Την ανάγκη να εφαρμοστούν οι εγγυήσεις για το άσυλο που αναφέρονται στη συμφωνία μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκίας για το προσφυγικό επισημαίνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τονίζοντας ότι «οι πρόσφυγες χρειάζονται προστασία, όχι απόρριψη».
Όπως επισημαίνει η Ύπατη Αρμοστεία το πιο σημαντικό στη συμφωνία είναι ότι διασαφηνίζει ότι όποιοι κι αν είναι οι τρόποι υλοποίησής της, θα πρέπει να σέβονται το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο.
Η Ύπατη Αρμοστεία επισημαίνει ότι δεδομένης της σχετικής νομολογίας, οι άνθρωποι που αναζητούν διεθνή προστασία θα περνούν από ατομική συνέντευξη για το κατά πόσον το αίτημά τους μπορεί να αξιολογηθεί στην Ελλάδα, ενώ θα έχουν και το δικαίωμα προσφυγής πριν από οποιαδήποτε διαδικασία επανεισδοχής στην Τουρκία. Αυτό θα σημαίνει, επίσης, ότι από τη στιγμή που θα επιστραφούν, όσοι χρήζουν διεθνούς προστασίας θα έχουν την ευκαιρία να αναζητήσουν και να έχουν πρόσβαση με αποτελεσματικό τρόπο στην προστασία στην Τουρκία. «Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι να δούμε πώς θα επιτευχθεί αυτό στην πράξη, σε συμμόρφωση με τις εγγυήσεις που ορίζονται στη συμφωνία – πολλές από τις οποίες δεν υπάρχουν σήμερα», τονίζει.
Πρώτον, όπως σημειώνει η Ύπατη Αρμοστεία, θα πρέπει να ενισχυθούν άμεσα οι συνθήκες υποδοχής στην Ελλάδα και οι διαδικασίες για την αξιολόγηση των αιτημάτων ασύλου και την αντιμετώπιση των ανθρώπων που αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες. «Οι εγγυήσεις που αναφέρονται στη συμφωνία θα πρέπει να εδραιωθούν και να εφαρμοστούν. Αυτό θα αποτελέσει τεράστια πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα», αναφέρει.
Δεύτερον, συνεχίζει η ανακοίνωση, τα αιτήματα των ανθρώπων που επιστρέφονται στην Τουρκία και χρήζουν διεθνούς προστασίας θα πρέπει να εξετάζονται με τρόπο δίκαιο και σωστό, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα. Θα πρέπει να υπάρχουν εγγυήσεις που θα διασφαλίζουν τη μη επαναπροώθηση ή αναγκαστική επιστροφή τους. Το σύστημα υποδοχής και άλλες ρυθμίσεις θα πρέπει να είναι έτοιμα στην Τουρκία, πριν να επιστραφεί οποιοσδήποτε από την Ελλάδα. Όσοι έχουν αξιολογηθεί ότι χρήζουν διεθνούς προστασίας θα πρέπει να μπορούν να απολαμβάνουν το άσυλο, χωρίς διακρίσεις, σύμφωνα με τα αποδεκτά διεθνή πρότυπα, και να έχουν, μεταξύ άλλων, αποτελεσματική πρόσβαση στην εργασία, στην ιατρική περίθαλψη, στην εκπαίδευση των παιδιών τους και στην κοινωνική πρόνοια, όπου είναι απαραίτητο.
Τέλος, παρόλο που η Ύπατη Αρμοστεία αναγνωρίζει τη δέσμευση που υπάρχει στην παρούσα συμφωνία για την αύξηση των ευκαιριών επανεγκατάστασης (resettlement) για τους Σύρους πρόσφυγες από την Τουρκία, υπογραμμίζει ότι είναι κρίσιμης σημασίας οι δεσμεύσεις αυτές να είναι ουσιαστικές και προβλέψιμες. Όπως τονίζει, «η ενίσχυση της επανεγκατάστασης στην Ευρώπη από την Τουρκία δεν θα πρέπει να γίνει εις βάρος της επανεγκατάστασης άλλων προσφυγικών πληθυσμών που βρίσκονται στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου» καθώς «και αυτοί οι πληθυσμοί έχουν τεράστιες ανάγκες».