Την ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει δράση για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21ου αιώνα και να διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη ευημερία της, εξέφρασε ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Κάλεσε την ΕΕ να επενδύσει έως και 800 δισ. ευρώ (884 δισ. δολάρια) επιπλέον ετησίως για να καταστήσει το μπλοκ πιο ανταγωνιστικό και να δεσμευτεί για την τακτική έκδοση κοινών ομολόγων, ώστε να ανταγωνιστεί την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Στην πολυαναμενόμενη έκθεσή του για την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Ντράγκι προέτρεψε το μπλοκ να αναπτύξει τις προηγμένες τεχνολογίες του, να δημιουργήσει ένα σχέδιο για την επίτευξη των κλιματικών στόχων του και να ενισχύσει την άμυνα και την ασφάλεια των κρίσιμων πρώτων υλών, χαρακτηρίζοντας το έργο «υπαρξιακή πρόκληση».
Ο Ντράγκι δήλωσε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να ενισχύσει τις επενδύσεις κατά περίπου 5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ του μπλοκ -ένα επίπεδο που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και περισσότερα από 50 χρόνια- προκειμένου να μετασχηματίσει την οικονομία της, ώστε να μπορέσει να παραμείνει ανταγωνιστική. Προειδοποίησε ότι η οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ ήταν «επίμονα πιο αργή» από ό,τι στις ΗΠΑ, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την ικανότητα του μπλοκ να ψηφιοποιήσει και να αποανθρακώσει την οικονομία αρκετά γρήγορα, ώστε να μπορέσει να ανταγωνιστεί τους ανταγωνιστές του στα ανατολικά και τα δυτικά.
«Εάν η Ευρώπη δεν μπορεί να γίνει πιο παραγωγική, θα αναγκαστούμε να επιλέξουμε. Δεν θα μπορέσουμε να γίνουμε, ταυτόχρονα, ηγέτης στις νέες τεχνολογίες, φάρος της κλιματικής ευθύνης και ανεξάρτητος παίκτης στην παγκόσμια σκηνή», έγραψε στην έκθεση. «Θα πρέπει να μειώσουμε ορισμένες, αν όχι όλες, τις φιλοδοξίες μας».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ανέθεσε στον Ντράγκι να παραδώσει την έκθεση, θα πρέπει να αποφασίσει σε ποιο βαθμό θα ακολουθήσει τις συστάσεις του.
Η έκθεση έρχεται καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο την απώλεια ανταγωνιστικότητας έναντι των κύριων ανταγωνιστών του μπλοκ, εν μέρει λόγω της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης και της έλλειψης πρώτων υλών. Εν τω μεταξύ, η ΕΕ συνεχίζει να παρεμποδίζεται από την αδυναμία των τηλεπικοινωνιακών και αμυντικών βιομηχανιών της να αξιοποιήσει τις οικονομίες κλίμακας και να προετοιμαστεί καλύτερα για μια πιο ευέλικτη στάση σε θέματα ασφάλειας.
Η ΕΕ έχει επίσης αποτύχει μέχρι στιγμής να προωθήσει έναν οδικό χάρτη για τη μείωση των φραγμών των κεφαλαιαγορών της ώστε να κινητοποιήσει δισεκατομμύρια ευρώ πέρα από τα σύνορά της που απαιτούνται για την επιτάχυνση της ανάπτυξης καθαρών τεχνολογιών για την επίτευξη των φιλόδοξων πράσινων στόχων της ή για τη δημιουργία της επόμενης γενιάς των πρωταθλητών της τεχνολογίας.
Μια ιδιαίτερη ευλογία για τον ιδιωτικό τομέα ήταν η έκκληση του Ντράγκι για περισσότερη ενοποίηση στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, η οποία, όπως είπε, «είναι απαραίτητη για να επιτευχθούν υψηλότεροι ρυθμοί επενδύσεων στη συνδεσιμότητα».
Ο Ντράγκι πρότεινε επίσης την προσαρμογή της πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ, ώστε «να μην αποτελεί εμπόδιο» για τους βιομηχανικούς στόχους του μπλοκ. Συγκεκριμένα, ζήτησε νέες αξιολογήσεις στις τεχνολογικές συμφωνίες που θα εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο ορισμένες συμφωνίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την καινοτομία στην Ευρώπη, καθώς και περαιτέρω χαλάρωση των προστατευτικών κιγκλιδωμάτων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις σε στρατηγικά σημαντικούς τομείς.
Ο Ντράγκι ζητεί κοινές λύσεις στην ΕΕ
Η κακοδαιμονία της ευρωπαϊκής παραγωγικότητας ενισχύεται από την αδυναμία των εθνικών κυβερνήσεων στις μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ που πλήττονται από τον πολιτικό κατακερματισμό και την άνοδο των λαϊκιστικών δυνάμεων κατά ορισμένων από τις φιλόδοξες κοινές λύσεις που ζητά ο Ντράγκι, συμπεριλαμβανομένου του κοινού χρέους.
Οι συνέπειες της αργής ανταπόκρισης στις προκλήσεις που θέτουν τα αμερικανικά οικονομικά κίνητρα για την πράσινη μετάβαση και τα επιθετικά βιομηχανικά σχέδια της Κίνας, με επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επιδοτήσεις, είναι ήδη αισθητές σε ορισμένες από τις βασικές βιομηχανίες.
Υπενθυμίζεται ότι η Volkswagen AG ανακοίνωσε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να κλείσει εργοστάσια στη Γερμανία για πρώτη φορά στην 87χρονη ιστορία της.
«Οι Ευρωπαίοι πρέπει να καταλάβουν ότι η άμυνα δεν είναι απάντηση, είναι απλώς μια προσωρινή απάντηση», δήλωσε η Alicia Garcia Herrero, οικονομολόγος της Natixis, μιλώντας στους Guy Johnson και Kriti Gupta στην τηλεόραση του Bloomberg. «Πρέπει να επιτεθούμε – δηλαδή σίγουρα όχι οτιδήποτε αλλά να ανταγωνιστούμε με καλύτερους όρους, δηλαδή περισσότερη καινοτομία. Η ενιαία αγορά πρέπει να ενισχυθεί».
Ο Ντράγκι αποκάλυψε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η βιομηχανία της ΕΕ καθώς ξεκινά την αποστολή της να φτάσει στο καθαρό μηδέν μέχρι τα μέσα του αιώνα. Οι τιμές της ενέργειας στην περιοχή είναι πολύ υψηλές και συγκρατούν τις επενδύσεις, ενώ οι στόχοι του μπλοκ για το κλίμα επιβαρύνουν βραχυπρόθεσμα τους τομείς με τις υψηλότερες εκπομπές ρύπων. Η Κίνα και οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν τέτοια εμπόδια, ενώ το επίπεδο χρηματοδότησης που παρέχουν στον τομέα επισκιάζει αυτό της ΕΕ.
Κοινό σχέδιο για την απαλλαγή από τον άνθρακα και την ανταγωνιστικότητα
Για να γίνει η ενεργειακή μετάβαση μια ευκαιρία, η Ευρώπη πρέπει να συγχρονίσει όλες τις πολιτικές της με τους κλιματικούς στόχους και να καταρτίσει ένα κοινό σχέδιο για την απαλλαγή από τον άνθρακα και την ανταγωνιστικότητα, το οποίο θα καλύπτει τους παραγωγούς ενέργειας, τους τομείς της καθαρής τεχνολογίας και της αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς και τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις, όπου οι εκπομπές είναι δύσκολο να μειωθούν.
Οι τέσσερις μεγαλύτερες βιομηχανίες έντασης εκπομπών στην ΕΕ, όπως τα χημικά και τα μέταλλα, θα χρειαστούν 500 δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα 15 χρόνια προκειμένου να απαλλαγούν α