ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΓΕΛΑΝΤΑΛΙ
Την ώρα που στο Παρίσι ο Φρανσουά Μπαϊρού σπεύδει στον ορισμό νέου υπουργικού συμβουλίου, στις Βρυξέλλες η Γερτρούδη Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εμμένει στη λογική της Κομισιόν για άτεγκτη τήρηση των κανόνων του επικαιροποιημένου Συμφώνου Σταθερότητας. Για τον τέταρτο μέσα στο 2024 πρωθυπουργό της Γαλλίας προέχει η διαχείριση της κρίσης που έρχεται σαν χιονοστιβάδα για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, πρόκριμά της η ευάλωτη θέση των κρατικών ομολόγων, η υποαπόδοση του CAC40 έναντι, λ.χ., του DAX ή του S&P500.
Σύμφωνα με τους κανόνες του νέου συμφώνου, περισσότερες από δέκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης είτε έχουν ήδη πρόβλημα υπερβολικού ελλείμματος είτε είναι καθ’ οδόν, με δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες (Γαλλία, Ιταλία) να συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία χωρών υπό επιτήρηση. Το σημαντικό σε ό,τι μας αφορά, η Ελλάδα είναι εκτός. Ωστόσο, από τον πρώτο κιόλας μήνα του 2025 υπολογίζεται ότι ακόμα δύο οικονομίες χωρών της Ε.Ε. δύσκολα θα αποφύγουν την επιτήρηση, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το ήδη βεβαρημένο κλίμα. Τόσο σε οικονομικό/επιχειρηματικό όσο σε επενδυτικό επίπεδο, η φθίνουσα πορεία της Ευρώπης είναι παράλληλη με την (γεω)πολιτική της, με τη Γαλλία να φιγουράρει στις πρώτες θέσεις της σχετικής κατάταξης. Στο 3,106% η απόδοση του 10ετούς ομολόγου (στο 3,155% το αντίστοιχο GR10Y), με τα κάθε λογής «επιθετικά χαρτοφυλάκια» (hedge/vulture funds κ.λπ.) σε επιθετική ετοιμότητα, να βγουν short στα Obligations Assimilables du Tresor. Στο μείον 3,94% ο CAC40, έναντι συν 18,79% του DAX και συν 24,34% του S&P500, με την υποαπόδοση του γαλλικού χρηματιστηρίου ενδεικτική της υστέρησης της οικονομίας/επιχειρηματικότητας σε σύγκριση με τη γερμανική. Ετεροβαρής η σχέση χρέους μεταξύ των δύο μεγαλύτερων ευρωπαϊκών οικονομιών, καθώς για τη Γερμανία διαμορφώνεται στο 68% του ΑΕΠ, έναντι 118% της Γαλλίας. Διαφορές που, σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, καθιστούν πολύ πιο ευάλωτη τη γαλλική οικονομία συγκριτικά με τη γερμανική.
Ετσι έχει ως τώρα η κατάσταση, με τη συνέχεια να προοιωνίζεται δυσοίωνη για τα πρώτα ένα δύο 3μηνα, διάστημα που πιθανότατα η Γαλλία θα βρίσκεται σε ρευστό πολιτικό περιβάλλον, που η οικονομία θα είναι σε περιδίνηση . Δυσχερή κατάσταση, που, σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις, δεν φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει στις Βρυξέλλες, καθώς η Γερμανίδα επικεφαλής επιμένει να αναφέρεται στην υποχρέωση τήρησης των κανόνων του νέου Συμφώνου Σταθερότητας. Ομως, όταν το επιτόκιο δανεισμού μιας οικονομίας ξεπερνά τον ρυθμό ανάπτυξής της, το χρέος αναπόφευκτα επιβαρύνεται. Συνέπεια αυτής της σχέσης επιτοκίου δανεισμού και ρυθμού ανάπτυξης είναι ότι ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ αυξάνεται και, ως εκ τούτου, η συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες και το Σύμφωνο Σταθερότητας γίνεται όλο και πιο δύσκολη και στο τέλος αδύνατη. Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση; Λόγου χάρη, κατά τη διάρκεια των τριών Μνημονίων της ελληνικής κρίσης, δραστική περικοπή κοινωνικών δαπανών, δημόσιων επενδύσεων, δραματική μείωση μισθών, συντάξεων κ.ά. Μπορεί να υποθέσει και ο πλέον αδαής τι θα μπορούσε να σημαίνει ένα τέτοιο -απευκταίο- ενδεχόμενο για τη Γαλλία. Εκτροχιασμός σε όλα τα επίπεδα. Υποθέτω ότι η Γερτρούδη Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν γνωρίζει ότι το δημόσιο χρέος της Γαλλίας ξεπερνά τα 2,6 τρισ. (118% του ΑΕΠ), πως σχεδόν το 50% είναι σε «χέρια τρίτων» (funds), το spread των ΟΑΤs από το Bund σχεδόν στις 100 μονάδες βάσης, τη φθίνουσα πορεία της επιχειρηματικότητας κ.λπ.
Πώς θα μπορούσε μία οικονομία μεγέθους, λ.χ., της Γαλλίας (δευτερευόντως της Γερμανίας) να αντεπεξέλθει; Μέσω επεκτατικών πολιτικών, με στόχο τη μεγέθυνση του ΑΕΠ, την αύξηση του «προϊόντος» για μία εύλογη χρονική περίοδο, δηλαδή ακριβώς αυτής που ακολουθήθηκε επί Μπάιντεν και θα συνεχίσει ο Τραμπ. Δεδομένο ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα υλοποιήσει τακτικές που θα διατηρούν σε υψηλές αποδόσεις τα ομοσπονδιακά ομόλογα, θα εργαλειοποιεί τη σχέση δολαρίου/ευρώ και άλλων νομισμάτων, θα αυξήσει και άλλο το χρέος, θα «παίξει» με το εμπορικό ισοζύγιο, το ερώτημα/θέμα για την Ευρώπη είναι ο συγκερασμός ενός αυστηρότερου συμφώνου και της ασφυξίας που προκαλείται από το ακριβό χρήμα. Οι λύσεις μετρημένες, είτε χαλαρώνουν οι κανόνες (ή μετατίθενται για εύθετο χρόνο) είτε στραγγαλίζεται η οικονομία/επιχειρηματικότητα. Με ορατό τον κίνδυνο η μία μετά την άλλη οι χώρες της Ε.Ε. να αδυνατούν να αναχρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος τους. Ενδεικτικά, στο Παρίσι ο νέος υπουργός Οικονομικών θα πρέπει να βρει 300 δισ. ευρώ για να καλύψει τις ανάγκες (κάλυψη τόκων, χρεολυσίων κ.ά.) το 2025.
Μεταξύ… Σκύλλας και Χάρυβδης η ΕΚΤ, κατά γενική εκτίμηση ο μόνος συγκροτημένος φορέας άσκησης πολιτικής στην Ευρώπη, με την Κριστίν Λαγκάρντ να υποχρεούται να «τετραγωνίσει τον κύκλο», με επιτόκια/ανάπτυξη/κίνδυνο ύφεσης/πολιτική ρευστότητα στα όριά τους, ειδάλλως… Στις 30 Ιανουαρίου η συνεδρίαση της ΕΚΤ σχεδόν συμπίπτει με της Fed.
«Καυτό 3ήμερο» στα τέλη Ιανουαρίου, οπότε και θα κριθούν πολλά για τη συνέχεια της Ε.Ε., των χειρισμών της Κομισιόν και της «τύχης» που θα μπορούσε να έχουν (για το πρώτο 6μηνο) οικονομίες μεγέθους μιας Γαλλίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 27/12/2024)