Του Μιχαήλ Γελαντάλι
Θολώνει το τοπίο για τις αγορές και τις οικονομίες μετά τις τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις και τις εύλογες ανησυχίες που προκύπτουν για το σκηνικό στη Μέση Ανατολή, με τις αγορές να έχουν να αντιμετωπίσουν έναν πιθανό νέο «μαύρο κύκνο».
Το μεγάλο ερώτημα είναι το χρονοδιάγραμμα, η έκταση και το είδος της όποιας συνέχειας υπάρξει στην αντιπαράθεση Ισραήλ – Ιράν και ευρύτερα στη Μ. Ανατολή. Μια ευρύτερη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν πιθανότατα θα οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές της ενέργειας, κάτι που με τη σειρά του θα ωθήσει τις κεντρικές τράπεζες να αυστηροποιήσουν τη νομισματική πολιτική για τον έλεγχο του πληθωρισμού, βλάπτοντας την ανάπτυξη. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, μια αύξηση 15% στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου, λόγω μιας πιθανής ευρύτερης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, μαζί με το υψηλότερο κόστος μεταφοράς για την αποφυγή επιθέσεων στην Ερυθρά Θάλασσα, πιθανότατα θα αύξανε τον παγκόσμιο πληθωρισμό κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες.
Μια ευρύτερη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να διαταράξει έως και το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και περίπου το 15% της παραγωγής φυσικού αερίου. Πάντως, κατά τον οίκο αξιολόγησης Scope, μια πλήρους κλίμακας σύγκρουση στη Μέση Ανατολή είναι απίθανη, αλλά οποιαδήποτε περαιτέρω κλιμάκωση των εντάσεων θα είχε σημαντικές αρνητικές συνέπειες για τις αγορές εμπορευμάτων και τον πληθωρισμό, επιβεβαιώνοντας τις γεωπολιτικές εξελίξεις ως βασική πιστωτική πρόκληση παγκοσμίως.
Ωστόσο, οποιαδήποτε περαιτέρω όξυνση της σύγκρουσης εντός της περιοχής -ακόμα και αν αυτή δεν φτάσει σε ένα σενάριο περιφερειακού πολέμου πλήρους κλίμακας- θα μπορούσε να έχει σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις πέρα από τη Μέση Ανατολή, μέσω υψηλότερων τιμών των εμπορευμάτων, διαταραχών των ναυτιλιακών δρομολογίων και κινδύνου στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Οι αγορές, πάντως, έχουν αντιδράσει σχετικά ψύχραιμα μέχρι στιγμής, προεξοφλώντας τη μη κλιμάκωση των εχθροπραξιών. Η υποχώρηση του πετρελαίου και η μικρή αύξηση του δολαρίου δεν δείχνουν πραγματική ανησυχία. Μόνο η άνοδος του χρυσού κοντά στα 2.400 δολάρια είναι ισχυρή, αλλά έχει αρχίσει πολύ πριν από το συμβάν στο Ισραήλ.
Τα χρηματιστήρια
Η νέα κρίση βρήκε τις χρηματιστηριακές αγορές κοντά στα ιστορικά υψηλά τους και αυτό αυξάνει την ανησυχία και τη μεταβλητότητα για μια πιο βαθιά διόρθωση, ως συνέπεια της καθυστέρησης μείωσης των υψηλών επιτοκίων, των χαμηλών προσδοκιών για ανάπτυξη, αλλά και του φόβου που προκαλούν οι αλλεπάλληλες γεωπολιτικές κρίσεις. Το επικείμενο χτύπημα του Ισραήλ πρέπει να θεωρείται βέβαιο και το ερώτημα έγκειται μόνο στο μέγεθος της ανταπόδοσης.
Συνεπώς, η μεταβλητότητα θα έχει συνέχεια στις χρηματιστηριακές αγορές.
Πάντως, όπως επισημαίνει η Beta Sec, έχει αποδειχθεί ότι στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων που οι αγορές βρέθηκαν υπό την πίεση γεωπολιτικών εντάσεων η μακροχρόνια πορεία των μετοχών δεν επηρεάστηκε. Στην πραγματικότητα τα γεγονότα «έσβησαν» μέσα σε ένα διάστημα ενός ή δύο μηνών και οι αγορές επέστρεψαν στα προ έντασης επίπεδα.
Για το Χ.Α., το ευρύτερο εγχώριο οικονομικό περιβάλλον, «μετρούν» θετικά εξελίξεις όπως λ.χ. η πρόσφατη αναβάθμιση από τη Standard & Poor’s,
πρακτικά επανεπιβεβαιώνοντας την (υπό) στήριξη των αγορών. Το Χ.Α., η εγχώρια αγορά, το ελληνικό χρέος/κρατικά ομόλογα παραμένουν ένα από τα bets των ξένων funds, καθώς τα τελευταία 3-4 χρόνια στέλνει στο «ταμείο» long παίκτες και όσους επενδύουν στην προοπτική της οικονομίας. Προφανώς προβλήματα υπάρχουν, κόπωση στον μεταρρυθμιστικό ρυθμό, ωστόσο η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα είναι μεγαλύτερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Και μπορεί το 2,9% του υπουργείου Οικονομικών να αποδείχθηκε φιλόδοξο, να έχει υποβαθμιστεί σταδιακά μέχρι το 2% από το ΔΝΤ, αλλά, όμως, παραμένει θετικό πρόσημο και σε premium έναντι του ευρωπαϊκού. Θετική απόκλιση που εύλογα μπορεί να τιμολογηθεί και επενδυτικά/χρηματιστηριακά, συνεκτιμώντας ότι η αποτίμηση των εισηγμένων δεν ξεπερνά τα 100 δισ. ευρώ.
ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΚΙΑ
Τα υψηλά επίπεδα και το… φρενάρισμα
Οι γεωπολιτικές εντάσεις βοήθησαν τις τιμές του χρυσού να κρατηθούν κοντά στα ιστορικά υψηλά επίπεδα όπου σκαρφάλωσαν την προηγούμενη εβδομάδα, αφού σε περιόδους έντασης ο χρυσός θεωρείται πάντοτε ένα ασφαλές καταφύγιο για τους επενδυτές. Η γεωπολιτική αβεβαιότητα συνεχίζει να προσφέρει στήριξη στον χρυσό και εάν υπάρξει κάποια κλιμάκωση της κατάστασης.
Οι αναλυτές της JP Morgan «βλέπουν» την τιμή του χρυσού στα 2.500 δολάρια ανά ουγκιά, ενώ οι αναλυτές της Citi εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι και τοποθετούν την τιμή του χρυσού στα 3.000 δολάρια η ουγκιά τους επόμενους 12 με 18 μήνες. Σημειώνεται ότι η τιμή του χρυσού άγγιξε ρεκόρ στα 2.431,29 δολάρια την Παρασκευή.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ
Το νέο παγκόσμιο σκηνικό που διαμορφώνεται είναι πιθανόν να φρενάρει τη μείωση των επιτοκίων. Οι κεντρικές τράπεζες, αναγνωρίζοντας τις γεωπολιτικές κρίσεις και τη δυσκολία τιθάσευσης του πληθωρισμού, αναθεωρούν τις αισιόδοξες προβλέψεις τους για πολλαπλές μειώσεις επιτοκίων.
Σύμφωνα με την Capital Economics, απομακρύνονται οι μειώσεις επιτοκίων αν κλιμακωθεί η ένταση στη Μέση Ανατολή. Μια άνοδος της τιμής του πετρελαίου θα περιέπλεκε τις προσπάθειες επαναφοράς του πληθωρισμού στον στόχο στις προηγμένες οικονομίες, αλλά θα έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στις αποφάσεις της κεντρικής τράπεζας μόνο εάν οι υψηλότερες τιμές της ενέργειας εισχωρήσουν στον πυρήνα του πληθωρισμού.
Η Deutsche Bank και η Morgan Stanley μείωσαν τις προβλέψεις τους για τις μειώσεις επιτοκίων της ΕΚΤ, προβλέποντας πλέον μόνο τρεις κινήσεις φέτος. Από την άλλη, ο συνδυασμός υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και επίμονου πληθωρισμού ενισχύει την πιθανότητα η Fed να αυξήσει, αντί να μειώσει, τα επιτόκια, οδηγώντας το κόστος δανεισμού έως και το 6,5%. Μια τέτοια εξέλιξη θα πυροδοτούσε «sell off» στα ομόλογα και τις μετοχές, σύμφωνα με τη UBS.
Πάντως σύμφωνα με δηλώσεις της Κριστίν Λαγκάρντ, η ΕΚΤ παραμένει σε τροχιά μείωσης των επιτοκίων βραχυπρόθεσμα, εφόσον δεν υπάρξει κάποιο μεγάλο σοκ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
