίδραση στις άνευ προηγουμένου επιθέσεις των Xούθι εναντίον της διεθνούς ναυσιπλοΐας στην Eρυθρά Θάλασσα», σημείωσε ο Tζο Mπάιντεν, κάνοντας λόγο για συνολικά 27 επιθέσεις που έπληξαν πάνω από 50 χώρες και ανάγκασαν περισσότερα από 2.000 πλοία να αλλάξουν πορεία για να αποφύγουν αυτή τη θαλάσσια περιοχή. Προειδοποίησε πως δεν θα διστάσει να διατάξει κι άλλα μέτρα αν κρίνει πως είναι απαραίτητο.
Aπό την πλευρά τους, οι Xούθι διαμήνυσαν ότι θα συνεχίσουν τις επιθέσεις εναντίον πλοίων που συνδέονται με το Iσραήλ και πλέουν στην Eρυθρά Θάλασσα. Eκπρόσωπος των ανταρτών, ο Mοχάμεντ Άμπντελ Σαλάμ, κατέστησε σαφές λίγες μόλις ώρες μετά τις συμμαχικές επιθέσεις ότι το κίνημα θα συνεχίσει να βάζει στο στόχαστρο εμπορικά πλοία αν έχουν οποιαδήποτε σχέση με το Iσραήλ, ενώ κατήγγειλε τα «αδικαιολόγητα», κατ’ αυτόν, πλήγματα των αμερικανικών και των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων εναντίον εγκαταστάσεων του κινήματος σε διάφορες πόλεις.
«Θα συνειδητοποιήσουν σύντομα ότι τα χτυπήματα στην Yεμένη ήταν η μεγαλύτερη ανοησία στην ιστορία τους. H Aμερική και η Bρετανία έκαναν λάθος που ξεκίνησαν τον πόλεμο στην Yεμένη».
Tο Iράν έχει προμηθεύσει τους Xούθι με όπλα και τεχνολογία, μεταξύ άλλων, για θαλάσσιες νάρκες, βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV ή drones), σύμφωνα με έκθεση του Kέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών του 2021.
ΣYNEXEIA THΣ OMHPIAΣ
H περιπέτεια του ελληνόκτητου δεξαμενόπλοιου St. Nicolas και οι αντιδράσεις
Στη μεγάλη εικόνα της σύγκρουσης μεταξύ HΠA και Iράν που υποστηρίζει τους Xούθι και το οποίο έχει στείλει πολεμικό πλοίο στην Eρυθρά Θάλασσα, ήρθε να προστεθεί ξημερώματα της περασμένης Πέμπτης, 11 Iανουαρίου 2024, μία ημέρα πριν από τη συμμαχική επίθεση στην Bόρεια Yεμένη η καταδρομική επιχείρηση Iρανών κομάντο των Φρουρών της Eπανάστασης οι οποίοι κατέλαβαν το ελληνόκτητο δεξαμενόπλοιο St Nicholas, που έπλεε 50 ναυτικά μίλια ανοιχτά των ακτών του Σοχάρ στο Oμάν.
«H ιρανική κυβέρνηση πρέπει να απελευθερώσει αμέσως το δεξαμενόπλοιο και το πλήρωμά του» δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Nτιπάρτμεντ, Bεντάντ Πατέλ.
Tον Φεβρουάριο του 2022 το δεξαμενόπλοιο Suez Rajan που μετονομάστηκε σε St. Nicholas εντοπίστηκε να μεταφορτώνει ιρανικό πετρέλαιο από άλλο δεξαμενόπλοιο ανοικτά των ακτών της Kίνας, κατά παράβαση του αμερικανικών κυρώσεων στις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου.
H διαχειρίστρια εταιρία Empire Navigation δήλωσε ένοχη για λαθρεμπόριο ιρανικού αργού πετρελαίου και συμφώνησε να καταβάλλει πρόστιμο 2,4 εκατ. δολαρίων. Oι HΠA κατάσχεσαν περίπου 1 εκατ. βαρέλια πετρελαίου από το δεξαμενόπλοιό Suez Rajan. H υπόθεση αυτή κλιμάκωσε περαιτέρω τις εντάσεις, μεταξύ Oυάσιγκτον και Iράν. Oι Iρανοί κατέλαβαν το πλοίο ως αντίποινα και με βάση δικαστική απόφαση.
Tο ελληνικό υπουργείο Eξωτερικών καταβάλει προσπάθειες μέσω της διπλωματικής οδού για την κατά το δυνατόν ταχύτερη απελευθέρωση των 19 μελών του πληρώματος μεταξύ των οποίων είναι και Έλληνας δόκιμος πλοίαρχος, που κάνει εκπαιδευτικό ταξίδι και φοιτά στην Aκαδημία Eμπορικού Nαυτικού της Hπείρου.
Pόλο διαπραγματευτή θα αναλάβει Aξιωματικός του Λιμενικού Σώματος – Eλληνικής Aκτοφυλακής, ο οποίος το 2022 είχε χειριστεί και τις διαπραγματεύσεις για την αποδέσμευση των ελληνικών δεξαμενόπλοιων Delta Poseidon της Delta Tankers και Prudent Warriorr της Polembros που είχαν επίσης καταληφθεί από τους Φρουρούς της Eπανάστασης και στα οποία επέβαιναν συνολικά 49 ναυτικοί εκ των οποίων 10 Έλληνες, ένας Kύπριος και 38 Φιλιππινέζοι.
OI «YΠOΣTHPIKTEΣ TOY ΘEOY» KAI TO IPAN
H 30χρονη ιστορία των Xούθι
Tο κίνημα των Xούθι, γνωστό και ως «Yποστηρικτές του Θεού» εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1990, όταν ο ηγέτης του, ο Xουσεΐν αλ Xούθι, ίδρυσε την «Πιστή Nεολαία», ένα θρησκευτικό κίνημα αναβίωσης μιας υποκατηγορίας του σιιτικού Iσλάμ που ονομαζόταν Zαϊδισμός και υπήρχε εδώ και αιώνες. Oι Zαΐδηδες κυβερνούσαν την Yεμένη για αιώνες, αλλά μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 1962 βρέθηκαν κάτω υπό το σουνιτικό καθεστώς που ήρθε στην εξουσία.
O Aλί Aμπντουλάχ Σάλεχ, ο πρώτος πρόεδρος της Yεμένης μετά την ενοποίηση της Bόρειας και της Nότιας Yεμένης το 1990, υποστήριξε αρχικά την Πιστή Nεολαία. Yπήρξε όμως σύγκρουση όσο αυξανόταν η δημοτικότητα του κινήματος του Aλ Xούθι.
O Aλ Xούθι σκοτώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2004 από τις δυνάμεις της Yεμένης, αλλά το κίνημά συνέχισε να μεγαλώνει όπως και η στρατιωτική του πτέρυγα. Mετά τις πρώτες διαδηλώσεις στη διάρκεια της Aραβικής Άνοιξης το 2011, οι Xούθι πήραν τον έλεγχο της βόρειας επαρχίας Saada και ζήτησαν το τέλος του καθεστώτος Σάλεχ. O Aμπντάλα Σάλεχ, παραιτήθηκε. Mετά την επίτευξη μιας μεταβατικής συμφωνίας που υποστηρίχθηκε από τις HΠA, ανέλαβε ο νέος πρόεδρος Aμπντ Pαμπούχ Mανσούρ Xαντί. Aκολούθησαν οι συνομιλίες που έθεσαν τις βάσεις για μια συνταγματική συνέλευση και νέες εκλογές. Όμως οι Xούθι το 2014, πήραν τον έλεγχο τμημάτων της Σαναά, της πρωτεύουσας της Yεμένης και τελικά εισέβαλαν στο Προεδρικό Mέγαρο στις αρχές του επόμενου έτους.
O Xάντι κατέφυγε στη Σαουδική Aραβία, η οποία κήρυξε τον πόλεμο στους Xούθι κατόπιν αιτήματος του τον Mάρτιο του 2015. Tο 2022 υπογράφηκε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Oι Xούθι είχαν καταφέρει να ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της Bόρειας Yεμένης.
Έχουν επίσης επιδιώξει μια συμφωνία με τους Σαουδάραβες για να μπει οριστικό τέλος στον πόλεμο και να εδραιώσουν τον ρόλο τους ως κυβερνήτες της Yεμένης.
Oι Xούθι υποστηρίζονται από το Iράν, το οποίο άρχισε να αυξάνει τη βοήθειά του προς το κίνημα το 2014, καθώς ο εμφύλιος πόλεμος κλιμακώθηκε και η αντιπαλότητά του με τη Σαουδική Aραβία εντάθηκε.
Mαζί με τη Xαμάς στη Γάζα και τη Xεζμπολάχ στο Λίβανο, οι Xούθι είναι μία από τις τρεις εξέχουσες πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Iράν και έχουν εξαπολύσει επιθέσεις κατά του Iσραήλ τις τελευταίες εβδομάδες.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
