Η τύχη της πολιτικής αποστολής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στο Αφγανιστάν μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν τη 15η Αυγούστου εγείρει ανησυχίες στη Νέα Υόρκη, μολονότι ξανάρχισαν τις τελευταίες ημέρες πτήσεις για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στο βόρειο και στο νότιο τμήμα της χώρας.
Η εντολή της Αποστολής Αρωγής των Ηνωμένων Εθνών στο Αφγανιστάν (MANUA στα γαλλικά, UNAMA στα αγγλικά) εκπνέει τη 17η Σεπτεμβρίου· προβλέπεται να διεξαχθεί συζήτηση για την ενδεχόμενη παράτασή της την 9η Σεπτεμβρίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Η κατάσταση παραμένει πολύ αβέβαιη» και «η λογική προσέγγιση σε αυτό το στάδιο» θα ήταν να αποφασιστεί «τεχνική ανανέωση» της εντολής της αποστολής, σημείωσαν υπό τον όρο να μην κατονομαστούν αρκετές πηγές προσκείμενες στον Οργανισμό. Όμως το ερώτημα είναι πώς το βλέπουν οι ισλαμιστές, οι οποίοι αναμένεται να παρουσιάσουν σύντομα την κυβέρνησή τους.
Για τον ΟΗΕ και δυτικές κυβερνήσεις, το ζητούμενο είναι «να μη χαθούν ορισμένες διαστάσεις» της τρέχουσας εντολής, συμπεριλαμβανομένων της προστασίας «των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», «των αμάχων», καθώς και του συντονισμού της διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας.
Στην έδρα του Οργανισμού, η ανησυχία αφορά κυρίως τη μεταχείριση που θα έχουν οι γυναίκες και τα κορίτσια από τους Ταλιμπάν.
Για την Ιρλανδία, η οποία ασκεί τον Σεπτέμβριο την εναλλασσόμενη προεδρία του ΣΑ του ΟΗΕ, το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι θεμελιώδες και «οι Ταλιμπάν θα κριθούν από τις πράξεις τους, όχι από τα λόγια τους».
Το να μην συμμετέχει καμιά γυναίκα στην κυβέρνηση «δεν θα ήταν αποδεκτό για την Ιρλανδία. Δεν είναι αυτή η πλήρης και ισότιμη συμμετοχή (των γυναικών) που θέλουμε να δούμε», τόνισε στα ΜΜΕ αυτή την εβδομάδα η ιρλανδή πρεσβεύτρια, η Τζέραλντιν Μπερν Νέισον, προσθέτοντας πως το Αφγανιστάν έχει περισσότερο παρά ποτέ ανάγκη τον ΟΗΕ και τις δυνατότητές του ως προς τη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας.
«Τα μάτια του κόσμου»
Στο Αφγανιστάν, 18 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν καταστροφική κατάσταση και ο αριθμός τους ενδέχεται να διπλασιαστεί, προειδοποιούσε πρόσφατα ο ΟΗΕ, απευθύνοντας έκκληση για διεθνείς δωρεές.
Χθες Πέμπτη ο εκπρόσωπος του Οργανισμού, ο Στεφάν Ντουζαρίκ, ανακοίνωσε ότι «επαναλήφθηκαν πρόσφατα» οι πτήσεις μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας που εκτελεί το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (ΠΕΠ), επιτρέποντας «σε 160 ανθρωπιστικές οργανώσεις να συνεχίσουν τις ζωτικής σημασίας δραστηριότητές τους σε αφγανικές επαρχίες» (24642319).
Οι πτήσεις συνδέουν το Ισλαμαμπάντ, την πρωτεύουσα του Πακιστάν, με τη Μαζάρ-ι-Σαρίφ (βόρεια) και την Κανταχάρ (νότια), εξήγησε ο εκπρόσωπος. Έχουν γίνει τρεις τέτοιες πτήσεις από την 29η Αυγούστου. Μεταξύ του 2002 και του 2021, γίνονταν πτήσεις του ΟΗΕ προς είκοσι και πλέον προορισμούς στο Αφγανιστάν και σκοπός είναι να επανέλθουν σε αυτό το επίπεδο όταν υπάρξουν εγγυήσεις για την ασφάλεια και εξασφαλιστεί χρηματοδότηση, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Αφότου κατέλαβαν τον έλεγχο της χώρας, οι Ταλιμπάν δεν έχουν καταστήσει σαφές στον ΟΗΕ πώς βλέπουν το μέλλον της αποστολής του στη χώρα, ούτε καν αν θέλουν να εκπροσωπηθούν στην ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, που προβλέπεται να διεξαχθεί στα τέλη του μήνα στη Νέα Υόρκη σε επίπεδο ηγετών.
Αυτό πάντως που μοιάζει δεδομένο, σύμφωνα με διπλωμάτες, είναι πως το ισλαμιστικό κίνημα λογαριάζει στη «συνέχιση της βοήθειας, τόσο της ανθρωπιστικής όσο και της αναπτυξιακής». Το τελευταίο πεδίο πάντως δεν εμπίπτει στην εντολή της σημερινής πολιτικής αποστολής του ΟΗΕ, θύμισε πηγή που μίλησε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.
Σε ανακοίνωσή του χθες Πέμπτη, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW) κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να ανανεώσει την εντολή της πολιτικής αποστολής του ΟΗΕ στο Αφγανιστάν, προκειμένου να χορηγείται «βοήθεια που θα σώσει ζωές» και να «επιτηρείται πλήρως η κατάσταση ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα» στο Αφγανιστάν.
«Οι Ταλιμπάν έχουν αβυσσαλέο ιστορικό σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών», υπογράμμισε ο Λουί Σαρμπονό, ο διευθυντής του τμήματος της ΜΚΟ που είναι αρμόδιο για τα Ηνωμένα Έθνη. «Η αποστολή του ΟΗΕ χρειάζεται να γίνει τα μάτια του κόσμου στο πεδίο», να «ενημερώνει δημόσια για την κατάσταση στο Αφγανιστάν», πρόσθεσε.