Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα φιλόδοξο σχέδιο για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρώπης, με την ονομασία “ReArm Europe”, το οποίο θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε την Τρίτη ότι το σχέδιο θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να ενεργοποιηθεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
Η φον ντερ Λάιεν τόνισε την ανάγκη για επενδύσεις στην ευρωπαϊκή αμυντική ικανότητα, δεδομένων των αυξανόμενων γεωπολιτικών προκλήσεων. Το σχέδιο “ReArm Europe” περιλαμβάνει μέτρα για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της άμυνας, την προώθηση της καινοτομίας και την αύξηση της παραγωγής αμυντικού εξοπλισμού.
Η ενεργοποίηση αυτών των κεφαλαίων θα προσφέρει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις, να αναβαθμίσουν τον εξοπλισμό τους και να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες.
Η ΕΕ θα προτείνει να δοθεί στα κράτη μέλη περισσότερος δημοσιονομικός χώρος για αμυντικές επενδύσεις, καθώς και δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ για τις επενδύσεις αυτές που με χρηματοδότηση από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, αλλά και ενεργοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων, σημείωσε η φον ντερ Λάιεν.
Οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν την πρόταση στην ειδική σύνοδο κορυφής για τις αμυντικές δαπάνες την Πέμπτη.
Το σχέδιο για τον “επανοπλισμό της Ευρώπης” θα επιτρέψει την “άμεση” χορήγηση βοήθειας στην Ουκρανία, είπε η φον ντερ Λάιεν.
Η Ευρώπη “έτοιμη να αυξήσει μαζικά τις αμυντικές δαπάνες”
Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έκανε λόγο για “επικίνδυνους καιρούς” για τη Γηραιά Ήπειρο, σημειώνοντας ότι “δεν χρειάζεται να περιγράψω τη σοβαρή φύση των απειλών που αντιμετωπίζουμε. Ή τις καταστροφικές συνέπειες που θα πρέπει να υποστούμε αν οι απειλές αυτές γίνουν πραγματικότητα”.
Τόνισε ότι το “πραγματικό ερώτημα” που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη “είναι αν είναι έτοιμη να δράσει όσο αποφασιστικά επιβάλλει η κατάσταση. Και αν η Ευρώπη είναι έτοιμη και ικανή να δράσει με την ταχύτητα και τη φιλοδοξία που απαιτείται”.
“Στις διάφορες συναντήσεις των τελευταίων εβδομάδων – με πιο πρόσφατη την προχθεσινή στο Λονδίνο – η απάντηση από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ήταν τόσο ηχηρή όσο και σαφής. Βρισκόμαστε σε μια εποχή επανεξοπλισμού. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη να αυξήσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες. Τόσο για να ανταποκριθεί στη βραχυπρόθεσμη επείγουσα ανάγκη να δράσει και να υποστηρίξει την Ουκρανία, όσο και για να αντιμετωπίσει τη μακροπρόθεσμη ανάγκη να αναλάβει πολύ μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική μας ευρωπαϊκή ασφάλεια.
“Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έγραψα σήμερα μια επιστολή προς τους ηγέτες εν όψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πέμπτης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε σήμερα εδώ μαζί”, σημειώνει η φον ντερ Λάιεν,.
Τα πέντε σημεία του σχεδίου ReArm Europe
“Και σ’ αυτή την επιστολή προς τους ηγέτες περιέγραψα το σχέδιο ReArm Europe. Αυτό το σύνολο προτάσεων επικεντρώνεται στο πώς να χρησιμοποιήσουμε όλους τους χρηματοδοτικούς μοχλούς που έχουμε στη διάθεσή μας – προκειμένου να βοηθήσουμε τα κράτη μέλη να αυξήσουν γρήγορα και σημαντικά τις αμυντικές δαπάνες […] Η πρόταση αυτή αποτελείται από πέντε μέρη”.
Το πρώτο μέρος αφορά την “απελευθέρωση της χρήσης της δημόσιας χρηματοδότησης στην άμυνα σε εθνικό επίπεδο”.
Ειδικότερα, “τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να επενδύσουν περισσότερο στην ασφάλειά τους, εάν έχουν το δημοσιονομικό περιθώριο. Και πρέπει να τους δώσουμε τη δυνατότητα να το πράξουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα προτείνουμε σύντομα την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να ενεργοποιήσουν τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
Για παράδειγμα: Εάν τα κράτη μέλη αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο κοντά στα 650 δισ. ευρώ για μια περίοδο τεσσάρων ετών.
Το δεύτερο μέρος αφορά “‘ένα νέο μέσο”: “Θα παρέχει δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ στα κράτη μέλη για αμυντικές επενδύσεις. Πρόκειται βασικά για καλύτερες δαπάνες – και για κοινές δαπάνες. Μιλάμε για πανευρωπαϊκούς τομείς ικανοτήτων.
Για παράδειγμα: αεράμυνα και πυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, πύραυλοι και πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και συστήματα κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών- αλλά και για την αντιμετώπιση άλλων αναγκών, από τον κυβερνοχώρο μέχρι τη στρατιωτική κινητικότητα.
Θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να συγκεντρώσουν τη ζήτηση και να αγοράζουν από κοινού. Φυσικά, με αυτόν τον εξοπλισμό, τα κράτη μέλη μπορούν να εντείνουν μαζικά την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία. Άμεσος στρατιωτικός εξοπλισμός για την Ουκρανία. Αυτή η προσέγγιση της κοινής προμήθειας θα μειώσει επίσης το κόστος, θα μειώσει τον κατακερματισμό θα αυξήσει τη διαλειτουργικότητα και θα ενισχύσει την αμυντική βιομηχανική μας βάση. Και μπορεί να είναι προς όφελος της Ουκρανίας, όπως μόλις περιέγραψα. Αυτή είναι λοιπόν η στιγμή της Ευρώπης και πρέπει να την αξιοποιήσουμε”.
Το τρίτο σημείο αφορά στη “χρήση της ισχύος του προϋπολογισμού της ΕΕ”:
“Μπορούμε να κάνουμε πολλά στον τομέα αυτό βραχυπρόθεσμα για να κατευθύνουμε περισσότερα κονδύλια προς επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα. Γι’ αυτό μπορώ να ανακοινώσω ότι θα προτείνουμε πρόσθετες δυνατότητες και κίνητρα για τα κράτη μέλη, ώστε να αποφασίσουν, αν θέλουν να χρησιμοποιήσουν τα προγράμματα της πολιτικής συνοχής, να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες.
Οι δύο τελευταίοι τομείς δράσης αποσκοπούν στην κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων με την επιτάχυνση της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, σύμφωνα με το σχέδιο της Κομισιόν.
“Η Ευρώπη είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της. Το ReArm Europe θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ για μια ασφαλή και ανθεκτική Ευρώπη. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τους εταίρους μας στο ΝΑΤΟ” καταλήγει η φον ντερ Λάιεν, υπογραμμίζοντας ότι η Ευρώπη είναι “έτοιμη να αναλάβει δράση”.
Η επιστολή στους 27
Το σχέδιο επανεξοπλισμού θα σταλεί μέσω επιστολής στα κράτη-μέλη με την ίδια να επισημαίνει “ότι χρειαζόμαστε αναμφίβολα μια μαζική αύξηση στην άμυνα, επιθυμούμε διαρκής ειρήνη, αλλά η διαρκής ειρήνη μπορεί να οικοδομηθεί στην αμυντική ισχύ και η αμυντική ισχύ αρχίζει με την ισχυροποίησή μας”.
Την ίδια ώρα, φαίνεται να απομακρύνεται το ενιαίο, κοινό μέτωπο της ΕΕ λόγω Όρμπαν και Φίκο της Σλοβακίας που έχουν δημοσιοποιήσει τις αντιρρήσεις τους και αυτό αναμένεται να φανεί και στο Έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της ερχόμενης Πέμπτης. Σύμφωνα με πηγές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υπάρχουν σημεία που συμφωνήθηκαν και τα οποία συζητηθούν με βασικές παραμέτρους: Καμία συμφωνία χωρίς Ουκρανία και Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει θα παρέχει στην Ουκρανία τακτικές και προβλέψιμες οικονομική στήριξη. ΕΕ και τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να συμβάλουν περαιτέρω στις εγγυήσεις ασφαλείας που θα πρέπει να αναλαμβάνονται σε συνεννόηση με την Ουκρανία και διατλαντικούς εταίρους.
Για την ευρωπαϊκή άμυνα και τις αμυντικές δαπάνες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο φαίνεται να συγκλίνει στην προώθηση της χρήσης ευελιξιών στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης, χρήση των κονδυλίων των διαρθρωτικών ταμείων τους. Επιπλέον καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να προσαρμόσει περαιτέρω τις πρακτικές της για τη χορήγηση δανείων στον τομέα της άμυνας και της βιομηχανίας της άμυνας.
