Χάνει την αυτοδυναμία – Εντείνεται η αβεβαιότητα
Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι χάνει σημαντικά το στοίχημα που έβαλε προκηρύσσοντας τις πρόωρες εκλογές, καθώς σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία χάνει την πλειοψηφία στη Βουλή τη στιγμή που προκήρυξε εκλογές με στόχο να την αυξήσει.
Αν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση αυτή, τότε το αποτέλεσμα των εκλογών θα μπορούσε να οδηγήσει σε περίοδο αβεβαιότητας, προκαλώντας προβλήματα και στη διαδικασία εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ.
Με καταμετρημένες πάνω από 608 από τις 650, μέχρι στιγμής, οι Συντηρητικοί της Μέι συγκεντρώνουν 292 έδρες και οι Εργατικοί του Κόρμπιν 250 έδρες. Το κόμμα της Σκοτίας κερδίζει 34 έδρες, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες 11 και άλλα κόμματα 21.
Νωρίτερα, το Exit Poll έδινε στο συντηρητικό κόμμα προβάδισμα με 314 έδρες, ενώ οι εργατικοί συγκέντρωναν 266 έδρες, οι φιλελεύθεροι 14 και το Εθνικό κόμμα της Σκωτίας 34 έδρες. Αυτό θα σήμαινε απώλεια 17 εδρών για τους Τόρις σε σχέση με τις εκλογές του 2015, αύξηση 34 εδρών για τους εργατικούς και 6 για τους φιλελεύθερους. Για την απόκτηση της αυτοδυναμίας απαιτείται η πλειοψηφία των 326 εδρών.
Ο επικεφαλής των Εργατικών, κ. Κόρμπιν, σχολιάζοντας τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, ζήτησε να παραιτηθεί η Μέι και να ανοίξει τον δρόμο για μια νέα κυβέρνηση, υπογραμμίζοντας πως η πολιτική έχει αλλάξει και «δεν θα ξαναμπεί στο κουτί» που βρίσκονταν πριν. Ο κόσμος βαρέθηκε τη λιτότητα, τις περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες, τόνισε. «Είμαι πολύ υπερήφανος για τα αποτελέσματα που έρχονται από όλη τη χώρα, καθώς ο κόσμος ψηφίζει την ελπίδα», υπογράμμισε, συμπληρώνοντας ότι η συμμετοχή στις εκλογές αυτές πολλών που δεν είχαν ξαναψηφίσει, δείχνει την αποφασιστικότητα για κάτι διαφορετικό.
Η Τερέζα Μέι από την πλευρά της δήλωσε πως συνεχίζεται η καταμέτρηση και δεν έχουμε ακόμα ολοκληρωμένη εικόνα. Αν η πρόβλεψη είναι σωστή ότι κερδίσαμε τις περισσότερες έδρες, τότε θα παρέχουμε σταθερότητα. Θέσαμε ως βασική προτεραιότητα να έχουμε τη σωστή συμφωνία για το Brexit. Η αποφασιστικότητά μου είναι η ίδια σήμερα το πρωί όπως ήταν πάντα. Γνωρίζω πως η χώρα χρειάζεται μια περίοδο σταθερότητας και όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, οι συντηρητικοί θα εκπληρώσουμε το καθήκον μας για να παράσχουμε αυτή τη σταθερότητα.
Η επικεφαλής του Σκοτζέζικου εθνικού κόμματος, Νίκολα Στέρτζον, δήλωσε πως το αποτέλεσμα είναι ξεκάθαρα απογοητευτικό και πως οι απώλειες οφείλονται στην άνοδο που εμφάνισε αργά στην προεκλογική εκστρατεία ο επικεφαλής των Εργατικών. Έχουμε κερδίσει τις εκλογές στη Σκοτία, είπε, συμπληρώνοντας πως «πρέπει ξεκάθαρα να αναλογιστώ» τα αποτελέσματα των εκλογών. Είναι «καταστροφή για την πρωθυπουργό Μέι», της οποίας η θέση «είναι πολύ δύσκολη», συμπλήρωσε.
Σημειώνεται πάντως πως πολλές από τις μεγάλες έδρες στην περιφέρεια, που τείνει να εκλέγει Συντηρητικούς, δεν θα ανακοινωθούν πριν τις 7 το πρωί.
Η στερλίνα κάνει βουτιά 1,58% στα 1.2751 δολάρια, ενώ το ευρώ υποχωρεί κατά 0,12% έναντι του δολαρίου, στα 1,1197 δολάρια.
Τα σενάρια
Εάν οι Συντηρητικοί χάσουν την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο βρετανικό κοινοβούλιο θα έχουν την επιλογή να σχηματίσουν είτε κυβέρνηση μειοψηφίας, είτε κυβέρνηση συνασπισμού με ένα ή περισσότερα κόμματα.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι διαπραγματεύσεις είναι πιθανόν να διαρκέσουν πολλές εβδομάδες, γεγονός που θα πλήξει το χρονοδιάγραμμα του Brexit την ώρα που οι διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσουν σε δέκα μέρες.
Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα τρομακτικό πλήγμα για την πρωθυπουργό που κήρυξε πρόωρες εκλογές για να ενισχύσει την πλειοψηφία της των 17 εδρών.
Για να συνεχίσουν να κυβερνούν, οι Συντηρητικοί έχουν την δυνατότητα να σχηματίσουν κυβέρνηση μειοψηφίας. Στην περίπτωση αυτή, θα είναι μόνοι στην εξουσία, αλλά θα εξαρτώνται από την στήριξη των άλλων κομμάτων για να εξασφαλίζουν την ψήφιση των νομοσχεδίων τους.
Οι Ενωτικοί της Βόρειας Ιρλανδίας, που πρόσκεινται στους Τόρις, θα είναι ένας προνομιακός εταίρος. Ωστόσο, μία τέτοια κυβέρνηση θα είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Την τελευταία φορά που ανέλαβε την εξουσία κυβέρνηση μειοψηφίας ήταν το 1974, όταν οι Συντηρητικοί είχαν προκηρύξει πρόωρες εκλογές για να τις χάσουν από το Εργατικό Κόμμα.
Ομως, η κυβέρνηση μειοψηφίας του Εργατικού Χάρολντ Ουίλσον δεν κατόρθωσε να παραμείνει στην εξουσία παρά λίγους μήνες, μέχρι την διεξαγωγή νέων εκλογών, θυμίζει το ΑΠΕ. Οι Τόρις μπορούν επίσης να προσπαθήσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού, όπως έκαναν το 2010, όταν συμμάχησαν με τους κεντρώους, φιλοευρωπαίους Φιλελεύθερους-Δημοκράτες. Σήμερα όμως μία τέτοια σύμπραξη είναι σχεδόν αδιανόητη, καθώς οι θέσεις των δύο κομμάτων για το Brexit είναι εκ διαμέτρου αντίθετες.
Σε περίπτωση που οι Συντηρητικοί αποτύχουν να σχηματίσουν κυβέρνηση, μειοψηφίας ή συνασπισμού, ένα άλλο σενάριο είναι θεωρητικά πιθανό: μία συμμαχία ανάμεσα στο Εργατικό Κόμμα, το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας, το Κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, που συγκεντρώνουν 314 έδρες, σύμφωνα με τις προβλέψεις, με την υποστήριξη των Πρασίνων και μικρών τοπικών κομμάτων.
Οι πρώτες αντιδράσεις στον βρετανικό τύπο
Η Τερέζα Μέι «κρεμασμένη από μία κλωστή», «το Ηνωμένο Βασίλειο στην κόψη του ξυραφιού»: ο βρετανικός Τύπος βρίσκεται σε σοκ με τις προβλέψεις να δείχνουν ότι οι Συντηρητικοί έχασαν την πλειοψηφία τους στο κοινοβούλιο.
«Η Μέι χάνει το μεγάλο της στοίχημα», είναι ο πρωτοσέλιδος τίτλος των Times. Η εφημερίδα υπογραμμίζει ότι το όνειρο της πρωθυπουργού να ενισχύσει την πλειοψηφία της «φαίνεται ότι έγινε συντρίμμια».
«Την ώρα που οι Βρυξέλλες παρακολουθούν την κατάσταση με προσοχή, υπάρχουν φόβοι ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα βρίσκεται σε εύθραυστη κατάσταση όταν θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις σε δέκα ημέρες», τονίζει η εφημερίδα.
«Προβλέψεις σοκ για τη Μέι», είναι ο τίτλος των εφημερίδων Guardian και Daily Telegraph. «Mayhem» (χάος), είναι ο τίτλος της Sun, που επιλέγει να παίξει με το όνομα της πρωθυπουργού. Η εφημερίδα κάνει λόγο για «καταστροφή» και φοβάται «έναν συνασπισμό του χάους».
«Ηνωμένο Βασίλειο στην κόψη του ξυραφιού», είναι ο τίτλος της Daily Mail, που κάνει λόγο για μια χώρα βυθισμένη στο πολιτικό χάος» με «ακόμη και την πιθανότητα να δούμε τον Τζέρεμι Κόρμπιν να παίρνει τα κλειδιά της Ντάουνινγκ Στριτ». Η πρωθυπουργός «ηττήθηκε κατά καταστροφικό τρόπο», γράφει η Daily Mail, έπειτα από «την χειρότερη προεκλογική εκστρατεία στην ιστορία» της χώρας, προσθέτει επικαλούμενη έναν υπουργό που δεν κατονομάζεται.
«Κρεμασμένη από μία κλωστή», είναι ο τίτλος της Daily Mirror που δημοσιεύει την φωτογραφία μιας αναμαλλιασμένης Μέι μπροστά στο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ. «Το αποτέλεσμα μπορεί να της στοιχίσει την θέση της», προειδοποιεί η εφημερίδα.
315-325 έδρες
Οι Συντηρητικοί της πρωθυπουργού Τερέζας Μέι αναμένεται να κερδίσουν 315-325 έδρες, σύμφωνα με την εκτίμηση του τηλεοπτικού δικτύου Sky News.
Όπως μετέδωσε νωρίτερα το BBC τα στελέχη του Συντηρητικού Κόμματος δεν θεωρούν ότι θα εξασφαλίσουν την απόλυτη πλειοψηφία και εκτιμούν ότι θα καταλάβουν 322 έδρες έναντι 261 του Εργατικού Κόμματος.
«Οι υπουργοί λένε τώρα ότι δεν περιμένουν ανατροπή του exit poll», έγραψε η πολιτική συντάκτρια του BBC Λόρα Κούνσμπεργκ στο Twitter.