Ο συντηρητικός πρωθυπουργός Αλεξάνταρ Βούτσιτς κέρδισε τις προεδρικές εκλογές της Σερβίας χθες με τεράστια διαφορά, εδραιώνοντας την κυριαρχία του στη βαλκανική χώρα καθώς ακολουθεί μια πολιτική ευαίσθητων ισορροπιών μεταξύ της Ευρώπης και της Ρωσίας.
Ο Βούτσιτς, 47, απέφυγε έναν δεύτερο γύρο εκλογών έχοντας εξασφαλίσει το 55% περίπου των ψήφων. Ο πλησιέστερος αντίπαλός του, υποψήφιος της αντιπολίτευσης και πρώην υπέρμαχου των ανθρώπινων δικαιωμάτων Σάσα Γιάνκοβιτς, ακολούθησε με μεγάλη διαφορά – με λίγο παραπάνω από το 16% των ψήφων – σύμφωνα με δύο εκτιμήσεις των εταιρειών δημοσκοπίσεων CRTA και Ipsos. Τα αποτελέσματα εξευτέλισαν πολιτικά τα αντιπολιτευτικά κόμματα της Σερβίας, τα οποία δηλώνουν ότι η διακυβέρνηση του Βούτσιτς γίνεται ολοένα πιό αυταρχική.
Ο Βούτσιτς θα αναλάβει τον κυρίως εθιμοτυπικό ρόλο της προεδρίας στα τέλη Μαίου, αλλά αναμένεται να διατηρήσει εκ των πραγμάτων την ισχύ του μέσω του ελέγχου του κυβερνώντος σερβικού Προοδευτικού Κόμματος. Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι η αλλαγή ρόλου του δεν θα αλλάξει την γεωπολιτική ισορροπία της πρώην γιουγκοσλαβικής χώρας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία ο Βούτσιτς επιζητά να συμμετάσχει η χώρα του, και τη Ρωσία, με την οποία οι Σέρβοι μοιράζονται τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό και τη σλαβική καταγωγή.
Ευχαριστώντας τη γερμανίδα καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ και τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, τους οποίους συνάντησε κατά την προεκλογική του καμπάνια, ο νέος πρόεδρος είπε σε ακροατήριο ψηφοφόρων του, “Για μένα είναι σημαντικό ότι αυτές οι εκλογές έδειξαν πως μια μεγάλη πλειοψηφία των Σέρβων συμφωνεί με τη συνέχιση της ευρωπαϊκής πορείας μας ενώ διατηρούμε στενές σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία”.
Παρά την οικονομική της ανάπτυξη και τη μεγαλύτερη δημοσιονομική σταθερότητα, η Σερβία παραμένει τελματωμένη στη φτώχεια και τη διαφθορά. Αλλά για τους υποστηρικτές του, ο Βούτσιτς αποτελεί σταθερό ηγέτη σε μια προβληματική περιοχή.
Οι αντίπαλοί του διατείνονται όμως ότι έχει μια τάση αυταρχισμού, και ότι έχει αναλάβει τον έλεγχο των μμε στη Σερβία από το 2012, που το κόμμα του ανήλθε στην εξουσία και από τότε που έγινε πρωθυπουργός, πριν από τρία χρόνια.
Ο ίδιος απορρίπτει την κατηγορία, αλλά έχει δυσκολευτεί να αποβάλλει την εικόνα αυτή, δεδομένης της ιστορίας του όταν βρέθηκε στην κυβέρνηση την εποχή που η Γιουγκοσλαβία έπνεε τα λοίσθια. Την εποχή εκείνη, εικοσάρης ων, ο Βούτσιτς είχε σπείρει τον φόβο ως υπουργός πληροφοριών υπεύθυνος για δρακόντεια μέτρα που είχαν σχεδιαστεί να καταπνίξουν κάθε κριτική εναντίον της κυβέρνησης την εποχή του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο (1998-99).
Ως πρόεδρος, θα έχει λίγες επίσημες ευθύνες, μεταξύ των οποίων και το δικαίωμα να επιστρέψει στη βουλή νόμους για επαναθεώρηση. Αλλά αναμένεται ευρέως να διορίσει έναν πιστό σύμμαχο ως πρωθυπουργό και να προσπαθήσει να κρατήσει υπό στενό έλεγχο τις πολιτικές της κυβέρνησης, όπως έπραξε μεταξύ του 2004 και του 2012 ο πρώην πρόεδρος Μπορίς Τάντιτς, του Δημοκρατικού Κόμματος τότε.
Μερικοί αναλυτές πιστεύουν ότι αυτό θα είναι δύσκολο. “Ο Βούτσιτς θα βρίσκεται μακριά από τον καθημερινό σχεδιασμό πολιτικής και από τη διακυβέρνηση, και θα χρειαστεί να βασιστεί σε εντολοδόχο του”, έγραψε σε γνώμη της η εταιρεία συμβούλων και ανάλυσης πολιτικού ρίσκου Eurasia Group στις 30 Μαρτίου. “Αυτό μάλλον θα δημιουργήσει κάποιες εντάσεις στην κυβερνητική ιεραρχία”, πρόσθεσε.