Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΥ
Μια αμερικανόφερτη καταναλωτική συνήθεια ήρθε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, με φαινομενικό στόχο να βοηθήσει χιλιάδες επιχειρήσεις να αυξήσουν τα έσοδά τους, ως μια «δεύτερη ευκαιρία» λίγες εβδομάδες πριν από την περίοδο των εορτών, και τους καταναλωτές να βρουν και να αγοράσουν σε χαμηλότερες τιμές τα «αντικείμενα των πόθων τους».
Δεν χρειάζονται περισσότερες λέξεις για να περιγράψει κάποιος την Black Friday, η οποία μόνο… Παρασκευή δεν είναι στην πράξη. Στην καλύτερη περίπτωση οι προσφορές διαρκούν μια εβδομάδα, άλλα καταστήματα λιανικής την τραβούν μέχρι μήνα και στη χειρότερη ακόμη περισσότερο.
Δυστυχώς, οι εκπτώσεις σε αρκετές περιπτώσεις αποδεικνύονται ψευδεπίγραφες ή αφορούν προϊόντα σε στοκ, με συνέπεια φορείς της αγοράς να εκδίδουν οδηγίες προς καταναλωτές, προκειμένου να τους προστατέψουν από απόπειρες εξαπάτησης ή από την παγίδα ενός φθηνού, μη ποιοτικού προϊόντος.
Οι τζίροι αυξάνονται μεν, αλλά και εδώ υπάρχουν ενστάσεις, με βασικό ερώτημα πόσο μοιάζει τελικά η ελληνική Black Friday με την αμερικανική;
Η «ανάσα» των εσόδων που προσφέρει είναι προσωρινή και μάλλον για… λίγους, καθώς σε μεγάλο βαθμό -κατά κανόνα, ίσως- την αξιοποιούν οι κορυφαίες και πάντα κερδοφόρες εμπορικές αλυσίδες της ελληνικής αγοράς, οι οποίες -όχι τυχαία- αρχίζουν, όπως και φέτος, νωρίτερα από όλους το καθεστώς των προσφορών.
Και, βέβαια, με αυτή την αύξηση των εισπράξεων στο τέλος Νοεμβρίου αρκετοί καταναλωτές μειώνουν τα… budget των αγορών που θα έκαναν στις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, εάν εντοπίσουν νωρίτερα μια ακριβή συσκευή, ή ένα gadget το οποίο σκόπευαν να αποκτήσουν αργότερα, οπότε δώρον άδωρον για τις επιχειρήσεις.
Τον ισχυρισμό επιβεβαιώνουν τα στοιχεία των ερευνών. Πέρσι, για παράδειγμα, ο θεσμός της Black Friday ατόνησε. Οπως προέκυψε από έρευνα της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, το 2023 σημειώθηκε μεγάλη κίνηση στα καταστήματα με παράλληλη υποτονικότητα των πωλήσεων (τα επισκέφτηκαν και είδαν πολλοί, ψώνισαν λίγοι), με το 43% των επιχειρήσεων να καταγράφει χειρότερες επιδόσεις από το 2022 και εν τέλει να διατυπώνεται το συμπέρασμα για «στασιμότητα των επιδόσεων της Black Friday εν μέσω συσσωρευμένων πληθωριστικών πιέσεων».
Σύμφωνα, δε, με τη μελέτη ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, το 2023 ήταν λιγότερες και οι συμμετοχές των επιχειρήσεων, 56%, από 61% το 2022, με τρεις στις τέσσερις να υιοθετούν εκπτώσεις έως 30%.
Συγκρατημένοι ως προς την επίπτωση των Black Friday-Cyber Monday στις πωλήσεις τους ήταν πολλοί ανώνυμοι επιχειρηματίες και την αντίστοιχη περίοδο του 2022, όταν παραδέχθηκαν ότι ήταν «καλύτερες από τις περσινές, αλλά σε καμία περίπτωση δεν συγκρίνονταν με αυτές προ πανδημίας», κάτι που επιβεβαίωνε και ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, Σταύρος Καφούνης, χωρίς να αντισταθμίζουν τις απώλειες εκείνου του φθινοπώρου.
Λόγω και της απουσίας περιοριστικών μέτρων για τον κορονοϊό, το 2022 παρατηρήθηκε μια αύξηση πωλήσεων 10%-12%, με τις αλυσίδες προϊόντων τεχνολογίας και οικιακών συσκευών να μιλούν για +20%, με τζίρο τριημέρου 200 εκατ. ευρώ, όπως ανέφεραν παράγοντες του λιανεμπορίου (πάνω από την πρόβλεψη του ΣΕΛΠΕ για 120 εκατ. ευρώ).
Το 2021 οι πωλήσεις κατέγραψαν χαμηλές πτήσεις (πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ), με δύο στις τρεις επιχειρήσεις να δηλώνουν ότι οι επιδόσεις τους «υστερούν από αυτές μιας τυπικής περιόδου του Νοεμβρίου». Φέτος, τι; Ο πληθωρισμός, η ακρίβεια και η συρρίκνωση των διαθέσιμων εισοδημάτων αποτρέπουν ήδη πολλούς καταναλωτές από «περιττά έξοδα». Εν αναμονή…
ΦΟΡΟΙ, ΥΨΗΛΑ ΚΟΣΤΗ, ΕΛΛΕΙΨΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ
Οσο για το προσωρινό του πράγματος και τον περιορισμένο αριθμό των επωφελούμενων, ουδείς αμφισβητεί τα αδιαμφισβήτητα: ότι οι περισσότεροι μικροί και μικρομεσαίοι επιχειρηματίες του retail -και όχι μόνο- στην Ελλάδα εξακολουθούν να «πνίγονται» από τους υψηλούς φόρους, από τα αυξημένα κόστη ενέργειας και τα γενικότερα λειτουργικά τους έξοδα, από την έλλειψη ρευστότητας και τη μη πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις από τις τράπεζες και συνολικότερα από τη διαμόρφωση ενός δύσκολου οικονομικού περιβάλλοντος.
Το πιθανότερο είναι ότι αν ρωτούσες εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρηματίες αν προτιμούν μια «Μαύρη Παρασκευή μακράς διαρκείας» ή μια γενναία ελάφρυνση στους φόρους και τα λειτουργικά κόστη τους, η πλειονότητα θα απαντούσε το δεύτερο!
Να καταγραφεί το ακριβές αποτύπωμα της Black Friday σε όλη την αγορά θεωρείται απίθανο. Ενδεχομένως, λοιπόν, η εικόνα να μην είναι ούτε αυτή που παρουσίασαν κάποιες έρευνες…
ΚΑΛΥΤΕΡΟΙ ΠΕΛΑΤΕΣ ΟΙ ΠΕΝΗΝΤΑΡΗΔΕΣ…
«Πάρε, κόσμε» τηλεοράσεις και smartphones
Η περσινή Black Friday (24/11/2023) είναι η πιο κοντινή εκπτωτική περίοδος του είδους και εύλογα τα στοιχεία που την αφορούν προσφέρουν μια εικόνα για την αγορά.
Στην καθιερωμένη έρευνα της αλυσίδας Public σχετικά με τους τομείς που πρωταγωνίστησαν στις προτιμήσεις των Ελλήνων καταναλωτών, η κατηγορία των ειδών τεχνολογίας βρέθηκε στην κορυφή και από πλευράς προϊόντων πρώτες έρχονται οι τηλεοράσεις και ακολουθούν smartphones και phone accessories.
Τα άλλα ευρήματα: οι γυναίκες ψώνισαν σε ποσοστό 52%, έναντι 48% των ανδρών, ενώ ηλικιακά… πρώτευσε η κατηγορία 45-54 ετών (40,1%).
Οι περισσότερες αγορές πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα (63%), αν και χαμηλότερα από το 2022 (75%), και έπονται Θεσσαλονίκη (21%), Πάτρα (4%) και Κέρκυρα (3%), πάντα σύμφωνα με τα Public.
Οι κινητές συσκευές ήταν και πέρσι το κύριο μέσο για τις αγορές:
Το 80% πραγματοποιήθηκε μέσω mobile συσκευής, έναντι 33% το 2022, μέσω σταθερού υπολογιστή μειώθηκαν στο 17% από 34% και μόνο το 3% των καταναλωτών χρησιμοποίησε tablet.
Οι καταναλωτές ηλικίας 65+ κατέγραψαν τον υψηλότερο μέσο όρο δαπάνης, με 285 ευρώ ανά αγορά, και ακολούθησαν οι 25-34 (248 ευρώ).
Οι ηλικίες 18-24 είχαν τις χαμηλότερες δαπάνες (134 ευρώ).
Αλλη έρευνα αποκαλύπτει ότι ένας στους δύο Ελληνες καταναλωτές (50%) σχεδιάζει να κάνει αγορές την Black Friday και τη Cyber Monday (Future Consumer Index Ελλάδα 2024), που διενήργησε η ΕΥ σε συνεργασία με την MRB.
Αυτό ανεβάζει ίσως τον πήχη των προσδοκιών για μια καλύτερη επίδοση φέτος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της, η διάθεση για αγορές συνδέεται με εισοδηματικά κριτήρια και με την τιμή των προϊόντων.
Εδώ αντιστρέφονται τα… ηλιακά όρια: Πιο πρόθυμοι εμφανίζονται οι νέοι 18-29 ετών (65%) -ειδικότερα οι φοιτητές (69%)- και δευτερευόντως η ηλικιακή ομάδα 40-49 (54%). Τα ποσοστά είναι υψηλότερα μεταξύ όσων έχουν ανήλικα παιδιά (60%).
Η ΦΘΗΝΙΑ ΤΡΩΕΙ ΤΟΝ ΠΑΡΑ…
Από τα σκληρά Μνημόνια, στις εκπτώσεις για… Ι.Χ.
Τίποτα τυχαίο… Στην ελληνική αγορά η πρακτική της Black Friday εισήχθη για πρώτη φορά το 2015, ενώ από το 2016 άρχισαν να την εφαρμόζουν όλο και περισσότερες εταιρίες.
Τους καιρούς, δηλαδή, των σκληρών Μνημονίων και της φτωχοποίησης ενός μεγάλου μέρους του λαού, όταν προκλήθηκε «ντόμινο» και οι πωλήσεις των επιχειρήσεων έπεφταν στα τάρταρα.
Στην πορεία εξελίχθηκε σε ένα ευρύτερο φαινόμενο, καθώς στη λίστα προστέθηκαν, εκτός από τις λιανεμπορικές αλυσίδες, και τα καταστήματα μέχρι αντιπροσωπίες… αυτοκινήτων, οι οποίες πωλούν συγκεκριμένα μοντέλα σε καλύτερες τιμές!
Πότε είναι η Black Friday 2024; Με δεδομένο ότι έχει καθιερωθεί για την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου, φέτος πέφτει στις 29 Νοεμβρίου.
Ηδη οι μεγάλοι «παίκτες» του retail άρχισαν πρόβες για μια long version «μαύρη Παρασκευή», στη λογική του «η φθήνια τρώει τον παρά», επιστρατεύοντας το «όπλο» των ευκολιών στις πληρωμές.
Η αλυσίδα Κωτσόβολος (της ΔΕΗ) προχώρησε το προηγούμενο διάστημα σε… τρίωρο προσφορών μέσω διαδικτύου, με προφανή στόχο να δοκιμάσει τις αντοχές των συστημάτων της πριν από τη μεγάλη «μάχη». Κάτι αντίστοιχο έκανε η Public (Ομιλος Olympia), ενώ και η Πλαίσιο, οι «Big 3» των ηλεκτρονικών ειδών, μπαίνει στο «παιχνίδι».
Το δίμηνο Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου, άλλωστε, ιστορικά καταγράφεται το 30% του ετήσιου τζίρου του κλάδου.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 8/11/2024)
