Για παράδειγμα στην διαδρομή Όσλο – Κοπεγχάγη, που είναι οριακά μεγαλύτερη από την διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος, μια τετραμελής οικογένεια με εσωτερική καμπίνα και αυτοκίνητο ταξιδεύει με 696 όταν στην Ελλάδα για την αντίστοιχη διαδρομή το κόστος ανέρχεται σε 1105,50 ευρώ
Από τα 3,5 δις. ευρώ που απαιτούνται για την εναρμόνιση του ελληνικού ακτοπλοϊκού στόλου έως το 2030, έχουν εξασφαλιστεί μόνο τα 580 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Τα υπόλοιπα αναζητούνται και είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξευρεθούν από ίδια κεφάλαια και δανεισμό, δεδομένου ότι μόνο οι τρεις μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες έχουν δανειακές υποχρεώσεις συνολικού ύψους 602 εκατ. ευρώ.
Σε πρόσφατη μελέτη της XRTC, πρόεδρος της οποίας είναι ο κ. Γιώργος Ξηραδάκης, αναλύονται όλα τα θετικά στοιχεία της ελληνικής ακτοπλοΐας, αλλά και οι αδυναμίες της. Όπως επισημαίνει η έρευνα, αν δεν εξευρεθούν λύσεις θα υπάρξουν στο μέλλον προβλήματα στις εσωτερικές θαλάσσιες συγκοινωνίες. Και αυτό τη στιγμή που οι διαμαρτυρίες για τα ακριβά εισιτήρια είναι έντονες από όλους τους νησιώτες, τους επιβάτες, τους φορείς και τα πολιτικά κόμματα.
Επίσης, με βάση άλλη πρόσφατη έρευνα που έκανε η ομάδα της online πλατφόρμας κράτησης ακτοπλοϊκών εισιτηρίων ferryroute.com, με την οποία σύγκρινε την εξέλιξη του κόστους τους από το 2019 ως το 2023, οι τιμές των ναύλων τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί μεταξύ άλλων ως εξής:
· Χανιά: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου (Οικονομική Θέση – Deck) αυξήθηκε από 27€ το 2019 σε 41€ το 2024, σημειώνοντας αύξηση 51.85%. Για τα εισιτήρια με αυτοκίνητο, η τιμή αυξήθηκε από 49€ σε 79€, δηλαδή πάνω από 60%.
· Σαντορίνη: Ένα απλό εισιτήριο κόστιζε 41€ το 2019 και πλέον κοστίζει 58€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 91€ σε 128€, δηλαδή αύξηση 40%.
· Ρόδος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 65€ το 2019 σε 91€ το 2024, σημειώνοντας αύξηση περίπου 39%. Για τα εισιτήρια με αυτοκίνητο, η τιμή αυξήθηκε από 104€ σε 150€, δηλαδή 44%.
· Τήνος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 35€ το 2019 σε 49€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 79€ σε 110€, δηλαδή αύξηση 40%.
· Πάρος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 36€ το 2019 σε 50€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 83€ σε 116€, σημειώνοντας αύξηση 40%.
Αξίζει να επισημάνουμε μάλιστα ότι ακόμη και με μια πρόχειρη έρευνα οι τιμές αυτές είναι ως και 60% υψηλότερες από τις τιμές για αντίστοιχες διαδρομές στην Βόρεια Ευρώπη.
Για παράδειγμα στην διαδρομή Όσλο – Κοπεγχάγη που είναι οριακά μεγαλύτερη από την διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος και συγκεκριμένα 316 ναυτικά μίλια, έναντι 296 στην διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος, μια τετραμελής οικογένεια με εσωτερική καμπίνα και αυτοκίνητο ταξιδεύει με 696 όταν στην Ελλάδα για την αντίστοιχη διαδρομή το κόστος ανέρχεται σε 1105,50 ευρώ.
Η Attica Group και η Minoan Lines
Το 2023 η εικόνα που παρουσιάζουν η Attica και η Minoan Lines είναι σαφώς πολύ βελτιωμένη σε σύγκριση με το 2022, όπου τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα των 3 εταιρειών ανέρχονταν σε ζημιές ύψους €20,8 εκατ., γεγονός που οφείλεται τόσο στην αύξηση του κύκλου εργασιών αλλά και στη μείωση των τιμών των καυσίμων για το 2023.
Αναλυτικά το 2023 τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων της Attica ανήλθαν σε €61,34 εκατ. έναντι κερδών €17,05 εκατ. τη χρήση 2022. Σημειώνεται ότι το αποτέλεσμα της χρήσης 2023 περιλαμβάνει το κέρδος από τη συγχώνευση με την ΑΝΕΚ Α.Ε. (αρνητική υπεραξία) ύψους €22,82 εκατ., το οποίο προέκυψε λόγω της διαφοράς μεταξύ της εύλογης αξίας των καθαρών στοιχείων ενεργητικού που αποκτήθηκαν και του τιμήματος. Το περιθώριο καθαρού κέρδους από την επαναλαμβανόμενη λειτουργία του ομίλου (χωρίς το αποτέλεσμα της συγχώνευσης της ΑΝΕΚ Α.Ε.) ανέρχεται σε 6,5%.
Η Minoan Lines επίσης έχει εντυπωσιακή αύξηση των καθαρών αποτελεσμάτων της κατά 73% σε σχέση με το 2022. Συγκεκριμένα τα κέρδη του 2023 ανέρχονται σε €5 εκατ. σε σχέση με τις ζημίες ύψους €20,8 εκατ. του 2022.
Η ΑΝΕΚ (αν δεν συγχωνευόταν με την Attica) θα παρουσίαζε μειωμένες ζημίες από €19,98 εκατ. το 2022 σε €11,37 το 2023.
Το καλοκαίρι του 2023, 155 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούν καθημερινά 115 νησιά της χώρας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους.
Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτης της XRTC, συνολικά 33 εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος του στόλου τους, το είδος των πλοίων τους και τα χαρακτηριστικά τους.
Μεγάλες Εταιρίες
Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται η ATTICA/ΑΝΕΚ, και οι ΜΙΝΩΙΚΕΣ, μέρος του ιταλικού ομίλου Grimaldi, οι οποίες δημοσιοποιούν τα οικονομικά τους στοιχεία τα οποία χρησιμεύουν στην εις βάθος ανάλυσή τους αυτής της Μελέτης.
Ο όμιλος Attica μετά την ολοκλήρωση της συγχώνευσης με απορρόφηση της ΑΝΕΚ, σύμφωνα με την από 04.12.2023 απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης έχει έναν στόλο ο οποίος περιλαμβάνει τα εμπορικά σήματα «Superfast Ferries», «Blue Star Ferries», «Hellenic Seaways» και «Anek Lines». Ο ακτοπλοϊκός της στόλος αριθμεί πλέον 44 πλοία, από τα οποία τα 28 είναι συμβατικά επιβατηγά/ οχηματαγωγά πλοία, τα 13 είναι ταχύπλοα. Επίσης διαθέτει και 2 φορτηγά/οχηματαγωγά πλοία.
Ο όμιλος των ΜΙΝΩΙΚΩΝ αποτελείται από την εταιρία ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΝΕ και της θυγατρικής αυτής Minoan Italia S.p.A. και ανήκει στον Ιταλικό όμιλο Grimaldi. Ο στόλος που δραστηριοποιείται στη γραμμή Πειραιάς Κρήτη αποτελείται από 3 συμβατικά επιβατηγά/ οχηματαγωγά πλοία.
Οι Attica και η Minoan Lines που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική Ακτοπλοΐα ανήκουν σε δύο από τους μεγαλύτερους ακτοπλοϊκούς ομίλους της Ευρωπαϊκής αγοράς. Σύμφωνα με το περιοδικό Shippax Market 2024, ο όμιλος Grimaldi και η Attica καταλαμβάνουν την πρώτη και την έκτη θέση αντίστοιχα στους 10 μεγαλύτερους ακτοπλοϊκούς ομίλους διαχείρισης συμβατικών επιβατικών/οχηματαγωγών πλοίων παγκοσμίως σε επίπεδο μεγέθους στόλου (Gross Ton Size). Επίσης ο όμιλος Attica καταλαμβάνει την 1η θέση παγκοσμίως στη μεταφορική ικανότητα επιβατών ακτοπλοΐας με δυνατότητα μεταφοράς 51.000 επιβατών ακολουθούμενος από τις GNV και Grimaldi.
Τα 44 πλοία των Attica/ΑΝΕΚ και Μινωικών, αποτελούν τους στυλοβάτες της αγοράς αφού διακινούν επιβάτες και προπάντων το μεγαλύτερο μέρος των φορτίων από και προς τα νησιά. Καλύπτουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους τις ανάγκες των κατοίκων στη νησιωτική χώρα με μεγάλα επιβατηγά/οχηματαγωγά πλοία των οποίων ο μέσος όρος μήκους είναι τα 145μ.
SEAJETS
Η εταιρία Seajets συμφερόντων του Μάριου Ηλιόπουλου αποτελεί τη μεγαλύτερη ιδιωτική Ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρία με στόλο 29 πλοία (24 ταχύπλοα και 5 συμβατικά). Διαθέτει το μεγαλύτερο στόλο ταχυπλόων παγκοσμίως και εξυπηρετεί 50 νησιά στο Αιγαίο με 400 διασυνδέσεις μεταξύ λιμανιών των νησιών του. Η Seajets χρησιμοποιεί τα περισσότερα ταχύπλοα πλοία της μόνο κατά την υψηλή τουριστική περίοδο, προσαρμόζοντας τα δρομολόγιά της. Απολαμβάνει λοιπόν τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα των ταχυπλόων που δραστηριοποιούνται μόνο την περίοδο υψηλής ζήτησης.
H εταιρία συνεχίζει τις αγορές μεταχειρισμένων πλοίων όπως τα προηγούμενα χρόνια, αποκτώντας τους τελευταίους μήνες τα κάτωθι 8 πλοία:
1. Τα αδελφά πλοία «Osman Gazi 1» και «Orhan Gazi 1» που ναυπηγήθηκαν στην Austal (Henderson) της Αυστραλίας το 2007 για λογαριασμό της Τουρκικής Istanbul Deniz Otobusleri (IDO).
2. Τα ταχύπλοα «Superrunner Jet 2» (1999), Champion Jet 3 (1997),
3. Το «Eurochampion Jet» (ex HSC Natchan Rera) που κατασκευάστηκε το 2007 στην Αυστραλία από την Incat.
4. Το συμβατικό πλοία Super Star II (1986)
5. Το συμβατικό πλοίο Express Skiathos (1996) από τον όμιλο Attica το οποίο δραστηριοποιείται στις Σποράδες.
6. Το High-Speed catamaran «Olympic Champion Jet» (ex.Santorini Palace) ναυπηγημένο το 2005 των Μινωικών Γραμμών με μακροχρόνια ναύλωση. Το πλοίο έκανε το δρομολόγιο για Μύκονο, Σαντορίνη, Πάρο, Σύρο, Νάξο ή Τήνο, από τον Πειραιά ή από το Ηράκλειο.
Τέλος η εταιρία ναύλωσε το πλοίο της «Caldera Vista» στην εταιρία Africa Morocco το οποίο θα δρομολογήσει στη γραμμή Ταγγέρη-Αλχεθίρα.
Εκτός από την Seajets, ο Μάριος Ηλιόπουλος έχει δημιουργήσει την εταιρία κρουαζιέρας Neonyx Cruises, ενώ διατηρεί και στόλο φορτηγών πλοίων. Η Neonyx Cruises θα πραγματοποιεί κρουαζιέρες από τον Πειραιά για Μύκονο, Σαντορίνη, Τσεσμέ της Τουρκίας, με το κρουαζιερόπλοιο Mykonos Magic (ex Costa Magica) το οποίο ναυπηγήθηκε το 2004, έχει μήκος 272 μέτρα και διαθέτει 1.359 καμπίνες. Ο Μάριος Ηλιόπουλος επίσης διαθέτει και τα κρουαζιερόπλοια: Aegean Majesty (ex Veendam) το Queen of Oceans (ex P&O Oceana) και το Majesty of Oceans (ex Majesty of the Seas).
Μεσαίες Εταιρίες
Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται τέσσερις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο τόσο σε κύριες, όσο και σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές.
Οι εταιρίες Fast Ferries, Levante Ferries, Golden Star Ferries και Dodekanisos erries δραστηριοποιούνται με συμβατικά πλοία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Στον ακόλουθο πίνακα αναγράφονται τα δρομολογημένα μόνο πλοία. Η αναφορά εδώ γίνεται πάντα σε επίπεδο στόλου και μόνο, καθώς αυτές οι εταιρίες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία των στόλων προέρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιριών, ενώ τα στοιχεία για τις αγοραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς.
FAST FERRIES
H Fast Ferries ιδρύθηκε από τους Παναγιώτη και Γιάννη Παναγιωτάκη to 1989. Ο στόλος της εταιρίας αποτελείται από 3 πλοία συμβατικού τύπου: το «Fast Ferries Andros», το «Αικατερίνη Π.» και το «Θεολόγος Π.», καθώς και το ταχύπλοο Thunder. Δραστηριοποιείται στις γραμμές Ραφήνα – Άνδρο- Τήνο- Μύκονο, και Πειραιά-Σύρο-Μύκονο-Νάξο. Από το καλοκαίρι του 2023, η εταιρία με το πλοίο «Thunder» υλοποιεί το δρομολόγιο Πειραιά – Σύρο – Μύκονο – Πάρο – Ίο- Σαντορίνη – Ηράκλειο Κρήτης.
LEVANTE FERRIES
Η Levante Ferries, συμφερόντων κ. Γιώργου Θεοδόση δημιουργήθηκε το 2015 με την ένωση 3 ακτοπλοϊκών εταιρειών των Levante, Ionissos και Zante Ferries. Έχει 6 πλοία, τα «Fior de Levante», «Mare di Levante», «Ανδρέας Κάλβος», «Κεφαλονιά», «Smyrna di Levante» και «Contessa di Levante» εκ των οποίων τα 4 είναι δρομολογημένα στις γραμμές Πάτρας/Κυλλήνης – Ζακύνθου-Κεφαλλονιάς, Ιθάκης .
GOLDEN STAR FERRIES
Η εταιρία έχει 4 πλοία, εκ των οποίων τα 2 είναι συμβατικά («Superferry» και «Andros Queen») και 2 ταχύπλοα τα «Superexpress» και το «Golden Princess». Το τελευταίο που αποκτήθηκε το 2023 είναι το ex«Gotlandia II» ένα ταχύπλοο Monohull, το οποίο κατασκευάστηκε στα ιταλικά ναυπηγεία της Fincantieri το 2006. Η χωρητικότητά του είναι 6554 GT και το βύθισμά του είναι 3,3 μέτρα. Το ολικό μήκος του (LOA) είναι 122 μέτρα και το πλάτος του είναι 16,65 μέτρα. Μπορεί να μεταφέρει μέχρι 780 επιβάτες και 160 ΙΧ. και αναπτύσσει ταχύτητα 35 κόμβων.
DODEKANISOS SEAWAYS
Η Dodekanisos Seaways της οικογενείας Σπανού δραστηριοποιείται στις θαλάσσιες συγκοινωνίες στα Δωδεκάνησα και τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Διαθέτει δύο ταχύπλοα καταμαράν, το Dodekanisos Express και το Dodekanisos Pride καθώς και το Ε/Γ – Ο/Γ Παναγία Σκιαδενή τα οποία καλύπτουν 17 νησιωτικούς προορισμούς.
Μικρότερες Εταιρίες
Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται 24 εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές. Η αναφορά εδώ γίνεται πάντα σε επίπεδο στόλου και μόνο καθώς αυτές οι εταιρίες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία των στόλων προέρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιριών, ενώ τα στοιχεία για τις αγοραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς.
Πρέπει να τονίσουμε ότι πολλές από αυτές τις εταιρίες πάρα το γεγονός ότι έχουν τοπικό χαρακτήρα παρουσιάζουν καινοτόμες διαχειριστικές δομές, υιοθετούν προγράμματα καρτών προνομίων, κρατήσεις on line, Web check in, e-tickets όπως οι μεγαλύτερες εταιρίες και εξελίσσουν το προϊόν της ακτοπλοΐας. Επίσης τονίζουμε ότι οι περισσότερες από τις εταιρίες αυτές επισκευάζουν ή και σε κάποιες περιπτώσεις χτίζουν τα πλοία τους στην Ελλάδα γεγονός που χρήζει ιδιαίτερης ευαρέσκειας και στήριξης από το κράτος αλλά και όλους τους δημόσιους φορείς. Βασική προϋπόθεση όμως αποτελεί η ανάπτυξη εταιρικού προφίλ με στόχο να μπορέσουν να αντλήσουν τραπεζικά κεφάλαια.
Ανάλυση Ζήτησης
Η ανάπτυξη των νησιών μας στηρίζεται αποκλειστικά στην ακτοπλοΐα. H ακτοπλοΐα συνδέει 115 κατοικήσιμα νησιά στα οποία ζει το 14,6% του πληθυσμού της χώρας. Από αυτά τα νησιά μόνο τα 25 διαθέτουν αεροδρόμιο, οι ενδομεταφορές εξυπηρετούνται μόνο διά θαλάσσης, ενώ το 85% των εμπορευματικών αναγκών των νησιών και το σύνολο της τροφοδοσίας τους καλύπτονται με τα ακτοπλοϊκά πλοία.
Τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ), επιβεβαιώνουν τη συνεχιζόμενη αύξηση στη μεταφορική κίνηση επιβατών και οχημάτων το 2023 σε σχέση με το 2022. Παρόλα αυτά το ποσοστό της αύξησης είναι κατά πολύ μικρότερο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Όσον αφορά τους επιβάτες η αύξηση έφτασε το 7% το 2023, έναντι 36% το 2022 σε σχέση με το 2021, ενώ όσον αφορά τα οχήματα στο σύνολό τους (αυτοκίνητα και φορτηγά) έφτασε στο 4% το 2023, έναντι 12% το 2022 σε σχέση με το 2021 (Πίνακες 6&7). Σημειώνεται ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν έχει δημοσιοποιήσει το διαχωρισμό αυτοκινήτων και φορτηγών.
Η ζήτηση του μεταφορικού έργου των επιβατών και των οχημάτων αυξάνεται διαρκώς από το 2013, με εξαίρεση το 2020 που μειώθηκε δραματικά λόγω της πανδημίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό της ζήτησης συγκεντρώνεται κατά τους θερινούς μήνες.
Το 2023 η κίνηση των επιβατών έφτασε το επίπεδο ρεκόρ του έτους 2019 ενώ η κίνηση στα αυτοκίνητα ξεπέρασε το αντίστοιχο επίπεδο.
Το κόστος καυσίμων αποτελεί μια από τις βασικότερες παραμέτρους στη διαχείριση των πλοίων. Η δυσκολία της διαχείρισης του συγκεκριμένου κόστους οφείλεται στο γεγονός ότι είναι εκτεθειμένο σε αυξημένα επίπεδα μεταβλητότητας του επιπέδου τιμών Brent αλλά και των συναλλαγματικών κινδύνων.
Τα πλοία που δεν έχουν τοποθετήσει scrubbers είναι υποχρεωμένα να καταναλώνουν καύσιμα χαμηλού θείου 0,5% (VLSFO) σε αντίθεση με τα πλοία που έχουν τοποθετήσει scrubbers και μπορούν να καταναλώνουν καύσιμα με περιεκτικότητα σε θείο μέχρι και 3,5% (HFO).
Η τιμή στις καυσίμων περιεκτικότητας σε θείο μέχρι 0,5% είναι σημαντικά υψηλότερη της τιμής των καυσίμων με περιεκτικότητα σε θείο 3,5% και 1%.
Η μέση τιμή VLSFO Bunker Prices (0.5% Sulphur), Rotterdam μειώθηκε σημαντικά το 2023 σε σχέση με το 2022 κατά €202,43/τόνο.
Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για τα θετικά αποτελέσματα των εταιριών το προηγούμενο έτος.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 16/08)
