«Οι Γερμανοί πυροβόλησαν τα πόδια τους με την απόφαση να κλείσουν τους πυρηνικούς αντιδραστήρες τους και τις μονάδες γαιάνθρακα». Το σχόλιο του Τιμ Πάρτριτζ, επικεφαλής της εταιρείας εμπορίας ενέργειας DB Group Europe, ειπώθηκε χθες και υποδήλωνε την εντεινόμενη ανησυχία στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία για την ενεργειακή εξάρτησή της από τη Ρωσία.
Καθόλου τυχαία συνέπεσε με τους πρώτους προβληματισμούς σε Γερμανία και Ευρώπη για τις επιπτώσεις που θα έχουν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας και ειδικότερα η απόφαση του Βερολίνου να «παγώσει» την πιστοποίηση του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου Nord Stream 2. Η ανησυχία είναι έκδηλη. Αν δεν λειτουργήσει ο Nord Stream 2 θα πληγεί η Ρωσία, αλλά περισσότερο θα πληγεί η Γερμανία.
Σε ό,τι αφορά γενικότερα την Ε.Ε. σε φυσικό αέριο, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προσπάθησε να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους δηλώνοντας ότι η Ε.Ε. μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της εισάγοντας φυσικό αέριο από τρίτους.
Ωστόσο δεν φαίνεται να είναι τόσο εύκολο. Παράγοντες της αγοράς, όπως ο Χανς βαν Κλέεφ, οικονομολόγος ενέργειας στην ABN Amro Bank, προειδοποιούν πως οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από άλλους προμηθευτές δεν θα επαρκούν ποτέ για να αναπληρώσουν το ρωσικό φυσικό αέριο, αν αυτό κοπεί. Εχουν, άλλωστε, προηγηθεί απογοητευτικές δηλώσεις του είδους από το Κατάρ, το οποίο έχει καταστήσει σαφές ότι δεν είναι σε θέση να αναπληρώσει μόνο του τυχόν διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου, αλλά ότι θα χρειαστεί συνεργασία πολλών χωρών.
Η Ε.Ε. έχει δεκαπλάσιες εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία από όσες έχουν οι ΗΠΑ.
Εχει, επίσης, προηγηθεί και η κατηγορηματική ανακοίνωση της Νορβηγίας ότι ήδη διοχετεύει στην Ε.Ε. όσο φυσικό αέριο μπορεί. Από την πλευρά του ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, έσπευσε με τη σειρά του να τονίσει ότι έχουν προηγηθεί και άλλες κρίσεις που δεν έπληξαν τις συναλλαγές της Γερμανίας με τη Ρωσία στον τομέα της ενέργειας.
Οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι δυστυχώς για την Ευρώπη η επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία έχει μεγάλο κόστος. Το μοναδικό είδος κύρωσης που θα μπορούσε να επιφέρει πραγματικά καίριο πλήγμα στην οικονομία της Ρωσίας θα ήταν ο αποκλεισμός των τραπεζών της από το διεθνές σύστημα πληρωμών Swift, καθώς θα εμπόδιζε τη χώρα να εξάγει υδρογονάνθρακες.
Σύμφωνα με την Capital Economics, ακριβώς αυτός ο αποκλεισμός οδήγησε την οικονομία του Ιράν σε ύφεση 7%. Στην περίπτωση της Ρωσίας θα μπορούσε να μειωθεί το ΑΕΠ της κατά 4% έως 5% και ο πληθωρισμός να εκτοξευθεί στο 10%. Το πλήγμα θα ήταν, όμως, εξίσου άμεσο και για την Ευρώπη. Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία είναι ο σημαντικότερος λόγος. Ακόμη κι αν το Κρεμλίνο τηρήσει τη στάση του αξιόπιστου προμηθευτή ενέργειας για την Ευρώπη, ο αποκλεισμός από το Swift σημαίνει πως η Ευρώπη δεν θα μπορεί να πληρώνει το ρωσικό φυσικό αέριο και μοιραία θα διακοπεί η ροή του. Σχετική μελέτη του οικονομικού ινστιτούτου Bruegel επισημαίνει, επίσης, πως η Ε.Ε. θα μπορούσε να αναπληρώσει το ρωσικό φυσικό αέριο αν η ροή του διακοπεί για περίοδο μηνών. Αν, όμως, διακοπεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, για ορισμένα χρόνια, τότε η Ευρώπη θα πρέπει να καταφύγει σε μέτρα μείωσης της ζήτησης, που θα είναι επώδυνα για όλες τις πλευρές. Επιπλέον, η Ευρώπη έχει δεκαπλάσιες εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία από όσες έχουν οι ΗΠΑ και αυτό το εμπόριο θα πληγεί.