Υπήρξε αρκετή στήριξη σε διεθνές επίπεδο για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες και να τεθούν οι βάσεις για να προχωρήσει, ιδίως από το Ισραήλ και την Ευρωπαϊκή Ενωση
Με θετικό πρόσημο για το μέλλον του πολυδιαφημισμένου αγωγού ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, του GSI (Great Sea Interconnector), έκλεισε το υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου, που ενέκρινε τη διασύνδεση. Το πολυσυζητημένο έργο που αφορά τη δημιουργία ενός αγωγού που θα συνδέει τη Μεγαλόνησο με την Ελλάδα μέσω της Κρήτης και κατά συνέπεια με το ευρωπαϊκό σύστημα ενεργειακής διασύνδεσης. Για το έργο, που έχει πενταετή ορίζοντα υλοποίησης, υπάρχει η σκέψη από μεριάς της κυπριακής κυβέρνησης για επιδότηση κατά την περίοδο κατασκευής, ώστε να μη μετακυλιστεί στους τελικούς καταναλωτές, μέσω των τελικών λογαριασμών του ρεύματος, το κόστος κατασκευής του έργου.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας, το συγκεκριμένο έργο είναι μείζονος σημασίας για την ενεργειακή θωράκιση του νησιού, θα βάλει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση, καθώς θα συνδεθεί και η τελευταία χώρα-μέλος της Ε.Ε. με το ευρωπαϊκό σύστημα, και μέσα από αυτό το έργο υπάρχει η εκτίμηση ότι θα επωφεληθούν και οι Κύπριοι καταναλωτές με μειώσεις στους λογαριασμούς τους, εξαιτίας του έργου αλλά και με τη μεγαλύτερη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Επιπροσθέτως, το έργο εκτιμάται ότι θα συνδράμει καταλυτικά για την ευημερία των πολιτών και την οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου.
Με βάση τη συμφωνία που επετεύχθη για τη δημιουργία του αγωγού, είναι πολύ σημαντικό να ολοκληρωθεί εντός του συμφωνημένου χρονικού πλαισίου, όπως και το να μην ξεπεράσει χρηματικά τα 1,94 δισ. ευρώ, που έχει εκτιμηθεί ότι θα κοστίσει η κατασκευή του. Σε περίπτωση που το κόστος τελικά βγει παραπάνω, οι καταναλωτές θα επωμιστούν το επιπρόσθετο τελικό κόστος της κατασκευής, με αυξήσεις στους λογαριασμούς και στις δύο χώρες ισομερώς, όπως και στην περίπτωση που δεν ολοκληρωθεί μέχρι το 2029, όπου και είναι το τελικό έτος παράδοσης και λειτουργίας του αγωγού.
Η όλη αναστάτωση αναφορικά με την υλοποίηση του πρότζεκτ καθώς και ο κίνδυνος που υπήρχε στο να ναυαγήσει τελικά και να μην υλοποιηθεί έγκειτο στις ανησυχίες που είχαν εκφραστεί από την πλευρά Κύπρου, καθώς υπήρχε η ανησυχία για την επιβάρυνση που μπορεί να έχουν οι καταναλωτές ρεύματος εξαιτίας του σχεδίου που είχε προτείνει ο ΑΔΜΗΕ κυρίως, λόγω παλαιότερων αποτυχιών στην υλοποίηση μεγάλων έργο στη Μεγαλόνησο. Χαρακτηριστικά, τα προηγούμενα χρόνια είχαν εκπονηθεί στην Κύπρο μεγαλόπνοα έργα, όπως το φιάσκο για τον τερματικό σταθμό στην περιοχή του Βασιλικού, όπως και για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Αυτά τα σχέδια είχαν γεμίσει μεγάλες προσδοκίες το κοινό, όμως δεν έχουν υλοποιηθεί και γι’ αυτά τα έργα είχαν δαπανηθεί πολλά εκατομμύρια ευρώ. Συν τοις άλλοις, υπήρχε η ανησυχία για την παρέμβαση της Τουρκίας στην εξέλιξη του έργου, καθώς, όντας ένας απρόβλεπτος παίκτης στη γεωπολιτική σκηνή, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως το να εμποδίσει την πόντιση του καλωδίου, που παρομοιάζει πολύ με το σκηνικό που έγινε στην Κάσο πριν από περίπου έναν μήνα.
Ποιοι «βάζουν πλάτη»
Για την υλοποίηση του GSI υπήρχε σε διεθνές επίπεδο αρκετή στήριξη ιδίως από το Ισραήλ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Συγκεκριμένα, από μεριάς του Ισραήλ υπήρχε η θετική στάση ως προς τη δημιουργία του, καθώς προσδοκά στη διασύνδεσή του με το πανευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής διασύνδεσης, κι έτσι να έρθει πιο κοντά στην Ευρώπη. Από τη μεριά της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το έργο χαρακτηρίζεται εξέχουσας σημασίας και γι’ αυτό υπάρχει η χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά ταμεία ύψους 657 εκατ. ευρώ. Υπάρχει η εκτίμηση ότι το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο και μέσα από αυτό έχει την ευκαιρία να αναλάβει ένα πολύ πιο ενεργό ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο, θέτοντας σε εφαρμογή την κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Το παρόν έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι ενταγμένο στα ευρωπαϊκά προγράμματα που λαμβάνουν χρηματοδότηση και είναι κοινού ενδιαφέροντος, που σημαίνει ότι οφείλει να έχει λόγο σε διπλωματικό αλλά και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Μια αλλαγή στάσης παρατηρείται και από τις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά τη ρητορεία, μένει να φανεί και στην πράξη σε περίπτωση που χρειαστεί τυχόν παρέμβασή της.
Τουρκία: Ο αστάθμητος παράγοντας
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη θετική κατάληξη αναφορικά με τη δημιουργία του έργου, ενδιαφέρον είναι να δούμε τι στάση θα κρατήσει η Τουρκία. Ο ρόλος της στην ανατολική Μεσόγειο και η όλη της συμπεριφορά με το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» εγείρουν ανησυχίες για το τι μπορεί να προκαλέσει όσο είναι σε φάση υλοποίησης το έργο. Επίσης, αυτό που είχε προτείνει στο παρελθόν ο κατοχικός ηγέτη Ερσίν Τατάρ για τη διασύνδεση των κατεχόμενων εδαφών της Κύπρου με την Τουρκία, στοιχειοθετώντας το στο ότι η Τουρκία απέχει 40 μόλις χιλιόμετρα από την Κύπρο ενώ η Ελλάδα απέχει παραπάνω από 1.000, είναι να συνδεθεί με αυτόν τον τρόπο η Κύπρος ενεργειακά με την Τουρκία και μετέπειτα με την Ε.Ε.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 27/09/2024)
