«Μετατρεπόμαστε σε εισπρακτικούς μηχανισμούς» διαμαρτύρονται οι τουριστικές επιχειρήσεις, ενώ ζητάνε η υπερφορολόγηση να επιστραφεί σε έργα υποδομών
Του Γιώργου Λαμπρόπουλου
Ο ελληνικός τουρισμός είναι «γυμνός». Τα νέα «χαράτσια» έφεραν στην επιφάνεια την έλλειψη των αναγκαίων υποδομών που να υπηρετούν ένα μοντέλο βιώσιμου τουρισμού. Η κυβέρνηση, μη διαθέτοντας θέληση να ξεφύγει από την «πεπατημένη» της μη διάθεσης κοινοτικών κονδυλίων για έργα υποδομών, αντιμετωπίζει τη βαριά μας βιομηχανία σαν την κότα με τα χρυσά αβγά υπερφορολογώντας την. Οι χωρίς καμία διαβούλευση νέες αυξήσεις στα τέλη του τουρισμού προκαλούν τη συνεχή «γκρίνια» των τουριστικών φορέων ότι μετατρέπονται σε «εισπρακτικούς μηχανισμούς», ενώ είναι εμφανές το πρόβλημα της έλλειψης μιας μακροχρόνιας στρατηγικής ως προς τη δημιουργία των αναγκαίων τουριστικών υποδομών, από τις οποίες θα μπορούσαν να επωφεληθούν τόσο οι επισκέπτες όσο και οι Ελληνες πολίτες που ολοένα και περισσότερο νιώθουν «ξένοι στον τόπο τους»…
Σύμφωνα με το αποκλειστικό ρεπορτάζ της «DEALnews», η χώρα μας καταλαμβάνει τις τελευταίες θέσεις στους τουριστικούς δείκτες βιωσιμότητας και εποχικότητας της ζήτησης και παίρνει «κάτω από τη βάση» ως προς την ποιότητα πολλών υποδομών. Συγκεκριμένα, οι δείκτες TTDI του WEF (βλ. υπόθεμα) καταδεικνύουν ότι η Ελλάδα έχει μεγάλη ανάγκη ενίσχυσης των χερσαίων και λιμενικών υποδομών, ώστε να υπηρετούν μια στρατηγική επιμήκυνσης της σεζόν και να αποφεύγονται «σημειακά» προβλήματα υπερτουρισμού το καλοκαίρι. Ομως, είτε πρόκειται για πόρους του ΕΣΠΑ είτε του Ταμείου Ανάκαμψης, δεν φαίνεται ότι δίνεται κάποια προτεραιότητα σε τέτοια έργα για λιμάνια, μαρίνες, οδικό δίκτυο, σιδηρόδρομους/ΜΜΜ, συνδεσιμότητα προορισμών και γεωγραφική κατανομή ροών, συνεδριακά κέντρα κ.ά. Η αξία των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν φορέα ευθύνης το υπουργείο Τουρισμού φτάνουν σε αξία μόλις τα 300 εκατ. ευρώ σε σύνολο 18 δισ, ευρώ, ενώ στην κατανομή του τρέχοντος ΕΣΠΑ από τα 2,2 δισ. του υπουργείου Μεταφορών πολύ μικρό κομμάτι αφορά τουριστικές υποδομές. Ουσιαστικά δεν υπάρχει ειδικός άξονας ή πρόγραμμα για τον τουρισμό, πέραν της ενίσχυσης μεγάλων επιχειρήσεων που μπορεί και να συμπεριλαμβάνουν και τουριστικές μονάδες.
Την ίδια στιγμή το ελληνικό τουριστικό προϊόν θεωρείται πανάκριβο από άποψη τιμών διαμονής και επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο μέσα από την πρόσφατα ανακοινωμένη -στο πλαίσιο εξειδίκευσης των «μέτρων στήριξης της ΔΕΘ»- αύξηση στο Τέλος Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση (πρώην φόρο διαμονής), καθώς και από την υπό συζήτηση στη Βουλή αύξηση κατά 50% στο Τέλος Παρεπιδημούντων. Ο κλάδος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι αυτή η υπερβολική επιβάρυνση μπορεί να οδηγήσει σε «στροφή» των ξένων τουριστών προς φθηνότερες επιλογές, όπως προειδοποίησε, άλλωστε, και η Γερμανική Ενωση Ταξιδιών (DRV) σε επιστολή διαμαρτυρίας της προς την υπουργό Τουρισμού. «Οι ξένοι αρχίζουν να λένε ένας ένας αυτά που λέμε κι εμείς» δηλώνει στην «DEALnews» ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων Ελλάδος (FedHatta) Λύσανδρος Τσιλίδης. Οπως μας εξηγεί ο Αντώνης Παγώνης, πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Σαντορίνης, «υπάρχουν τετράστερα ξενοδοχεία που αυξάνεται κατά 15% το κόστος διαμονής, όταν υπάρχει 100 ευρώ διαφορά μέσα στο πακέτο, μπορεί να επηρεάσει τον εκάστοτε επισκέπτη».
Να μη θεωρείται δεδομένη η επιλογή του υπερφορολογημένου ελληνικού τουριστικού πακέτου εν μέσω παγκόσμιας πληθωριστικής κρίσης, υποστηρίζει και ο πρόεδρος της Γενικής Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων Τουρισμού (ΓΕΠΟΕΤ) Αρης Μαρίνης. «Ολα αυτά τα νούμερα ρεκόρ αφίξεων που ακούμε έχουν έρθει με πολλή δυσκολία και κόπο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Αν θέλουμε να τους διώξουμε, ας βάλουμε φόρους».
«Η λογική είναι “ο τουρισμός πάει καλά και πρέπει να τιμωρηθεί”» δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Παγώνης, που καθώς δεν βλέπει καμία λογική ανταποδοτικότητας σε αναγκαία έργα υποδομών ζητάει από την κυβέρνηση «να πει ξεκάθαρα πού πηγαίνουν αυτά τα λεφτά». «Μπαίνουν σε μια μαύρη τρύπα και χάνονται» απαντάει στο ίδιο ερώτημα ο Νικόλαος Κανακάρης, πρόεδρος της Ενωσης Λεμβούχων Θήρας και αντιπρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας (ΕΕΚΦΝ). Συμφωνώντας για την ανυπαρξία επενδύσεων σε υποδομές, ο κ. Τσιλίδης επισημαίνει και τις οικονομικές αιτίες της μη προώθησης του ελληνικού τουρισμού σε σημαντικές διεθνείς εκθέσεις, όπως αυτή του World Travel Market στο Λονδίνο τον Νοέμβριο.
Τέλος Κρουαζιέρας
Αναφορικά με το Τέλος Κρουαζιέρας, που τους μήνες αιχμής θα φθάνει τα 20 ευρώ ανά επιβάτη σε Μύκονο και Σαντορίνη, οι Κυκλαδίτες επιχειρηματίες αναφέρονται σε υπερβολικές αυξήσεις, που αιφνιδιάζουν μια αγορά που λειτουργεί με μακροχρόνιες προκρατήσεις. Ενώ κανείς δεν αρνείται την ανάγκη ύπαρξης ενός «λογικού» τέλους στην κρουαζιέρα, ζητάνε οι πόροι να ανακατευθύνονται προς την ανταποδοτική βελτίωση των τοπικών υποδομών, που δέχονται υψηλή πίεση τους μήνες αιχμής. «Δεν είπαμε να μην μπει, μια αύξηση της τάξης του 5% θα ήταν λογική, αρκεί να πήγαινε σε υποδομές, να μέναν τα λεφτά στον τόπο, όταν όμως παίρνουν τα λεφτά και τα μοιράζουν στα υπουργεία, είναι απλά ένα χαράτσι» δηλώνει ο κ. Κανακάρης, που μας ενημερώνει ότι το επόμενο διάστημα έχει κανονιστεί συνάντηση για το ζήτημα με τον πρωθυπουργό.
«Δεν θα κρίνω αν είναι σωστό ή λάθος, αφού καθιερώνεται θα έπρεπε όλα τα χρήματα να πηγαίνουν στον Δήμο Θήρας για ανταποδοτικά έργα στους μόνιμους κατοίκους και τους επισκέπτες» συμφωνεί ο κ. Παγώνης, για τον οποίο δεν υφίσταται ζήτημα υπερτουρισμού, καθώς «τα νησιά είναι άδεια πέντε μήνες», αλλά ζήτημα «ανικανότητας της κυβέρνησης, των δήμων και των περιφερειών να φτιάξουν έργα υποδομής». Να αποδοθούν τα έσοδα εξ ολοκλήρου στα νησιά για βελτίωση των τοπικών υποδομών (όπως σύγχρονα λιμάνια και κέντρα εξυπηρέτησης τουριστών) κι ενίσχυση της βιωσιμότητάς τους ζητά, σε επιστολή διαμαρτυρίας, το Επιμελητήριο Κυκλάδων, που υπενθυμίζει ότι «ενώ είναι αποδεδειγμένη η σημαντική συνεισφορά των Κυκλάδων στο ΑΕΠ, δεν έχουν κατ’ αντιστοιχία υλοποιηθεί οι απαραίτητες επενδύσεις σε υποδομές από το κεντρικό κράτος διαχρονικά».
Δείκτης TTDI του WEF: Υστερούμε σε ακρίβεια, βιωσιμότητα και υποδομές
Γίνεται πολύ ακριβό το ελληνικό τουριστικό πακέτο, όπως καταγγέλλεται, ή είναι αναγκαίο να παρθούν μέτρα για τη βιωσιμότητα του τομέα; Σύμφωνα με τον Δείκτη Ταξιδιωτικής και Τουριστικής Ανάπτυξης 2024 (TTDI) του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), που εξετάζει το σύνολο των παραγόντων που επιτρέπουν τη βιώσιμη ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας μιας χώρας, ισχύουν και τα δύο.
Η Ελλάδα, που σε συνολικό επίπεδο τουριστικής ανάπτυξης κατατάσσεται στην 21η θέση της παγκόσμιας κατάταξης χωρών (βαθμολογία 4,52/7), όσον αφορά την Ανταγωνιστικότητα των Τιμών κατατάσσεται 104η (3,16) μεταξύ 119 χωρών και ειδικά όσον αφορά τις τιμές ξενοδοχειακών καταλυμάτων (2,83) και Airbnb (3,57) στην 101η θέση. Ταυτόχρονα, βρίσκεται στην 107η θέση της λίστας όσον αφορά τη Βιωσιμότητα της Τουριστικής Ζήτησης (3,00), που μετρά ενδεχόμενο ρίσκο σχετικό με συνωστισμό, μεταβλητότητα της ζήτησης και άλλους παράγοντες βιωσιμότητας. Ο ελληνικός τουρισμός, ενώ βρίσκεται στην 63η θέση ως προς τη συνολική Βιωσιμότητα του τομέα (4,17), αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα Εποχικότητας των Διεθνών Αφίξεων (112η με 1,74) και Συγκέντρωσης Ενδιαφέροντος σε Πολιτιστικούς Προορισμούς (82η με 2,31).
Οσον αφορά τις Τουριστικές Υπηρεσίες και Υποδομές, ενώ σε γενικό επίπεδο η ελληνική βιομηχανία πρωταγωνιστεί σε ανάπτυξη (4η με 5,95), υστερεί εμφανώς σε Χερσαίες και Λιμενικές Υποδομές (49η με 3,73), σε Δημόσιες Συγκοινωνίες (70ή με 3,88), Σιδηροδρομικές Υπηρεσίες (77η με 2,79) και στην Ποιότητα των Δρόμων (50ή με 4.59). Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι η Ελλάδα κατατάσσεται 87η όσον αφορά την Πρόσβαση ΜμΕ σε Επενδυτικούς Πόρους (3,77).
Ευγένιος Βασιλικός: «Πού θέλουμε να είμαστε σε 10 χρόνια; Θέλουμε ποσότητα ή ποιότητα;»
Ο γενικός γραμματέας της Ενωσης Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) και μέλος του Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) Ευγένιος Βασιλικός μιλώντας στην «DEALnews» απαντά για:
– Τις αυξήσεις στα τέλη παρεπιδημούντων – ανθεκτικότητας:
«Ουσιαστικά το ξενοδοχείο έχει γίνει εισπρακτικός μηχανισμός γι’ αυτά τα δύο τέλη, είναι πολύ μεγάλες αυξήσεις. Σε ένα τετράστερο ξενοδοχείο ένας πελάτης που θα πλήρωνε 100 ευρώ τη βραδιά για πέντε μέρες, θα επιβαρυνθεί άλλη μισή βραδιά (50 ευρώ)».
– Την ανταποδοτικότητα ως προς τη βελτίωση των υποδομών:
«Προς το παρόν δεν βλέπουμε κάτι τέτοιο. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να βλέπουμε τι θα κάνουμε όχι το 2025-2026, αλλά πού θέλουμε να φτάσουμε σε μια δεκαετία σε σχέση με τις υποδομές, ώστε η πόλη μας να είναι ελκυστική για κατοίκους και τουρίστες. Χρειάζεται αλλαγή στρατηγικής. Πού θέλουμε να είμαστε σε 10 χρόνια, να πανηγυρίζουμε για ρεκόρ αφίξεων ή να έχουμε καταφέρει να αλλάξουμε και την ποιότητα του τουρίστα που έρχεται; Οταν οι υποδομές δεν αρκούν για τις υπάρχουσες ροές, δημιουργείται η εντύπωση ότι υπάρχει το λεγόμενο φαινόμενο του υπερτουρισμού, κάτι που θα αντιμετωπιζόταν με σωστές υποδομές, διαμορφωμένες ώστε να αντέχουν περισσότερο κόσμο (ως προς το κυκλοφοριακό, τον όγκο σκουπιδιών, τα ΜΜΜ κ.λπ.). Π.χ. αυτή τη στιγμή φεύγουν πολλοί τουρίστες για ημερήσια εκδρομή στους Δελφούς, θα μπορούσαν να παραμείνουν εκεί 1-3 βράδια, αλλά δεν έχει αναπτυχθεί η Περιφέρεια εκεί έτσι ώστε να έχουν λόγο να μείνουν. Αν, επίσης, είχαμε ένα μητροπολιτικό συνεδριακό κέντρο, το οποίο να μπορεί να φέρνει μεγάλα συνέδρια παγκόσμια, θα βλέπαμε εντελώς διαφορετικά νούμερα στα κατά κεφαλήν έσοδα.
Ο λόγος που ζητάμε να υπάρχει ανταποδοτικότητα, διάλογος και μια μακροχρόνια στρατηγική για τον τουρισμό είναι για να ξέρουμε πού πάνε αυτά τα χρήματα, πού στοχεύουμε, γιατί έχουμε ακούσει από τα πρωθυπουργικά χείλη ότι θέλουμε να γίνουμε ένας “high end προορισμός”. Αυτό θέλει πολλή προσπάθεια, αναβάθμιση του προϊόντος σε όλα τα επίπεδα (μαρίνες, θαλάσσιο τουρισμό, ξενοδοχεία κ.λπ.) και σίγουρα όχι μονόπλευρες αποφάσεις χωρίς διαβούλευση με την κατά τ’ άλλα “βαριά βιομηχανία της χώρας”. Δεχόμαστε εκπλήξεις που σαφώς μας βρίσκουν αντίθετους και προβληματισμένους για το μέλλον πολλών επιχειρήσεων. Σημειώνω ότι το 60% των ξενοδοχείων στην Ελλάδα είναι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις».
– Την επιμήκυνση της σεζόν και εξαίρεση του Μαρτίου από τους μήνες υψηλής χρέωσης:
«Ναι, θα βοηθήσει έστω και λίγο σε αυτή την κατεύθυνση, αλλά ας έχουμε κατά νου ότι και ο Ελληνας που θα ταξιδέψει π.χ. τον Απρίλιο, την 28η Οκτώβρη, στα τριήμερα θα χρειαστεί να πληρώσει το αυξημένο τέλος. Κι εκεί θα υπάρξει πολύ μεγάλη αντίδραση. Η επιμήκυνση, για την οποία παλεύουμε κι εμείς πολλά χρόνια, δυσκολεύεται πολύ με αυτή τη μεγάλη αύξηση προς τον τελικό καταναλωτή. Πέρα από την πολύ κακή εικόνα που βγαίνει στο εξωτερικό, πλήττονται και πολλοί Ελληνες που έρχονται στην Αθήνα για ιατρικούς λόγους ή για μια επίσκεψη για το παιδί τους».
– Τα Airbnb και τα τέλη:
«Δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για τη συνεισφορά της βραχυχρόνιας – ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων (“κλειδιών”) στο τέλος ανθεκτικότητας, που από 1/1/2024 θα πρέπει να πληρώνουν, δεν έχουμε δει ακόμη σε τι επίπεδο όντως φέρνουν κάποια έσοδα. Κι όταν έχουμε φθάσει σε ένα επίπεδο να είναι διπλάσιες οι κλίνες στη βραχυχρόνια απ’ ό,τι είναι στα ξενοδοχεία, δεν μπορούμε παρά να αναρωτιόμαστε τι ποσό εισπράττεται τελικά. Δε γνωρίζουμε πόσες κλίνες υπάρχουν σς αυτού του είδους τα καταλύματα, που πολλές φορές, δυστυχώς, τα μπερδεύουμε με ξενοδοχεία».
Δείτε ακόμη: Συνέντευξη Ευγ. Βασιλικός, ΓΓ ΕΞΑΑΑ: «Τι τουρισμό θέλουμε να έχουμε σε 10 χρόνια;»
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 4/10/2024)
