Στην επιβολή δασμών, ύψους 25%, σε χάλυβα και αλουμίνιο προχωρούν οι ΗΠΑ από τις 12 Μαρτίου, όπως έχει ανακοινώσει ο πρόεδρος Τραμπ περίπου μια εβδομάδα πριν. Την κατάσταση, όμως, ειδικά για την Ευρώπη περιπλέκουν οι διαρκείς αναφορές του Ντόναλντ Τραμπ στο ενδεχόμενο επιβολής ανάλογου «χαρατσιού» στο άμεσο μέλλον και σε προϊόντα που έχουν προέλευση από την Ευρωπαϊκή Ενωση, την οποία, μάλιστα, κατηγορεί ότι από την ίδρυσή της αποτελεί δημιούργημα το οποίο ως αποκλειστικό στόχο έχει την υπονόμευση των ΗΠΑ.
Σε επίπεδο οικονομικών αναλυτών επικρατεί ακόμη διχογνωμία ως προς το «αν οι απειλές του προέδρου αφορούν όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα» ή μόνο συγκεκριμένες κατηγορίες, όπως τα φαρμακευτικά, τα αγροδιατροφικά, οι ημιαγωγοί, ο χαλκός και τα οχήματα.
Από την πλευρά των εκπροσώπων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας τηρείται προς το παρόν ψύχραιμη στάση. Η πλειονότητα αυτών θεωρεί πως η επιβολή δασμού 25% θα αποτελεί δυσμενή εξέλιξη, αλλά όχι μη διαχειρίσιμη.
Αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι ο τρόπος που ο πρόεδρος Τραμπ διαχειρίζεται το θέμα των δασμών, απειλώντας σε τακτική βάση εταίρους και ανταγωνιστές των ΗΠΑ με νέα μέτρα, με μεγάλο βαθμό ασάφειας και παλινδρομήσεις, θα βλάψει εν τέλει την οικονομία εξαιτίας του κλίματος αβεβαιότητας που δημιουργεί. Επιπλέον, επισημαίνουν ότι, σε αντίθεση με την πρώτη «Trump Administration», κατά τη διάρκεια της οποίας ο Ντόναλντ Τραμπ προέβαινε επίσης συχνά σε δηλώσεις περί επιβολής νέων δασμών, τούτη τη φορά οι απειλές συνοδεύονται από σωρεία εκτελεστικών διαταγμάτων και προθεσμιών προς στελέχη της κυβέρνησης, τροφοδοτώντας τις ανησυχίες και την οικονομική αστάθεια παγκοσμίως.
Παράλληλα, υπάρχει διάχυτη αίσθηση ότι πολλές φορές δεν είναι καν ευκρινές το «τι επιδιώκει» να πετύχει ο πρόεδρος Τραμπ μέσω της επιθετικής αυτής εμπορικής πολιτικής. Ως εκ τούτου, η πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών, συμπεριλαμβανομένου του S&P 500, τις τελευταίες εβδομάδες φαντάζει ως λογική εξέλιξη, ενώ η πορεία του πληθωρισμού κάνει πλέον ανοδική στροφή.
Σε αδιέξοδο η πολιτική επαναβιομηχάνιση της Γαλλίας
Παρά την έμφαση σε επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, η προσπάθεια επαναβιομηχάνισης της Γαλλίας, που κατέγραψε ορισμένα πρώτα θετικά αποτελέσματα την τριετία 2021-2023, δείχνει να ανακόπτεται.
Ο πρόεδρος Μακρόν είχε θέσει ως κεντρικό στόχο την αύξηση της συμβολής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ από 10% στο 15%, που είναι και το μέσο επίπεδο των χωρών της Ευρωζώνης. Το πρόγραμμα «France 2030» προέβλεπε σημαντική αύξηση των βιομηχανικών επενδύσεων, μέσω της παροχής κινήτρων και της υποβοήθησης της εγκατάστασης σε μείζονες βιομηχανικές ζώνες κατά κλάδο δραστηριότητας, με παράλληλη ισομερή κατανομή τους στις σημαντικότερες περιφέρειες της χώρας. Η πολιτική αυτή κατέγραψε την τριετία 2021-2023 αξιοσημείωτη αύξηση των βιομηχανικών επενδύσεων και δημιουργία νέων μεγάλων παραγωγικών μονάδων.
Σύμφωνα, ωστόσο, με πρόσφατα στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (Institut National de Statistique et des Etudes Economiques-INSEE), η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε το 2024 κατά 1,2%. Για πρώτη φορά από το 2015 ο αριθμός των μονάδων που οδηγήθηκαν σε διακοπή λειτουργίας υπερέβη τη δημιουργία νέων παραγωγικών εγκαταστάσεων. Το ισοζύγιο σε ανταλλαγές βιομηχανικών προϊόντων παραμένει έντονα ελλειμματικό, ενώ τα νέα σχέδια βιομηχανικών επενδύσεων μειώθηκαν πέρυσι κατά 17%. Η τάση αυτή δείχνει να επιδεινώνεται το τρέχον έτος, με τη διακοπή λειτουργίας 20 μεγάλων βιομηχανικών μονάδων τον περασμένο Ιανουάριο.
Σε εξέλιξη εμπορικές διαβουλεύσεις Ιαπωνίας – ΗΠΑ
Επίσκεψη στις ΗΠΑ πριν από τις 12 Μαρτίου προγραμματίζει ο Ιάπωνας υπουργός Εμπορίου Μούτο, κατά τη διάρκεια της οποίας θα πραγματοποιήσει συνάντηση με τον ομόλογό του υπουργό Εμπορίου Λούτνικ, προκειμένου να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση Τραμπ την εξαίρεση της Ιαπωνίας από τους εξαγγελθέντες δασμούς σε εισαγόμενα στις ΗΠΑ προϊόντα χάλυβα/αλουμινίου (δασμού 25% από 12 Μαρτίου) στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Ο υπουργός Μούτο θα διαπραγματευτεί την εξαίρεση της Ιαπωνίας από τους εν λόγω δασμούς βάσει του επιχειρήματος ότι τα αντίστοιχα προϊόντα υψηλής ποιότητας δεν παράγονται στην εγχώρια αγορά των ΗΠΑ και επομένως η σχετική εξαίρεση θα επιφέρει ίδιο όφελος. Πάντως, κατά την πρώτη θητεία του προέδρου Τραμπ οι δασμοί χάλυβα/αλουμινίου είχαν επιβληθεί αρχικά και στην Ιαπωνία, ενώ αργότερα, το 2022, η χώρα εξαιρέθηκε κατόπιν συμφωνίας με την κυβέρνηση Μπάιντετ.
Σημειώνεται ότι το 2024 η Ιαπωνία ήταν ο 6ος μεγαλύτερος εξαγωγέας χάλυβα προς τις ΗΠΑ, με 1,18 εκατ. τόνους, μετά τον Καναδά, τη Βραζιλία, το Μεξικό, τη Νότια Κορέα και το Βιετνάμ.
Οσον αφορά τους εξαγγελθέντες δασμούς σε αυτοκίνητα/ανταλλακτικά, ο υπουργός Εμπορίου πραγματοποίησε συνάντηση, στις 26 Φεβρουαρίου, με εκπροσώπους του συνδέσμου παραγωγών Japan Automobile Manufacturers Association (JAMA). Οι εκπρόσωποι JAMA εξέφρασαν σχετικές ανησυχίες τους για σημαντικό πλήγμα στις εξαγωγές, σε περίπτωση που επιβληθούν οι εν λόγω δασμοί, καθώς δεν θα είναι δυνατή η μετακύλιση του υψηλότερου κόστους στον καταναλωτή.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (7 ΜΑΡΤΙΟΥ 2025)
