Για τον ηγέτη του Κρεμλίνου Πούτιν, πρόκειται για μια επίθεση στην αχίλλειο πτέρνα του που θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση του ρωσικού μετώπου στο νότο.
Μία ημέρα μετά τα 70ά γενέθλια του Βλαντιμίρ Πούτιν, οι Ουκρανοί έκαναν στον ηγέτη του Κρεμλίνου ένα δικό του δώρο: Τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα, μια σφοδρή έκρηξη συγκλόνισε τη στρατηγικής σημασίας γέφυρα του Κερτς, απαραίτητη για τις ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού στην κατεχόμενη νότια Ουκρανία.
Μια αμαξοστοιχία καυσίμων τυλίχθηκε στις φλόγες και τμήματα του οδοστρώματος βυθίστηκαν στη θάλασσα. “Κριμαία, η γέφυρα, η αρχή”, έγραψε λίγο αργότερα στο Twitter ο σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Μικαίλο Ποντολνιάκ. “Οτιδήποτε παράνομο πρέπει να καταστραφεί, οτιδήποτε κλεμμένο πρέπει να επιστρέψει στην Ουκρανία και οτιδήποτε έχει καταληφθεί από τη Ρωσία πρέπει να απελευθερωθεί”. Αυτό πλησίαζε σε παραδοχή του ποιος ήταν ο δράστης της επίθεσης. Σε ένα μεταγενέστερο tweet, ωστόσο, ο Ποντολνιάκ προσπάθησε να παρουσιάσει την έκρηξη ως αποτέλεσμα εσωτερικών διαμάχης εξουσίας στο Κρεμλίνο.
Αμέσως ξέσπασε μια έντονη συζήτηση μεταξύ στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων στο Twitter σχετικά με το τι θα μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια καταστροφή. “Για να γκρεμιστεί μια τέτοια γέφυρα θα απαιτούνταν πολλά εκρηκτικά και ένα καλό σχέδιο κατεδάφισης”, έγραψε ο Μικ Ράιαν, Αυστραλός στρατιωτικός στρατηγός και πρώην στρατηγός. “Γέφυρες από οπλισμένο σκυρόδεμα όπως αυτή είναι οι πιο δύσκολο να καταστραφούν”. Θα χρειάζονταν μερικά αυτοκίνητα με εκρηκτικά ή αρκετές βόμβες ή πύραυλοι αν τοποθετούνταν στο σωστό σημείο.
Το βίντεο από την έκρηξη έδειχνε αρχικά ότι επρόκειτο για βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας, η οποία πραγματοποιήθηκε με φορτηγό γεμάτο εκρηκτικά. Ωστόσο, το γεγονός ότι όλα τα οχήματα στην είσοδο της γέφυρας ελέγχονται για εκρηκτικά, συνηγορεί εναντίον αυτού.
Ο Ιταλός στρατιωτικός εμπειρογνώμονας Τόμας Τάινερ, από την άλλη πλευρά, υποστηρίζει ότι πρόκειται για δύο πυραύλους επειδή κατέρρευσαν τρία διαφορετικά τμήματα του οδοστρώματος. Υποπτεύεται ότι η Ουκρανία εκτόξευσε δύο πυραύλους ATACMS, που εκτοξεύτηκαν από εκτοξευτές πολλαπλών πυραύλων M270. Για να συμβεί αυτό, οι Ουκρανοί θα έπρεπε να είχαν σχεδιάσει τέλεια το χρονοδιάγραμμα, ώστε να αναφλέξουν το διερχόμενο τρένο καυσίμων την ίδια στιγμή που επιτέθηκαν στο οδόστρωμα, καθώς οι γραμμές είναι τοποθετημένες σε μια δεύτερη, ψηλότερη γέφυρα.
Ωστόσο, δεν είναι ακόμη δημόσια γνωστό ότι η Ουκρανία διαθέτει ακόμη και τους πυραύλους ATACMS με βεληνεκές 300 χιλιομέτρων, επειδή η Ουάσινγκτον έχει μέχρι στιγμής παρακρατήσει τους πυραύλους αυτούς παρά τα επανειλημμένα ουκρανικά αιτήματα. Άλλοι εμπειρογνώμονες θεωρούν επίσης πιθανή μια επίθεση με τηλεκατευθυνόμενα σκάφη.
Επίθεση στο κύρος της Ρωσίας
Γεγονός είναι, ωστόσο, ότι πρόκειται για ένα τεράστιο πλήγμα για το κύρος της Ρωσίας και για το ρωσικό πολεμικό ηθικό. Και για μια πραγματική απειλή για τη ρωσική πολεμική προσπάθεια στη νότια Ουκρανία, η κύρια γραμμή ανεφοδιασμού της οποίας περνάει από τη γέφυρα. Σε απάντηση, η ρωσική διοίκηση κατοχής στην Κριμαία διέταξε το ίδιο πρωί ότι οι πολίτες πρέπει να περιορίσουν τις αγορές τους σε τρία κιλά. Λίγο μετά την επίθεση, σχηματίστηκαν επίσης μεγάλες ουρές μπροστά από πρατήρια καυσίμων στην Κριμαία.
Όπως και το καταστροφικό χτύπημα κατά του στρατιωτικού αεροδρομίου Saki στην Κριμαία στις αρχές Αυγούστου, αυτή η επίθεση δείχνει ότι η Ουκρανία μπορεί πλέον να χτυπήσει οπουδήποτε στο κατεχόμενο από τη Ρωσία έδαφος. Μετά την επίθεση στο Σάκι, δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι λέγεται ότι εγκατέλειψαν την Κριμαία, κυρίως μέσω της γέφυρας του Κερτς. Η νέα επίθεση είναι τώρα πιθανό να προκαλέσει νέο πανικό μεταξύ των κατακτητών που εξακολουθούν να ζουν στην Κριμαία.
Η γέφυρα του Κερτς ήταν ένα έργο γοήτρου πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων του Πούτιν μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας. Το 2018, την είχε εγκαινιάσει ο ίδιος, οδηγώντας ένα φορτηγό στη γέφυρα. Ταυτόχρονα, η γέφυρα αποτελεί την υλικοτεχνική αχίλλειο πτέρνα της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας στη νότια Ουκρανία, γι’ αυτό και εδώ και καιρό έχει μπει στο στόχαστρο των Ουκρανών.
Δεν είναι ακόμη σαφές πόσο σοβαρή είναι η ζημιά και πόσος χρόνος θα χρειαστεί η Ρωσία για να την καταστήσει και πάλι βατή. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, μια παρατεταμένη βλάβη, ιδίως της σιδηροδρομικής γραμμής, θα οδηγούσε πιθανότατα στην κατάρρευση του ρωσικού μετώπου στο νότο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ρωσικός στρατός εξαρτάται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στην Ευρώπη από τον σιδηρόδρομο για τη μεταφορά στρατιωτών, βαρέως εξοπλισμού, πυρομαχικών, καυσίμων, ανταλλακτικών, τροφίμων και πολλών άλλων στο μέτωπο, επειδή απλώς δεν διαθέτει αρκετά φορτηγά.
Στην πραγματικότητα, η Ρωσία θα μπορούσε να εφοδιάσει τα στρατεύματά της στο νότο μόνο σιδηροδρομικά μέσω της γέφυρας του Κερτς, διότι, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα Τάινερ η σύνδεση μεταξύ Ντονέτσκ και Μελιτόπολης είχε ήδη διακοπεί το 2014 και τα απομεινάρια της γραμμής βρίσκονται νότια του Ντονέτσκ στην περιοχή πρόσκρουσης των ουκρανικών οβιδοβόλων πυροβολικού.
Εάν η σιδηροδρομική γραμμή πάνω από τη γέφυρα του Κερτς αποτύχει εντελώς, η Ρωσία θα πρέπει να προμηθεύει το δικό της μέτωπο με πλοία, με πολλούς πρόσθετους σταθμούς φόρτωσης μεταξύ τρένου, πλοίου και φορτηγού. Αυτό θα ήταν πολύ χρονοβόρο και απαιτητικό σε ανθρώπινο δυναμικό, εν μέρει επειδή ο ρωσικός στρατός είναι τόσο πίσω στην εποχή του, ώστε τα πυρομαχικά και οι προμήθειες πρέπει να φορτώνονται ακόμη σε μεγάλο βαθμό με το χέρι.
“Ο ρωσικός στρατός δεν χρησιμοποιεί μηχανοκίνητα βοηθήματα για τη μετακίνηση πυρομαχικών και προμηθειών. Δεν έχει παλέτες, ούτε περονοφόρα ανυψωτικά μηχανήματα, ούτε εμπορευματοκιβώτια ISO”, γράφει ο Τρεντ Τελένκο, πρώην εμπειρογνώμονας διοικητικής μέριμνας του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, ο οποίος επεσήμανε την ξεπερασμένη πολεμική διοικητική μέριμνα της Ρωσίας στις αρχές της σύγκρουσης.
“Ο μόνος τρόπος για να εφοδιάσει η Ρωσία τους 70.000 στρατιώτες της στο νότιο μέτωπο είναι με τρένο μέσω της γέφυρας του Κερτς”, λέει ο Theiner, “η Ρωσία δεν έχει ούτε τα φορτηγά ούτε τους οδηγούς για να εφοδιάσει το νότιο μέτωπό της οδικώς. Εξάλλου, θα έπρεπε να μεταφέρονται καθημερινά αρκετά εκατομμύρια λίτρα καυσίμων, εκατοντάδες τόνοι πυρομαχικών, ανταλλακτικά και τρόφιμα στα στρατεύματα στο νότο, ενώ το χειμώνα θα χρειάζονταν επίσης εκατοντάδες τόνοι καυσίμων θέρμανσης. Μια μακροπρόθεσμη αποτυχία της γέφυρας του Κερτς θα “κατέστρεφε την ικανότητα του Πούτιν να συνεχίσει να διεξάγει πόλεμο στη νότια Ουκρανία”, λέει ο Τάινερ
Η στρατηγική των Ουκρανών αποδίδει
Στην πραγματικότητα, η συστηματική καταστροφή της ρωσικής υλικοτεχνικής υποδομής αποτελεί βασικό στοιχείο της ουκρανικής αντεπίθεσης. Για παράδειγμα, ο στρατός έκοψε συστηματικά τον ανεφοδιασμό του προγεφυρώματος στη Χερσώνα δυτικά του ποταμού Δνείπερου με πλήγματα HIMARS σε δύο γέφυρες πάνω από τον ποταμό. Αυτό έρχεται πλέον μόνο σε αραιές ποσότητες ή μέσω επισφαλών ποντοπόρων πλοίων και διαβάσεων προς τη δυτική πλευρά του ποταμού. Στα βορειοανατολικά, κατάφεραν πριν από εβδομάδες να αποκόψουν τη σιδηροδρομική γραμμή προς το Ντονμπάς μέσω του σιδηροδρομικού κόμβου του Κουπιάνσκ. Και το βράδυ του Σαββάτου, οι Ουκρανοί κατέστρεψαν όχι μόνο τη γέφυρα του Κερτς, αλλά και τον σιδηροδρομικό κόμβο στο Ιλοβάισκ, μέσω του οποίου μεταφέρονται εφόδια από τα ανατολικά στο μέτωπο στο Ντονμπάς.
Αλλά η επίθεση αυτή είναι πάνω απ’ όλα ένα ακόμη πλήγμα στο αγωνιστικό ηθικό των Ρώσων, για τους οποίους ούτως ή άλλως καταρρέουν δύο μέτωπα. Και μια άκρως συμβολική πράξη. “Η γέφυρα της Κριμαίας είναι ένα σύμβολο του γεγονότος ότι η χερσόνησος είναι ραμμένη με ασφάλεια στη Μητέρα Ρωσία και δεν μπορεί να διαχωριστεί από αυτήν με τίποτα”, έγραψε ένας Ρώσος στρατιωτικός blogger μετά την επίθεση.
Ή, όπως το θέτει ο πρώην στρατηγός Ράιαν: “Πρόκειται για μια τεράστια νίκη της Ουκρανίας στον τομέα των επιχειρήσεων επιρροής”. Διότι θα έδειχνε στους Ρώσους, καθώς και στον υπόλοιπο κόσμο, ότι η Μόσχα είναι ανίκανη να προστατεύσει τις προσαρτημένες ουκρανικές επαρχίες.
Το ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσει ο Πούτιν σε αυτή την ταπείνωση, την οποία η ρωσική προπαγάνδα προσπάθησε αμέσως να υποβαθμίσει. Πριν από μήνες, Ρώσοι αξιωματούχοι είχαν ήδη απειλήσει με τρομερές συνέπειες σε περίπτωση επίθεσης στην Κριμαία. Ωστόσο, αυτές δεν υλοποιήθηκαν μετά την ουκρανική επίθεση στο αεροδρόμιο του Σάκη, για παράδειγμα. Μετά την προσάρτηση τεσσάρων άλλων ουκρανικών περιφερειών, η Κριμαία δεν έχει πλέον το ειδικό καθεστώς του μοναδικού προσαρτημένου εδάφους της Ουκρανίας, αλλά είναι μόνο ένα από τα πολλά που αποτελούν στόχο των ουκρανικών αντεπιθέσεων.