Ο πληθωρισμός ρεκόρ (12,8%) των τιμών το 2023 συμπιέζει τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων
Η οικονομική αβεβαιότητα στην αγορά τροφίμων δεν αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία και πιθανότατα θα συνεχιστεί πανευρωπαϊκά το 2024, ωστόσο η φετινή έκθεση των McKinsey και EuroCommerce διακρίνει αισιόδοξα σημάδια για ανάκαμψη από την πληθωριστική ύφεση εντός της χρονιάς. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των Ευρωπαίων λιανοπωλητών να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, να υιοθετήσουν καινοτόμες λύσεις και να διαχειριστούν «έξυπνα» τα νέα καταναλωτικά δεδομένα, προσελκύοντας τα κατάλληλα εργασιακά ταλέντα.
Η έκθεση «Signs of Hope – The State of Grocery Retail 2024 in Europe» αποτελεί συνέχεια για τέταρτη χρονιά της συνεργασίας μεταξύ της συμβουλευτικής McKinsey και της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας λιανικής και χονδρικής EuroCommerce, με σκοπό την παροχή στα στελέχη μιας ολοκληρωμένης εικόνας της ευρωπαϊκής αγοράς τροφίμων και των μελλοντικών τάσεων. Το δείγμα αποτελείται από 12.000 καταναλωτές σε 11 ευρωπαϊκές χώρες και περισσότερα από 30 στελέχη του κλάδου τροφίμων από περισσότερες από 15 χώρες πανευρωπαϊκά, μαζί με συνεντεύξεις CEO μεγάλων αλυσίδων.
Σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης που παρουσίασε το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς, ο πληθωρισμός ρεκόρ (12,8%) για τη μεταπολεμική Ευρώπη των τιμών στα τρόφιμα, με τον οποίο έκλεισε το 2023, θα συνεχίσει να ταλαιπωρεί τα πορτοφόλια των καταναλωτών, συμπιέζοντας ταυτόχρονα τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων από το αυξανόμενο κόστος, παραταύτα αρχίζουν να υπάρχουν σημάδια ελπίδας. Ο πληθωρισμός το 2024 δείχνει σημάδια σταθεροποίησης, καθώς και οι πραγματικοί μισθοί που τροφοδοτούν τις καταναλωτικές συνήθειες τάσεις ανάκαμψης, με μερικούς μάλιστα τομείς του λιανικού εμπορίου να κινούνται ανοδικά. Οι Ευρωπαίοι CEO, μάλιστα, εμφανίζονται σχετικά αισιόδοξοι για φέτος, εκτιμώντας πως έπειτα από ένα σταθερό α’ εξάμηνο η κατάσταση θα βελτιωθεί το β´εξάμηνο, καθώς θα περιοριστούν τα υψηλά επιτόκια και οι γεωπολιτικές εντάσεις δεν θα συνεισφέρουν στην επιδείνωση της συνολικής κατάστασης.
Oι οκτώ βασικοί άξονες
Ως κορυφαία πρόκληση μεταξύ των οκτώ βασικών τάσεων αναφέρεται η αντιμετώπιση της πίεσης κόστους και περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων του κλάδου. Σύμφωνα με την έρευνά, το 70% των Ευρωπαίων μάνατζερ (έναντι 67% πέρσι) προβληματίζεται από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών και του μισθολογικού κόστους, αναζητώντας διέξοδο στην ένταση των διαπραγματεύσεων με τους προμηθευτές. Η επιστροφή της πόλωσης στις καταναλωτικές συνήθειες είναι η δεύτερη τάση, με 1 στους 5 καταναλωτές στην Ευρώπη να σκοπεύει να αλλάξει κατάστημα τροφίμων τους επόμενους τρεις μήνες, ενώ 1 στους 2 συνεχίζει να αναζητά τρόπους εξοικονόμησης χρημάτων. Αν και εμφανίζονται αυξημένες διαφοροποιήσεις σε επίπεδο χωρών και εισοδήματος, η καταναλωτική πριμοδότηση σε πιο ποιοτικά υγιεινά προϊόντα παραμένει σταθερά υψηλή εδώ και αρκετά χρόνια.
Τρίτη μεγάλη πρόκληση είναι η ένταση του ανταγωνισμού για την κατάκτηση του μεγαλύτερου μεριδίου κάλυψης των διατροφικών αναγκών των καταναλωτών. Στη μετά πανδημική συνθήκη της επιστροφής πολλών εργαζομένων στα γραφεία τους, παρουσιάζεται 2,5 φορές ταχύτερη ανάπτυξη στο φαγητό που καταναλώνεται μακριά από το σπίτι, έναντι της συνολικής κατανάλωσης, με το «food to go» να αναδεικνύεται σε μία από τις πέντε κορυφαίες τάσεις για το 2024. Διαχρονικό παραμένει το στοίχημα της βιωσιμότητας, όπου σημειώθηκε κάποια πρόοδος, αλλά υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα, αφού μόνο το 29% των 10 κορυφαίων επιχειρήσεων λιανικής έχει επιτύχει τους στόχους τους. Την ίδια στιγμή μειώθηκε κατά μία μονάδα το μερίδιο των καταναλωτών που θέλουν να αγοράσουν πιο βιώσιμα προϊόντα τους επόμενους 12 μήνες, με μόνο τις νεότερες γενιές να διατηρούν υψηλό ενδιαφέρον για «πράσινα» προϊόντα.
Πέμπτη διαφαινόμενη τάση είναι η επιστροφή του διαδικτυακού παντοπωλείου σε δείκτες ανάπτυξης, με την πρόθεση των καταναλωτών να αγοράσουν περισσότερα τρόφιμα στο διαδίκτυο να αυξάνεται κατά οκτώ ποσοστιαίες μονάδες το πρώτο τρίμηνο του 2024. Το «online» φαίνεται να λειτουργεί ως η απελευθέρωση από το «offline», καθώς το 37% των διαδικτυακών αγοραστών πηγαίνει σε διαφορετικά καταστήματα online από ό,τι εκτός σύνδεσης. Εκτη κυρίαρχη τάση είναι η προώθηση λιανικών προϊόντων μέσω κοινωνικών δικτύων (Retail Media), με 20 από τις 30 κορυφαίες ευρωπαϊκές αλυσίδες τροφίμων να έχουν ήδη μια καθιερωμένη επιχείρηση κοινωνικών μέσων της λιανικής τους πώλησης. Στην Ευρώπη η αγορά RM είχε αξία 11 δισ. ευρώ το 2023 και αναμένεται να αυξηθεί με ρυθμό 15% ετησίως τα επόμενα χρόνια.
Σε επίπεδο αλλαγών που φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη, το «συνομιλητικό εμπόριο» φαίνεται ως ένας αναπτυσσόμενος τομέας με μεγάλη δυναμική. Αν και η προηγμένη ανάλυση δεδομένων και η παραδοσιακή A.I. εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο κομμάτι της τεχνολογικά παραγόμενης αξίας, η Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη φαίνεται να αντιστοιχεί ήδη στο 10%-20% της αξίας, με διάφορες χρήσεις της, όπως το υπερ-εξατομικευμένο περιεχόμενο, η έξυπνη αναζήτηση και τα chatbot-προσωπικοί βοηθοί αγορών με ανθρώπινη εμφάνιση να αναπτύσσονται δυναμικά. Τέλος, η όγδοη μεγάλη πρόκληση είναι να γίνει ξανά το λιανικό εμπόριο μια απασχόληση που προσελκύει νέα ταλέντα με εργασιακές δεξιότητες, καθώς μεταπανδημικά αυξήθηκαν κατά 29,4% οι κενές θέσεις εργασίας, από 1,7% το 2019 σε 2,2% 2023. Επιπλέον, υπάρχει έλλειψη ειδικευμένων ταλέντων, ιδίως σε δραστηριότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και σε θέσεις εργασίας που απαιτούν ψηφιακή και τεχνολογική τεχνογνωσία, με τη γήρανση του πληθυσμού να επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση.
Πηγή: Γράφημα ΕΒΕΠ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
