Οι επισκέψεις του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) Γιάννη Στουρνάρα δύο φορές μέσα στον μήνα Οκτώβριο στον Πειραιά δεν ήταν τυχαίες. Ηταν μια συνειδητή επιλογή του, προφανώς για να υπερτονίσει το εθνικό μέγεθος της ελληνικής ναυτιλίας στην ανάταξη της εθνικής οικονομίας.
Κατά την πρώτη επίσκεψή του ο κ. Στουρνάρας, στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά, διατύπωσε την άποψη ότι επιβάλλεται να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση της ελληνικής και ελληνόκτητης ναυτιλίας. Η δεύτερη εμφάνισή του στο μεγάλο λιμάνι έγινε με την ευκαιρία της εκδήλωσης του Δήμου Πειραιά για τη «Γαλάζια Οικονομία».
Δεν είναι η πρώτη φορά που εκθειάζει ο διοικητής της ΤτΕ τα οικονομικά επιτεύγματα της ελληνικής ναυτιλίας. Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πολύπλευρη θωράκισή της, δεδομένου ότι περιμένει πολλά από την κερδοφορία των Ελλήνων εφοπλιστών και την εισροή συναλλάγματος.
«Η “γαλάζια οικονομία” συμβάλλει σημαντικά στην ελληνική οικονομία» επισήμανε ο Γιάννης Στουρνάρας, λαμβάνοντας υπόψη το νησιωτικό χαρακτήρα της χώρας και τη μεγάλη ακτογραμμή της, ενώ κλάδοι όπως η ναυτιλία, η λιμενική δραστηριότητα, ο παράκτιος τουρισμός, αλλά και η αλιεία έχουν σημαντική συμβολή στην απασχόληση και στην προστιθέμενη αξία, και πρόσθεσε: «Σύμφωνα με στοιχεία του 2021, οι κλάδοι που εντάσσονται στη “γαλάζια οικονομία” απασχολούν περίπου 446.000 εργαζομένους (11,4% του εργατικού δυναμικού σε επίπεδο χώρας) και παράγουν περίπου 6,5 δισ. ευρώ σε ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (4,1% της συνολικής ΑΠΑ). Μεταξύ των κλάδων που περιλαμβάνονται στη “γαλάζια οικονομία”, τη μεγαλύτερη συμβολή στην απασχόληση έχει ο παράκτιος τουρισμός, καθώς το 2021 απασχολούσε το 83% των εργαζομένων στη “γαλάζια οικονομία”».
Προοπτικές
Αναφερόμενος στις προοπτικές ανάπτυξης της “γαλάζιας οικονομίας”, ο Γιάννης Στουρνάρας τόνισε: «Ο παράκτιος τουρισμός και οι θαλάσσιες μεταφορές είναι οι πιο σημαντικές δραστηριότητες σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας για την ελληνική “γαλάζια οικονομία”. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το 2023 οι συνολικές εισπράξεις από ταξιδιωτικές και ναυτιλιακές υπηρεσίες ανήλθαν περίπου στο 40% των συνολικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών της χώρας (ή περίπου στο 17% του ΑΕΠ). Οι καθαρές εισπράξεις (εισπράξεις µείον πληρωμές) από τις δύο αυτές δραστηριότητες ήταν περί τα 14 δισ. ευρώ το 2023 και κάλυψαν πάνω από τα 3/4 του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών».
Ο Γιάννης Στουρνάρας έκανε ιδιαίτερη αναφορά και στην ελληνόκτητη ναυτιλία: «Η ελληνόκτητη ναυτιλία και ο ευρύτερος ναυτιλιακός χώρος, η λεγόμενη ναυτιλιακή συστάδα (maritime cluster), που περιλαμβάνει και άλλες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων των λιμένων, των ναυπηγείων και του ναυτιλιακού εξοπλισμού, αποτελούν βασικούς πυλώνες της “γαλάζιας οικονομίας” της χώρας και μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη της οικονομίας της. Παράλληλα, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα του κλάδου».
Μιλώντας σε ένα πυκνό ακροατήριο εφοπλιστών, στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά, ο διοικητής της ΤτΕ επισήμανε ότι η ελληνική ποντοπόρος ναυτιλία και οι συνδεδεμένες με αυτή δραστηριότητες, όπως εκείνες των ναυπηγείων και του ναυτιλιακού εξοπλισμού, παραδοσιακά αποτελούν κατεξοχήν εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής οικονομίας. «Οι ναυτιλιακές εισπράξεις», συνέχισε ο Γιάννης Στουρνάρας, «μαζί με εκείνες από ταξιδιωτικές υπηρεσίες ήταν και είναι απαραίτητες για την κάλυψη ενός μεγάλου μέρους του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και κατ’ επέκταση των εξωτερικών χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, οι εισπράξεις από υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών την περίοδο 2019-2023 ξεπέρασαν -κατά μέσο όρο- τα 16,5 δισ. ευρώ ετησίως (δηλαδή περίπου 8,7% του ΑΕΠ), αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 40% των συνολικών εισπράξεων του ισοζυγίου υπηρεσιών. Την ίδια περίοδο οι καθαρές εισπράξεις (εισπράξεις µείον πληρωµές) ήταν κατά μέσο όρο περί τα 6,6 δισ. ευρώ ετησίως και κάλυψαν περίπου το 1/4 του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών.
Το 2022 ήταν έτος-ρεκόρ για τις εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές, αφού ανήλθαν σε 21 δισ. ευρώ. Αν και το 2023 καταγράφηκε μείωση, παρέμειναν στο υψηλό επίπεδο των 18 δισ. ευρώ. Ηδη, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για το επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2024, καταγράφεται αύξηση των εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές άνω του 4%, συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.
Ο Γιάννης Στουρνάρας συμπερασματικά τόνισε: «Η ελληνόκτητη ναυτιλία και ο ευρύτερος ναυτιλιακός χώρος (maritime cluster) μπορούν να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στην προσπάθεια για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, συμβάλλοντας στην αύξηση του ΑΕΠ τόσο άμεσα όσο και έμμεσα». Αλλωστε, όπως ανέφερε, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ (2023), η συνολική επίδραση της ναυτιλίας στο ελληνικό ΑΕΠ εκτιμήθηκε σε 7,9% (μέσος όρος περιόδου 2018-2021).
Οι νέες γεωπολιτικές, περιβαλλοντικές και τεχνολογικές προκλήσεις
«Για μια χώρα του μεγέθους της Ελλάδας αποτελεί μοναδικό επίτευγμα να είναι παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα της ναυτιλίας» τόνισε ο κ. Στουρνάρας, κατά τη διάρκεια των πρόσφατων επισκέψεών του στο μεγάλο λιμάνι.
Σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ, η ελληνική ναυτιλία σήμερα καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά νέων προκλήσεων:
- Γεωπολιτικές εντάσεις, εμπορικός κατακερματισμός και προστατευτισμός: Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι πιο πρόσφατες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή έχουν επηρεάσει αφενός την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και αφετέρου τις θαλάσσιες οδούς.
- Θέματα του περιβάλλοντος και της πράσινης τεχνολογίας που κυριαρχούν τα τελευταία χρόνια στην ατζέντα της παγκόσμιας ναυτιλίας.
- Τεχνολογικές προκλήσεις και ασφάλεια: Ο εξοπλισμός των πλοίων και τα εργαλεία για τη διαχείριση του στόλου ενσωματώνουν ολοένα και πιο καινοτόμες τεχνολογίες.
- Εργαζόμενοι: Οι τεχνολογικές προκλήσεις και οι περιβαλλοντικές εξελίξεις στον χώρο της ναυτιλίας απαιτούν την εκπαίδευση και την επανακατάρτιση των εργαζομένων.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 1/11/2024)
