Οι νέες εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης (AI) ενσωματώνονται ραγδαία σε διάφορους τομείς των επιχειρήσεων, προσφέροντας προφανή οφέλη σε παραγωγικότητα και κερδοφορία.
Υπάρχουν απόψεις που συγκρίνουν την επίδραση της AI στην οικονομία με την επανάσταση του διαδικτύου στο τέλος του 20ού αιώνα και άλλες σημαντικές εφευρέσεις.
Παρά ταύτα, εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες ότι η ανάπτυξη της δημιουργικής AI μπορεί να οδηγήσει, τουλάχιστον αρχικά, σε αύξηση της ανεργίας σε μεγαλύτερη κλίμακα απ’ ό,τι οι προηγούμενοι αυτοματισμοί. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να αντικαταστήσει όχι μόνο ανειδίκευτους εργαζόμενους αλλά και εκείνους με εξειδικευμένες δεξιότητες.
Η ενδεχόμενη σημαντική μείωση της απασχόλησης θα μπορούσε να μειώσει τα φορολογικά έσοδα από την εργασία, ασκώντας πιέσεις στα δημόσια οικονομικά, την ίδια στιγμή που οι κυβερνήσεις θα χρειαστεί να αυξήσουν τις δαπάνες για επιδόματα ανεργίας και εκπαίδευση νέων δεξιοτήτων, δημιουργώντας ένα κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας.
Επιπλέον, οι ανάγκες για κοινωνική προστασία θα συνυπάρξουν με τις αυξημένες δαπάνες για πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και λόγω της γήρανσης του πληθυσμού στις αναπτυγμένες χώρες.
Για να διαχειριστεί τον κίνδυνο αυτό και να διασφαλιστεί η ευρύτερη διάχυση των οικονομικών οφελών της τεχνητής νοημοσύνης, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προτείνει ενίσχυση της αναδιανεμητικής λειτουργίας της δημοσιονομικής πολιτικής.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η φορολογία στο εισόδημα από κεφάλαιο στις αναπτυγμένες οικονομίες μειώνεται σταθερά από τη δεκαετία του 1980, πέφτοντας κοντά στο 20%, ενώ η φορολογία της εργασίας αυξάνεται και βρίσκεται πάνω από το 30% κατά μέσο όρο. Το ΔΝΤ προτείνει την αντιστροφή αυτής της τάσης με την αύξηση της φορολογίας των επιχειρήσεων, για να αποτραπεί η διάβρωση της φορολογικής βάσης.
Ο παγκόσμιος ελάχιστος φόρος 15% στις πολυεθνικές επιχειρήσεις, συμφωνία που υπογράφηκε από πάνω από 140 χώρες, είναι ένα θετικό βήμα που πρέπει να εφαρμοστεί. Επιπλέον, το ΔΝΤ προτείνει την επιβολή πρόσθετου φόρου στα υπερκέρδη, μέτρο που έχει εφαρμοστεί σε διάφορες περιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω των υπερκερδών των ενεργειακών εταιρειών. Στην Ελλάδα, αυτός ο φόρος επιβλήθηκε στα διυλιστήρια για τα κέρδη του 2022 και θα ισχύσει και για το 2023, με προσδοκώμενα έσοδα 300 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν κυρίως για τη στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων.
Στη νέα εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, ο φόρος υπερκερδών πρέπει να είναι ευρύτερος, καλύπτοντας περισσότερους τομείς της οικονομίας, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Το Ταμείο προτείνει επίσης την αύξηση της φορολογίας στα κέρδη από το κεφάλαιο.
Μια τέτοια αναδιάρθρωση της φορολογικής πολιτικής θα εξασφάλιζε τους απαραίτητους πόρους για τις αυξημένες δαπάνες σε επιδόματα ανεργίας και θα μείωνε τις ανισότητες στην κατανομή του πλούτου. Το ΔΝΤ πιστεύει ότι οι περισσότερες χώρες έχουν περιθώριο για ευρύτερη κάλυψη των ανέργων και πιο γενναιόδωρη στήριξη τους.
