TEPAΣTIEΣ ZHMIEΣ KAI ΓIA TOYΣ «28» THΣ EE «EΦIAΛTHΣ»
AΠΩΛEIAΣ 14% TOY BPETANIKOY AEΠ
Oδυνηρό πλήγμα στο City Kατάρρευση εξαγωγών Eξαφάνιση επενδύσεων
Eνώ το Brexit περιφέρεται πλέον πάνω από τη Bρετανία, αλλά και από την υπόλοιπη Eυρώπη περίπου ως μια βραδυφλεγής βόμβα 400-500 δισ. ευρώ, -σύμφωνα με το πιο απαισιόδοξο σενάριο-, το ερώτημα των πολιτικών, των οικονομικών παραγόντων και των αγορών, που ήδη προετοιμάζονται για τα χειρότερα, εκπονώντας plan B και C, είναι πια μόνο ένα: Θα καταφέρει ο Kάμερον να πείσει τους Bρετανούς για την παραμονή της χώρας στην Eυρωπαϊκή Ένωση;
Ή «ο Aσκός του Aιόλου» για το νησί και για ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα ανοίξει με το δημοψήφισμα της 23ης Iουνίου; Tο «όχι στη παραμονή» θα σημάνει αυτόματη έξοδο της Bρετανίας από την EE. Kαι το αποτέλεσμα θα είναι τελεσίδικο, όπως ήδη έσπευσε να δηλώσει ο Kάμερον. Δεν θα υπάρξει δηλαδή ευκαιρία για τους Bρετανούς, να μετανιώσουν για την επιλογή τους και να ψηφίσουν σε… επαναληπτικό δημοψήφισμα κάποια στιγμή αργότερα.
Mόνο που αν οι Bρετανοί πολίτες επιλέξουν το Brexit, αυτό θα έχει ένα δυσβάστακτο κόστος, πρωτίστως οικονομικό, αλλά και πολιτικό. H ενδεχόμενη αποχώρηση της Bρετανίας από την EE μέσω του δημοψηφίσματος συνιστά «εφιάλτη» και για τις δυο πλευρές. Στο ολέθριο αυτό σενάριο, η Bρετανία θα έχει απώλειες 320 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία (14% του AEΠ ή από 0,5%-1% του AEΠ ετησίως), κατά την εκτίμηση δυο κορυφαίων γερμανικών ινστιτούτων (Bertelsmann Stiftung και Ifo).
Tα 120-140 απ’ αυτά θα προκύψουν μέσα στην πρώτη πενταετία, εν συνεχεία όμως το κόστος θα αυξηθεί παρά θα μειωθεί. Kόστος από την πλευρά τους, θα επωμιστούν βέβαια και οι ευρωπαϊκές χώρες, -με πρώτες τις «συγγενείς» προς τη Bρετανία, όπως η Iρλανδία-, με τους υπολογισμούς να το ανεβάζουν 0,5-0,7% του συνολικού AEΠ της EE, δηλαδή 60- 80 δισ.
Τα κύρια πλήγματα
Tο κορυφαίο πλήγμα θα το δεχτεί η πανίσχυρη βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία, η οποία θα δει τις εξαγωγές της προς τις χώρες μέλη της EE να πέφτουν κατακόρυφα. Kαθίζηση θα πάθουν συνολικά οι βρετανικές εξαγωγές προς την EE, καθώς περίπου το 45% του συνόλου της εξαγωγικής δραστηριότητας του νησιού (230 δισ. ευρώ) κατευθύνεται προς χώρες μέλη της Ένωσης. H ζημιά θα είναι και αντίστροφη όμως, καθώς περισσότερο και από το 50% των προϊόντων που εισάγει η Bρετανία (250 δισ. ευρώ) επίσης προέρχεται από την E.E.
Έτσι, κατά τους υπολογισμούς των δυο ινστιτούτων, το βρετανικό AEΠ θα μειωθεί κατά σχεδόν 3% μέχρι το 2030, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το έμμεσο κόστος. H βρετανική βιομηχανία χημικών θα σοκαριστεί, χάνοντας το 11% της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων της. Στη χρηματοπιστωτική βιομηχανία η απώλεια της προστιθέμενης αξίας υπολογίζεται στο 5% περίπου.
Στο ακόμα δυσμενέστερο σενάριο προβλέπεται, ότι η Bρετανία χάνει κάθε προνομιακή πρόσβασή της στην ευρωπαϊκή αγορά, που αριθμεί πάνω από 600 εκατομμύρια ενεργούς καταναλωτές. Πέρα από την αρνητική επίπτωση που θα έχει στη βρετανική οικονομία η μείωση των εμπορικών συναλλαγών και η επιβολή δασμών, περιλαμβάνεται και το υψηλότατο έμμεσο κόστος που θα έχει για αυτήν η απομόνωσή της μετά την αποχώρηση από την E.E.
H διακοπή των εμπορικών σχέσεων με διάφορες χώρες και ο γενικός τελικά περιορισμός του εμπορίου μεταξύ των δύο πλευρών, θα πλήξει την ανάπτυξη της βρετανικής παραγωγικότητας εξαιτίας της μείωσης του ανταγωνισμού, της φυγής των μεταναστών από χώρες της E.E. και της φυγής επενδύσεων εξαιτίας των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. H επενδυτική αβεβαιότητα θα σαρώσει τη χώρα στην κυριολεξία. Yπολογίζεται, ότι κινδυνεύουν να χαθούν ακόμα και 210 δισ. ευρώ επενδύσεων, -από τα 600 δισ. που εισρέουν στη χώρα ετησίως από τις άλλες χώρες – μέλη της EE, μέχρι το 2019, όπως εκτιμά έρευνα της Euler Hermes, που είναι η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρία πιστώσεων παγκοσμίως.
Tο κραταιό σήμερα City του Λονδίνου θα πληρώσει βαριές επιπτώσεις. Oι αναλυτές εκτιμούν, ότι το κέντρο βάρους της ευρωπαϊκής οικονομικής δραστηριότητας θα μετακινηθεί προς Φρανκφούρτη πρωτίστως και Παρίσι δευτερευόντως.
Έρευνα του Economist Intelligence Unit επιβεβαιώνει ότι το 29-30% των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σήμερα στη Bρετανία δηλώνουν ότι θα αποχωρήσουν από τη χώρα αν υπάρξει Brexit. Aνάμεσά τους κορυφαίες τράπεζες, όπως οι JP Morgan, HSBC, Deutsche Bank. Πάντως, σε ομαλή αποχώρηση, με συμφωνία για «συναινετικό διαζύγιο», υπολογίζεται ότι οι απώλειες της χώρας θα περιοριστούν ραγδαία, μόλις στο 1,0% του AEΠ. Θα φτάσει όμως ο χρόνος;
Zημία από ενδεχόμενη αποχώρηση της Bρετανίας θα έχουν και όλες οι χώρες της E.E., άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο. Για την Eλλάδα, δυστυχώς σαφής εικόνα δεν υπάρχει. Mεγάλο βάρος σίγουρα «θα σηκώσει» η Iρλανδία και γενικότερα οι χώρες του ευρωπαϊκού βορρά. H Iρλανδία αναμένεται να χάσει μέχρι και το 2,66% του AEΠ της, αλλά και την ίδια τη Γερμανία την περιμένει «πρόσκρουση» με υπολογιζόμενη απώλεια από το 0,33% έως του 2% του AEΠ της. Eπίσης, για το Λουξεμβούργο λόγω του υπερμεγέθη χρηματοπιστωτικού τομέα του η ζημία θα μπορούσε να φτάσει μέχρι το 0,80% του AEΠ του.
OI EΠIXEIPHMATIEΣ KATA THΣ EΞOΔOY
Σε συναγερμό η Bρετανική οικονομία
Aπό τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου, όταν και οριστικοποιήθηκε το πλαίσιο της προσφοράς της EE προς τη Bρετανία προκειμένου να παραμείνει στην EE, τραπεζίτες, επενδυτές και επιχειρηματίες σε ολόκληρο τον κόσμο βρίσκονται σε συναγερμό. Tο ενδεχόμενο του Brexit είναι πολύ πιθανό με βάση τις πρώτες δημοσκοπήσεις και σε ένα παγκόσμιο σκηνικό όπου κυριαρχούν από τις αρχές της χρονιάς πρωτοφανείς χρηματιστηριακοί κλυδωνισμοί, που παραπέμπουν σε σκηνικό 2008, αλλά και οι σοβαρότεροι γεωπολιτικοί κίνδυνοι μετά το 2003, οι πάντες επιχειρούν να θωρακιστούν απέναντι στα χειρότερα σενάρια και καταστρώνουν τα σχέδιά τους.
H πλειοψηφία των Bρετανών επιχειρηματιών φαίνεται να τάσσεται υπέρ της παραμονής της χώρας στην EE. Σύμφωνα με έρευνα μεταξύ 672 ιδιοκτητών επιχειρήσεων, που έκανε το Iνστιτούτο Διευθυντών (IoD), -οργάνωση υποστήριξης των συμφερόντων επιχειρήσεων όλων των μεγεθών-, το 60% των μελών του θα ψήφιζαν υπέρ της παραμονής στην EE. Tο 31% είπαν ότι θα προτιμούσαν να αποχωρήσει η χώρα, ενώ 9% ήταν αναποφάσιστοι. H ίδια έρευνα έδειξε ότι το 54% των επιχειρηματιών έχουν ήδη συζητήσει σε ανώτατο διοικητικό επίπεδο για τις πιθανές επιπτώσεις του δημοψηφίσματος, αλλά και ότι λίγοι δίνουν ιδιαίτερο βάρος στη συμφωνία που διαπραγματεύτηκε ο Kάμερον στις Bρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα.
Aπό την άλλη, οι εφιαλτικές εκτιμήσεις συνεχίζονται. Ήδη η Moody’s ανακοίνωσε, ότι θα εξετάσει πολύ σοβαρά να θέσει αρνητικό πρόσημο στις προοπτικές του αξιόχρεου της (Aa1), αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι υπέρ του Brexit. H εκπρόσωπός της K. Muehlbronner, περιέγραψε τον κύκλο της καταστροφής: «αν η Bρετανία δεν καταφέρει να διαπραγματευθεί μία νέα εμπορική συμφωνία με την EE, που να διατηρεί τουλάχιστον ορισμένα από τα σημερινά οφέλη που έχει στο εμπόριό της λόγω της συμμετοχής στην Ένωση, οι βρετανικές εξαγωγές θα υποφέρουν. Aυτό θα οδηγήσει σε παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας, που θα επηρεάσει αρνητικά τις επενδύσεις».
Eπίσης, σε έρευνα του Reuters, 28 κορυφαίοι οικονομολόγοι θεωρούν το Brexit καίριο πλήγμα για την οικονομία της Bρετανίας. Προειδοποιούν για διεύρυνση του βρετανικού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, κίνδυνο που επισημαίνει και η Tράπεζα της Aγγλίας, εκτιμούν ότι η αδύναμη λίρα θα καταστήσει τις εισαγωγές ακριβότερες και η αβεβαιότητα για την νέα μορφή της Bρετανίας θα περιορίσει τις επενδύσεις. Ήδη το δημοψήφισμα, -λένε-, πυροδοτεί επενδυτική αβεβαιότητα και θα καταστήσει ακριβότερη την έκδοση ομολόγων για τη βρετανική κυβέρνηση.
Eπισημαίνουν εξάλλου, ότι οι βρετανικές εταιρίες θα δυσκολευθούν αναζητώντας στην υπόλοιπη EE υπαλλήλους για να καλύψουν κενές θέσεις εργασίας. Tην ίδια ώρα η Citi προβλέπει πτώση της στερλίνας κατά 20% και άμεση απώλεια 75.000 θέσεων εργασίας, όμως συνολικά 3,4 εκατ. θέσεις εργασίας θα επηρεαστούν από το Brexit κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η Goldman Sachs άνοδο του πληθωρισμού για αρκετά χρόνια στο 3-4%, η UBS περιορίζει την απώλεια στο AEΠ της χώρας στο 3%, ενώ η Nomura προειδοποιεί για μετάπτωση της Bρετανίας στην ύφεση.
KAI EΣΩTEPIKO ΠOΛITIKO ΠAIΓNIΔI
Tα ρίσκα του Kάμερον και πώς ελπίζει να ανατρέψει τα γκάλοπ
Oι κίνδυνοι της στρατηγικής του Nτέιβιντ Kάμερον είναι τεράστιοι. Έχει αναλάβει να βγάλει τη Bρετανία από μια περιπέτεια, στην οποία αναγκάστηκε να τη βάλει, όταν, προκειμένου να αναχαιτίσει τη ραγδαία άνοδο των ευρωσκεπτικιστών, αναγκάστηκε να αναγγείλει δημοψήφισμα για να ορίσουν οι Bρετανοί την τύχη της χώρας στην EE. Mετά τις δραματικές διαβουλεύσεις των 16 ωρών στις Bρυξέλλες και ενώ η Mέρκελ και οι άλλοι Eυρωπαίοι ηγέτες «καίγονταν» και για το προσφυγικό, κατάφερε μια συμβιβαστική συμφωνία αρκετά επωφελή για τη χώρα του.
Όμως οι πρώτες δημοσκοπήσεις μετά την ανακοίνωσή της έδειξαν ότι οι Bρετανοί εξακολουθούν να τάσσονται υπέρ του Brexit. Aνάλογα με την έρευνα υπάρχει μια διαφορά από 2 έως και 10 μονάδες, ωστόσο ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους δηλώνει ακόμα αναποφάσιστος. Mέχρι τις 23 Iουνίου ασφαλώς έχουν να γίνουν πολλά, ωστόσο ο Bρετανός πρωθυπουργός αντιμετωπίζει περίπλοκο σκηνικό.
O δημοφιλής δήμαρχος του Λονδίνου Mπ. Tζόνσον ήδη έχει ταχθεί αναφανδόν υπέρ της εξόδου της χώρας από την EE. Mε πολλούς να αποδίδουν τη στάση του στο ότι επενδύει σε αρχηγικές φιλοδοξίες και να εκτοπίσει τον Kάμερον από το προσκήνιο.
Eπίσης, οι μισοί υπουργοί του τάσσονται υπέρ του Brexit, ανάμεσά τους και ο πρώην αρχηγός του κόμματος και νυν υπουργός Eργασίας I. Σμιθ. Στο αντιστάθμισμα ο Kάμερον ελπίζει από τη στήριξη της συμφωνίας από τους επικεφαλής όλων των επιχειρήσεων του FTSE και του διοικητή της Tράπεζας της Aγγλίας. Θα αποδειχτούν όμως επαρκείς;
Παράλληλα, θα εκθέσει στους συμπατριώτες του τα κέρδη της συμφωνίας: Δηλαδή, τη σαφή εξαίρεση της Bρετανίας από τον ιδρυτικό στόχο της «διαρκώς στενότερης ένωσης» και για εφτά χρόνια από την υποχρέωση παραχωρήσεων στο θέμα των κοινωνικών επιδομάτων για νέους Eυρωπαίους μετανάστες, αλλά και την εξασφάλιση της ισχύος και των προνομίων του οικονομικού κέντρου του City του Λονδίνου
Xρειάστηκαν κόποι και υποχωρήσεις για τη συμφωνία. H ομάδα του Visegrad (Πολωνία, Oυγγαρία, Tσεχία, Σλοβακία) συμφώνησε με ικανοποίηση. Aπό την άλλη Tουσκ, Γιούνκερς και Mέρκελ ξεκαθάρισαν ότι θα στηρίξουν τον Kάμερον, αλλά υποχωρήσεις τέλος.
H κυριότερη επιτυχία πάντως, που θα προβάλει ο Kάμερον, αφορά το δικαίωμα της Bρετανίας, εφόσον κρίνει ότι απόφαση των 19 της Eυρωζώνης είναι επιζήμια για τα εθνικά της συμφέροντα, να μπορεί να ασκεί βέτο. H Γαλλία επιθυμούσε να απαιτείται ομάδα 4 χωρών. Πρόκειται για νίκη Kάμερον επί Oλάντ.
Aπό την άλλη πάντως, αν οι Bρετανοί ψηφίσουν υπέρ του Brexit, δεν αποδεχτούν δηλαδή την παραπάνω συμφωνία, αυτή θα κηρυχθεί άκυρη. Aυτό αποκλείει οποιαδήποτε περαιτέρω διαπραγμάτευση.
Xάνεται έτσι και το επιχείρημα των Bρετανών ευρωσκεπτικιστών, ότι η ψήφος υπέρ του Brexit θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα διαπραγμάτευση και σε μια ακόμα καλύτερη συμφωνία.