Σε πρώτο πλάνο πολυτελείς κατοικίες, γραφεία, εμπορικά κτίρια, malls, ξενοδοχεία, logistics
Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΥ
Η ευρύτερη περιοχή του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό θυμίζει αυτή την εποχή ένα απέραντο εργοτάξιο και δίνει -έως έναν βαθμό- ένα «στίγμα» για το real estate της χώρας.
Στα «πέτρινα χρόνια» της κρίσης, η εγχώρια αγορά ακινήτων πέρασε από… 40 κύματα και είδε την τότε αθροιστική αξία του 1 τρισ. ευρώ (για περιουσιακά στοιχεία που υπόκεινται σε ΕΝΦΙΑ) να καταρρέει.
Σήμερα η εικόνα αυτή έχει ανατραπεί: οι πάντες σχεδόν χτίζουν, πουλάνε ή αγοράζουν. Σε έναν κλάδο όπου οι business και οι συναλλαγές που γίνονται από όλες τις πλευρές φαίνεται να ξεπερνούν τα 10 δισ. ευρώ.
Χαρακτηριστική η περίπτωση προαστίου βόρεια της Αθήνας, όπου «σηκώνεται» διψήφιος αριθμός νέων πολυκατοικιών, ακόμα και σε οικόπεδα τα οποία είχαν εγκαταλειφθεί επί δεκαετίες, ενδεχομένως και «μπλεγμένα» σε κληρονομικά.
Οι υψηλοί ρυθμοί του νέου κύκλου ανοικοδόμησης προκαλούν ανησυχίες για νέα τσιμεντοποίηση σε ορισμένα σημεία «πιο έξω» από τη μεγάλη πόλη, όπου κυριαρχούσε ως τώρα το πράσινο.
Πέρα από τον τζίρο που κάνουν οι κατασκευαστικές/τεχνικές εταιρίες στο αμιγώς οικιστικό κομμάτι, σε εξέλιξη βρίσκονται και αρκετά φιλόδοξα projects, με κορυφαίο όλων αυτό του Ελληνικού. Εκεί, σε λίγο καιρό θα φιγουράρουν στην παραλιακή τα νέα malls, ο υψηλότερος ουρανοξύστης της χώρας Marina Tower και οι άλλες luxury κατοικίες, που θα οικοδομηθούν και απευθύνονται, όπως έχει τονιστεί, «στο ανώτερο οικονομικό κομμάτι του πληθυσμού».
Ανάπτυξη κατοικιών για λίγους προβλέπουν, επίσης, τα πλάνα της ριζικής ανακαίνισης δύο εμβληματικών κτιρίων της πρωτεύουσας, του πρώην «Hilton» και του πρώην Μινιόν (στο πρώτο ο χρόνος μετρά αντίστροφα για την έναρξη λειτουργίας του νέου ξενοδοχείου ιδιοκτησίας οικογένειας Κωνσταντακόπουλου-Ολαγιάν, στο δεύτερο το ίδιο για καταστήματα και γραφεία). Προηγήθηκαν άλλα έργα αντίστοιχης σημασίας για την ελληνική οικονομία, όπως η επένδυση των Αράβων στον Αστέρα Βουλιαγμένης, το εμβληματικό «Costa Navarino» σε όλο του το εύρος, το δεύτερο One & Only κ.ά.
Παράγοντες της αγοράς του real estate εκτιμούν ότι το 2023 καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ ύψους 3 δισ. ευρώ στις ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα και αναμένουν ακόμα και πιθανή κατάρριψή του το 2024.
Οι εννέα ΑΕΕΑΠ (Prodea, Μπλε Κέδρος, ΑΕΕΑΠ Χανίων, Trastor, Trade Estates, Premia, Orilina Properties Noval Property και οι υπό συγχώνευση Briq Properties-Intercontinental International, μετά την εξαγορά των ακινήτων της δεύτερης από την πρώτη) φέρονται ότι προγραμματίζουν ταυτόχρονα επενδύσεις άνω του 1,5 δισ. ευρώ έως το 2030, με το χαρτοφυλάκιό τους να πλησιάζει τα 5 δισ. ευρώ.
Μεγαλύτερη από όλες, η Prodea Investments με portfolio 3+ δισ. ευρώ και επενδυτικό πλάνο 700 εκατ. ευρώ σε βάθος τριετίας.
Στην πενταετία 2018-2023 η συνολική αξία των χαρτοφυλακίων των ελληνικών ΑΕΕΑΠ υπερδιπλασιάστηκε από 2,1 δισ. ευρώ σε 4,7 δισ. ευρώ.
Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται πολυτελείς κατοικίες, γραφεία, εμπορικά κτίρια, ξενοδοχεία, logistics, με το άθροισμα να παραπέμπει πράγματι σε business με… διψήφιο αριθμό δισ.
Μόνο στο Ελληνικό, τα 200 διαμερίσματα του «πράσινου» πύργου των 45 ορόφων ξεπούλησαν προτού χτιστούν, αποφέροντας έσοδα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ
Τα «κόκκινα» hotels, τα funds και οι… σουπερμαρκετάδες
Κάποιοι μίλησαν για φόβο νέας «φούσκας» στην ελληνική αγορά ακινήτων, παρατηρώντας την «έκρηξη» επενδύσεων, γιατί θυμήθηκαν τι είχε συμβεί πριν από το 2009, όταν οι συναλλαγές είχαν φτάσει πάλι στο peak.
Ενα από τα «απόνερα» της κρίσης ήταν η υπόθεση του Project Thethys (Intrum), με τα 72 «κόκκινα» (υπερχρεωμένα) ξενοδοχεία, που απέκτησε η κοινοπραξία του fund SMERemediumCap (SMERC), με πρόεδρο τον Νίκο Καραμούζη, της Latonia Enterprises (συμφερόντων του family office Θανάση Λασκαρίδη) και της Brown Hotels, με στόχο την αξιοποίησή τους.
Αλλη περίπτωση fund ελληνικών συμφερόντων που εισήλθε επενδυτικά στον κλάδο του real estate είναι το VNK Capital του φαρμακοβιομήχανου Βασίλη Κάτσου (το οποίο διατηρεί συμμετοχή και στο Ελληνικό, μέσω της μετοχικής παρουσίας στη Lamda Development και κοινού σχήματος με τον Πάνο Γερμανό), με το Chrysalis Vouliagmeni Residences.
Οι developers, όπως ο Δημήτρης Ανδριόπουλος της Dimant, κάνουν «πρωταθλητισμό» στην ελληνική αγορά ακινήτων, με σειρά από projects σε Αθήνα – Πειραιά – Θεσσαλονίκη, ενώ επενδυτικά έχουν πετύχει δυναμική είσοδο και επιχειρηματίες από άλλους κλάδους, όπως εφοπλιστές, ιδιοκτήτες μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ (χαρακτηριστική η περίπτωση του Ιωάννη Μασούτη, με το project των 110 διαμερισμάτων ύψους 30+ εκατ. ευρώ στις 3 Γέφυρες) κ.ά.
Στην άλλη όψη του νομίσματος βρίσκονται άλλοτε κραταιές τεχνικές εταιρίες, όπως η Βωβός, του αείμνηστου Μπάμπη Βωβού, που παραμένει μετά την κατάρρευση του 2012, εν μέσω ύφεσης, εγκλωβισμένη σε σειρά πλειστηριασμών, και η υπόθεση της Ektasis Development του Παναγιώτη Eυθυμίου, ενώ ο Ομιλος Χαραγκιώνη διασώθηκε χάρη στο deal με την αμερικανική Fortress πριν από τον θάνατο του ιδρυτή του Θεόδωρου Χαραγκιώνη.
Το αμφιλεγόμενο μέτρο της χρυσής βίζας και οι μισθώσεις μέσω Airbnb έπαιξαν και εξακολουθούν τον ρόλο τους στη διαμόρφωση του υπάρχοντος σκηνικού στην ελληνική αγορά ακινήτων…
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 13/09/2024)
