H μη κανονικότητα είναι πλέον η κανονικότητα της επόμενης ημέρας αλά Τραμπ. Εκτίμηση των επικεφαλής πανίσχυρων επενδυτικών τραπεζών και διαχειριστών χρέους μετά τις τελευταίες κινήσεις των κεντρικών τραπεζιτών την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου.
ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΓΕΛΑΝΤΑΛΙ
Προϊδεάζοντας αρχικά για τον Φεβρουάριο, με την επιβολή των πρώτων δασμών από τις ΗΠΑ και στη συνέχεια συνεκτιμώντας τις εκλογές στη Γερμανία (σ.σ.: 23 Φεβρουαρίου), την πολιτική ρευστότητα στη Γαλλία, τις εξελίξεις στα διάφορα ανοιχτά (γεω)πολιτικά μέτωπα.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε τα επιτόκια, κατά 25 μ.β., και την Κριστίν Λαγκάρντ να αφήνει να εννοηθεί πως θα συνεχίσει σε ανάλογο ρυθμό. Είχαν προηγηθεί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, διατηρώντας σταθερά τα επιτόκια, και ο Τζερόμ Πάουελ να αφήνει να εννοηθεί πως η συνέχεια θα εξαρτηθεί από τα δεδομένα που θα διαμορφώνονται (προφανώς απόρροια των τακτικών Τραμπ). Η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας προχώρησε σε μικρή αύξηση και περιμένει να δει τι θα γίνει. Η αναφορά μας στην BoJ σχετίζεται με την κρίση λόγω carry trade (των ιαπωνικών ομολόγων) τον Αύγουστο του 2024.
Πρακτικά οι κεντρικοί τραπεζίτες είναι στο σημείο «μηδέν», καθώς για πρώτη φορά από το 2000 ο αποσυντονισμός τους είναι τόσο προφανής και δίχως (κοινό;) προσανατολισμό. Καταρχήν, για την Ευρώπη οι λόγοι είναι αρκετοί, κυρίως η ύφεση, η ενεργειακή κρίση, οι δασμοί που αναβιώνουν τον κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού (ή και πληθωρισμός προσφοράς, δηλαδή πληθωρισμός που δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση της παραγωγής).
Προσώρας, η ΕΚΤ επιχειρεί να «τετραγωνίσει τον κύκλο» μειώνοντας το κόστος χρήματος, πρακτικά να (υπο)στηρίξει την ευρωπαϊκή επιχειρηματικότητα, και ορθώς. Ωστόσο, την ίδια ώρα η Fed κρατά σταθερά τα επιτόκια, με συνέπεια η «ψαλίδα» να διευρύνεται σε 4,25% vs 2,75% discount της ΕΚΤ έναντι της Fed, που συν τω χρόνω θα μεγαλώνει. Ο κίνδυνος; Προφανής, ανεξέλεγκτη μεταφορά κεφαλαίων από την Ευρώπη προς ΗΠΑ, περαιτέρω φυγή ευρωπαϊκών επιχειρήσεων προς την αμερικανική αγορά. Συνακόλουθα, η ανισορροπία στη ροή κεφαλαίων (επιχειρήσεων) οδηγεί σε αλλαγές και στη νομισματική/συναλλαγματική σχέση ευρώ προς δολάριο. Σε μία συγκυρία που η συγκέντρωση χρυσού συνεχίζεται, η τιμή του «χτυπά» το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, οι αγορές προσομοιάζουν -όλο και περισσότερο- προς «κινούμενη άμμο».
Σημειώναμε στο προηγούμενο φύλλο για «το κρισιμότερο (μέχρι το επόμενο) διήμερο συνεδριάσεων για Fed, ECB», την αναφορά του Σκοτ Μπεσέντ για ανάγκη «επανευθυγράμμισης» της συμφωνίας του Μπρέτον Γουντς. Ο νέος υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ γνωρίζει πολύ καλά γιατί επικαλείται μία συνθήκη αλά Plaza. Θυμίζω ότι τότε (1985) τη ζημιά «πλήρωσαν» κυρίως το γεν (Ιαπωνία) και το μάρκο (Γερμανία). Σήμερα; Μήπως το «θύμα» θα είναι το ευρώ; Η ευρωπαϊκή οικονομία; Ο Δημήτρης Απόκης προσέγγισε την ουσία του προβλήματος με αφορμή την ομιλία Τραμπ στο Νταβός και το Make Europe Great Again. Προοπτικά οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν να έχουν απέναντί τους την Ευρώπη, αλλά όχι με αυτή την πολιτική/οικονομική κατάσταση, αλλά συμπληρωματικά, με μία άλλη.
Διατήρηση ανταγωνιστικότητας, με αλλαγές σε τρία μέτωπα
Επ’ αυτού θα παραπέμψω στο κοινό άρθρο των Λαγκάρντ και φον ντερ Λάιεν στους «Financial Times», διαπιστώνοντας πως η Ευρώπη χρειάζεται βαθιές τομές σε τρία μέτωπα. Ιστορικής σημασίας, όπως και εάν το δει κάποιος, η κοινή έκκληση/προειδοποίηση των δύο κυριών-επικεφαλής των ευρω-θεσμών σε Φρανκφούρτη και Βρυξέλλες. Και αν για την επικεφαλής της ΕΚΤ ήταν λίγο ως πολύ αναμενόμενο, το καινούργιο είναι η έμμεση παραδοχή αποτυχίας της μέχρι τώρα ασκούμενης πολιτικής (;) από την Κομισιόν. Είτε για λόγους πολιτικής επιβίωσης είτε για οποιονδήποτε άλλον, η Γερμανίδα δείχνει να «ξυπνά», να αναθεωρεί κεντρικές πολιτικές (με πρώτη και καλύτερη της «πράσινης μετάβασης»), φαίνεται να λαμβάνει το μήνυμα.
Τι μας λένε οι δύο κυρίες; Πως είναι καθοριστικής σημασίας για το μέλλον της Ευρώπης να παραμείνει ανταγωνιστική. Χρειαζόμαστε ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη και υψηλότερη παραγωγικότητα για να προστατεύσουμε την ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων, από τις δουλειές και τα εισοδήματά τους μέχρι την ασφάλεια και την πρόνοια. Απαιτούντα -… εχθές- τομές σε τρία μέτωπα:
– Για να καταστεί η Ε.Ε. ένα πιο εύκολο μέρος για να αναπτυχθούν καινοτόμες εταιρείες. Μόνο το ένα τρίτο των ευρεσιτεχνιών που χορηγούνται σε ερευνητές ευρωπαϊκών πανεπιστημίων αποκτούν εμπορική αξία, ενώ οι εταιρίες που προσπαθούν να επεκταθούν στην ενιαία αγορά έρχονται αντιμέτωπες με εσωτερικούς φραγμούς. Παρά τις αποταμιεύσεις, οι επιχειρηματίες δεν έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, επειδή οι κεφαλαιακές αγορές παραμένουν εξαιρετικά κατακερματισμένες.
– Να γίνει η Ευρώπη ένα καλύτερο μέρος για επενδύσεις. Επικεφαλής δύο στις τρεις εταιρίες της Ε.Ε. προειδοποιούν ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο αποτελεί βασικό εμπόδιο για την πραγματοποίηση επενδύσεων. Μόλις το 14% από αυτές χρησιμοποιούν τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης. Οι εταιρίες είναι ακόμα αντιμέτωπες με μακρές διαδικασίες αδειοδότησης, επαχθείς κανονισμούς για την υποβολή εκθέσεων και αποκλίνουσα εφαρμογή ψηφιακών κανονισμών.
– Να καταστεί πιο φθηνό το επιχειρείν στην Ευρώπη, ειδικά όσον αφορά το ενεργειακό κόστος. Ενώ η στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας δημιουργεί καλές θέσεις εργασίας και ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια και την ανεξαρτησία, συνοδεύεται και από μεγαλύτερη αστάθεια και μεγαλύτερες ενεργειακές απώλειες. Για να εμφανιστούν τα οφέλη της απανθρακοποίησης και στους λογαριασμούς των εταιριών, πρέπει να πραγματοποιήσουμε τεράστιες επενδύσεις στα δίκτυα και στην αποθήκευση και να σχεδιάσουμε με πιο έξυπνο τρόπο την αγορά.
Τι σημαίνουν αυτά; Πέραν του διαπιστωτικού χαρακτήρα τους, πρωτίστως κατ’ επείγουσα ανάγκη για κεφάλαια, και πολλά μάλιστα, στη λογική της έκθεσης Ντράγκι – Λέτα. Ητοι, κοινές δράσεις από την αγορά πρώτων υλών – ενέργειας μέχρι την άμυνα. Εύλογο το ερώτημα, προλαβαίνει η Ευρώπη και μάλιστα σε περίοδο που οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της είναι υπό την πίεση πολιτικών εξελίξεων σε Γερμανία, Γαλλία…
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 7/2/2025)
