Οι 10 βασικές αρχές – Η συμμετοχή των επιχειρήσεων είναι εθελοντική, ανεξαρτήτως μεγέθους ή κλάδου
Το Οικουμενικό Σύμφωνο (Global Compact) του ΟΗΕ, που δημιουργήθηκε το 1999, αποτελεί μια εθελοντική πρωτοβουλία που ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν κοινές αξίες και αρχές βιώσιμης ανάπτυξης. Στόχος του είναι η προώθηση της εταιρικής υπευθυνότητας σε τέσσερις θεμελιώδεις τομείς: τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις συνθήκες εργασίας, την προστασία του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Το Οικουμενικό Σύμφωνο στηρίζεται σε 10 θεμελιώδεις αρχές:
Ανθρώπινα δικαιώματα: Υποστήριξη και σεβασμός των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μη συμμετοχή σε παραβιάσεις: Αποφυγή εμπλοκής σε οποιαδήποτε παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Εργασιακά δικαιώματα: Προάσπιση του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι και της συλλογικής διαπραγμάτευσης.
Κατάργηση της καταναγκαστικής εργασίας: Απαγόρευση κάθε μορφής καταναγκαστικής εργασίας.
Τέλος στην παιδική εργασία: Προοδευτική εξάλειψη της παιδικής εργασίας.
Διακρίσεις: Απαγόρευση των διακρίσεων στην πρόσληψη και την απασχόληση.
Προληπτική προστασία του περιβάλλοντος: Υιοθέτηση προληπτικών μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος.
Περιβαλλοντική ευθύνη: Ανάληψη πρωτοβουλιών για την προώθηση της περιβαλλοντικής ευθύνης.
Φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες: Προώθηση της ανάπτυξης και διάδοσης φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών.
Αντιμετώπιση της διαφθοράς: Καταπολέμηση κάθε μορφής διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένου του εκβιασμού και της δωροδοκίας.
Οφέλη
Η συμμετοχή στο Οικουμενικό Σύμφωνο είναι εθελοντική και ανοιχτή σε όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους ή κλάδου. Η συμμετοχή φέρνει οφέλη, όπως:
Βελτίωση της φήμης: Ενίσχυση της εταιρικής εικόνας και της φήμης ως ηθικά υπεύθυνη επιχείρηση.
Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: Προσέλκυση επενδυτών και πελατών που αξιολογούν θετικά την εταιρική υπευθυνότητα.
Βελτίωση της εσωτερικής συνοχής: Ενίσχυση του εταιρικού πνεύματος και της παραγωγικότητας των εργαζομένων.
Πρόσβαση σε δίκτυα: Συμμετοχή σε δίκτυα συνεργασίας με άλλες ηθικά υπεύθυνες επιχειρήσεις.
Συμβολή στην αειφόρο ανάπτυξη: Συμμετοχή σε παγκόσμιες προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) του ΟΗΕ.
Κριτική και προκλήσεις
Παρά τα οφέλη του, το Οικουμενικό Σύμφωνο έχει δεχτεί κριτική για τους εξής λόγους:
Ελλειψη δέσμευσης: Η εθελοντική φύση του συμφώνου μπορεί να οδηγήσει σε μη ουσιαστική υιοθέτηση των αρχών του από τις επιχειρήσεις.
Ασαφείς οδηγίες: Η έλλειψη σαφών οδηγιών για την υλοποίηση των αρχών μπορεί να δυσκολέψει την αξιολόγηση της συμμόρφωσης.
Ανισότητα μεταξύ επιχειρήσεων: Οι μικρότερες επιχειρήσεις μπορεί να δυσκολεύονται να υιοθετήσουν τις αρχές λόγω έλλειψης πόρων και τεχνογνωσίας.
Επιλεκτική εφαρμογή: Κάποιες επιχειρήσεις μπορεί να εστιάζουν σε επιλεγμένες αρχές, αγνοώντας άλλες.
Ελλειψη ανεξάρτητης επιτήρησης: Η έλλειψη ενός ανεξάρτητου μηχανισμού επιτήρησης μπορεί να αφήσει περιθώρια για «greenwashing».
Προτάσεις
Για να αντιμετωπιστούν οι κριτικές προτείνονται οι εξής βελτιώσεις:
Ενίσχυση της δέσμευσης: Κίνητρα για ουσιαστική υιοθέτηση των αρχών, όπως κριτήρια για προμήθειες και χρηματοδότηση.
Σαφείς οδηγίες και κριτήρια: Ανάπτυξη λεπτομερών οδηγιών και κριτηρίων για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης.
Υποστήριξη μικρών επιχειρήσεων: Παροχή τεχνικής βοήθειας και πόρων σε μικρότερες επιχειρήσεις για την υιοθέτηση των αρχών.
Ολιστική εφαρμογή: Προώθηση της ολιστικής υιοθέτησης όλων των δέκα αρχών.
Ανεξάρτητη επιτήρηση: Δημιουργία ενός ανεξάρτητου μηχανισμού επιτήρησης για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης.
Σημαντικό βήμα, παρά τις αδυναμίες
Το Οικουμενικό Σύμφωνο του ΟΗΕ αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της εταιρικής υπευθυνότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης. Παρά τις αδυναμίες του, προσφέρει ένα πλαίσιο για τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν ηθικές πρακτικές και να συμβάλουν σε ένα πιο δίκαιο και βιώσιμο μέλλον. Η ενίσχυση του συμφώνου, μέσω βελτιώσεων και αυστηρότερης επιτήρησης, μπορεί να το καταστήσει ακόμα ένα πιο αποτελεσματικό εργαλείο για την προώθηση της εταιρικής ηθικής και της αειφορίας. Επίσης, οι επιχειρήσεις πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:
Το Οικουμενικό Σύμφωνο αποτελεί ένα συμπληρωματικό εργαλείο, όχι εναλλακτική λύση, στην τήρηση της νομοθεσίας.
Η εταιρική υπευθυνότητα δεν περιορίζεται στο Οικουμενικό Σύμφωνο. Υπάρχουν και άλλα πλαίσια και πρωτοβουλίες που μπορούν να υιοθετήσουν οι επιχειρήσεις.
Η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί συνεργασία από όλους τους stakeholders, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, της κοινωνίας των πολιτών, των κυβερνήσεων και των διεθνών οργανισμών.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
