Βαριά η σκιά των γεωπολιτικών εξελίξεων και του πληθωρισμού στην ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία
Ο πιο κρίσιμος Προϋπολογισμός για την Ελλάδα στη νέα εποχή της «κανονικότητας» κατατέθηκε στις Βρυξέλλες. Επιβεβαιώνει από τη μία πλευρά ότι η οικονομία της χώρας αντέχει σε σχέση με τα άλλα κράτη, καταγράφοντας υψηλότερη ανάπτυξη και πλεονάσματα (τη στιγμή που 11 χώρες κινδυνεύουν να μπουν σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος). Ωστόσο, από την άλλη, γίνεται ξεκάθαρο ότι για φέτος τουλάχιστον δεν υπάρχει ούτε μισό ευρώ για νέα μέτρα στήριξης!
Ο λόγος είναι ότι εγκρίθηκαν πλέον τυπικά και θα τεθούν σε εφαρμογή το καλοκαίρι οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της Ε.Ε., με βάση τους οποίους θα προταθεί για κάθε κράτος (και για την Ελλάδα) ένα ανώτατο όριο δαπανών, το οποίο θα πρέπει να τηρεί σε τετραετή ορίζοντα και θα είναι ιδιαίτερα απαιτητικό λόγω του υψηλού χρέους. Προμηνύεται ένα καυτό καλοκαίρι και φθινόπωρο, ανέφεραν αρμόδιες πηγές, περιγράφοντας τις διαπραγματεύσεις που θα αρχίσουν τον Ιούλιο σε όλα τα κράτη-μέλη με τις Βρυξέλλες, αναφορικά με το όριο αυτό.
Η Αθήνα θα πρέπει να συμφωνήσει για τη δημοσιονομική πορεία των επόμενων ετών και το ζήτημα είναι ότι πλέον δεν μπορεί, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, να διαθέσει την υπεραπόδοση στην κοινωνία και την αγορά, οφείλει να την κάνει «μαξιλάρι» για κακούς καιρούς. Εκτός και αν αποδεικνύεται πως δεν υπάρχει τέτοια ανάγκη σε εύρος τετραετίας (και σε διαρθρωτικά προσαρμοσμένη βάση) και έτσι, στο καλό αυτό σενάριο, θα έχει δυνατότητα για επιπλέον στήριξη από το 2025 και μετά…
Οι πιέσεις
Πέρα από την παραπάνω νομική ασάφεια, υπάρχει και οικονομική, που καταγράφεται στον Προϋπολογισμό. Πηγάζει τόσο από τις γεωπολιτικές εξελίξεις όσο και από την πίεση που προκαλούν οι πληθωριστικές πιέσεις και τα υψηλά επιτόκια της ΕΚΤ. Οδήγησαν, σύμφωνα με το ΥΠΕΘΟ, σε αναπροσαρμογή των προβλέψεων για ανάπτυξη 2,5% φέτος, από 2,9% που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη, και για 2,6% των 2025. Η ανάπτυξη είναι πολύ υψηλότερη, για την ακρίβεια τριπλάσια, του μέσου όρου της ευρωζώνης (0,8%).
Μεγάλη είναι η ώθηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο -όπως αναφέρθηκε- στηρίζει την αγορά και την αναπτυξιακή προσπάθεια, αφού χωρίς τους πόρους του θα είχαμε ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ περίπου 1% φέτος. Γι’ αυτό θεωρείται εξαιρετικής σημασίας η ομαλή υλοποίηση των εξαιρετικά φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί για φέτος και για τα επόμενα χρόνια, με την παραδοχή ότι το 2023 οι στόχοι δαπανών χάθηκαν λόγω των διπλών εκλογών και πως το ποσό που δεν διανεμήθηκε έχει μοιραστεί ισόποσα στο 2024 και στα επόμενα δύο χρόνια εφαρμογής του ταμείου.
Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί μοχλό στήριξης για την άνοδο των επενδύσεων κατά 9,1% το 2024 και κατά 14,4% το 2025. Σημειώνεται, επίσης, πως η κυβέρνηση αποφάσισε να αυξήσει κατά 350 εκατομμύρια ευρώ και το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων (ΠΔΕ) στο εθνικό του σκέλος για την κάλυψη των αναγκών από τις φυσικές καταστροφές στη Θεσσαλία, αλλά και επενδύσεων.
Σημαντικά είναι και τα επόμενα βήματα στο πεδίο του χρέους, με αναφορά στην αποδέσμευση μέρους του μαξιλαριού των 35 δισ. ευρώ διαθεσίμων, περίπου 16 δισ. ευρώ είναι δεσμευμένα στον ESM. Στόχος είναι ευρύτερες κινήσεις αποπληρωμής ακριβού χρέους, που θα διευκολύνουν και τη μείωση του χρέους, που είναι το μεγάλο βαρίδι, αλλά και γενικότερα τη δημοσιονομική ευελιξία της κυβέρνησης.
Τα επόμενα βήματα
Τα επόμενα βήματα προβλέπουν πως στις 15 Μαΐου θα ανακοινωθούν οι εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν και στα τέλη Ιουνίου (μετά τις εκλογές) η Επιτροπή θα ανακοινώσει σε κάθε κράτος- μέλος το ανώτατο πλαφόν δαπανών.
Θα αρχίσουν διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν στα τέλη Σεπτεμβρίου στην ολοκλήρωση του τετραετούς προϋπολογισμού και μετά ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων επ’ αυτού έως το τελικό σχέδιο προϋπολογισμού και την έγκριση των πολυετών δημοσιονομικών διαρθρωτικών σχεδίων από το Ecofin έως τον Δεκέμβριο.
Τα δεδομένα και οι στόχοι
Το Πρόγραμμα Σταθερότητας 2024-2025 βασίζεται σε πρωτογενή πλεονάσματα 2,1% τα έτη 2024 και 2025 και σημαντική αποκλιμάκωση του χρέους ως προς το ΑΕΠ στο 152,7% το 2024 και σε 146,3% το 2025.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται σε 2,5% για το τρέχον έτος και 2,6% για το 2025. Οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας αναμένεται να αυξηθούν κατά 4,6% το 2024. Ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί σε 2,6% φέτος και σε 2% το 2025.
Τα μέτρα του 2024
30.000 συνταξιοδοτήσεις απορρόφησαν δημοσιονομικό χώρο 400 εκατ.
Το πόσο ευαίσθητα στις αλλαγές των οικονομικών στοιχείων είναι τα δεδομένα και τα περιθώρια για μέτρα στήριξης φαίνεται από το γεγονός ότι μία από τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στον νέο αυτό προϋπολογισμό είναι η αύξηση κατά 400 εκατ. ευρώ σε 1 δισ. ευρώ στην επιπλέον δαπάνη για συντάξεις. Η αλλαγή, σύμφωνα με το ΥΠΕΘΟ, συνδέεται με τη νέα πρόβλεψη από την εθνική αναλογιστική Αρχή για επιπλέον 30.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης φέτος. Θα απορροφήσει το ποσό από την καλύτερη εισπραξιμότητα φόρων, που θεωρητικά θα μπορούσε να οδεύσει σε άλλη παρέμβαση.
Προβλέπονται οι παρεμβάσεις κοινωνικής πολιτικής ύψους 2,4 δισ. ευρώ, που έχουν αναγγελθεί ή υλοποιούνται. Ανω του 1,5 δισ. ευρώ αφορούν το 2024 και για το 2025 έχουν αξία 880 εκατ. ευρώ. Νέα είναι η αύξηση του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων από το 2024 κατά 360 εκατ. ευρώ (από τα 2,05 δισ. ευρώ στα 2,41 δισ. ευρώ).
Τα μέτρα που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση για εφαρμογή από το 2025 περιλαμβάνουν μείωση 0,5% των ασφαλιστικών εισφορών, με κόστος 225 εκατ. ευρώ, κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, με κόστος 120 εκατ. ευρώ, μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με νέα μέθοδο, με εκτιμώμενο κόστος περί τα 100 εκατ. ευρώ, παράταση της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, με κόστος 20 εκατ. ευρώ, αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος, με κόστος 15 εκατ. ευρώ, και αύξηση των συντάξεων με βάση το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, με κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
