Κατά τη δοκιμασία των σχολικών και πανεπιστημιακών εξετάσεων αξιολόγησης είναι σημαντικό ο εγκέφαλος να είναι ξεκούραστος και να είναι σε θέση να συγκεντρώνεται και να κινητοποιεί στον μέγιστο βαθμό την κρίση, την μνήμη, την φαντασία. Λόγω των πολλαπλών συνδέσεων του εγκεφάλου με ποικίλα οργανικά συστήματα είναι σημαντικό, να λειτουργεί με επάρκεια ένα σύνολο οργάνων.
Στη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου, το άτομο πρέπει να κοιμάται επαρκώς, να μην εκτίθεται σε καπνό, να μην έρχεται σε επαφή με άτομα που πάσχουν από λοιμώδη νοσήματα, να αποφεύγει τα κρύα ρεύματα και τις ακραίες θερμοκρασίες, να απέχει από συναισθηματικές εντάσεις.
Η επίπονη άσκηση καλό είναι να αποφεύγεται κατά τις ημέρες των εξετάσεων. Αντιθέτως επιστημονικές μελέτες έχουν αναδείξει την αξία της ήπιας κίνησης στην βελτιστοποίηση της απόδοσης (π.χ. γρήγορος περίπατος).
Ο εξεταζόμενος πρέπει να μεριμνά για την ομαλή πρόσληψη υγρών με την μορφή φρέσκων χυμών ή νερού καθημερινά κυρίως ενδιαμέσως των γευμάτων για να μην ‘φορτώνεται’ το στομάχι με υπερβολικά υγρά κατά τη διάρκεια του φαγητού.
Το πρωί της εξέτασης αλλά και σε όλη την διάρκεια της προετοιμασίας, καλό είναι να αρχίσετε την ημέρα σας με καλό πρωινό, αποφεύγοντας όμως το βαρύ πρωινό γεύμα.
Τα γεύματα πρέπει να μαγειρεύονται επαρκώς χωρίς προσθήκη υπερβολικών μπαχαρικών ή τσιγάρισμα.
Τα φρούτα και οι σαλάτες πρέπει να πλένονται καλά. Ο πνευματικά εργαζόμενος πρέπει να πλένει καλά τα χέρια του πριν τα γεύματα, να μην τρώει γρήγορα και ακατάστατα, να αποφεύγει τα τυποποιημένα γεύματα( fast food), να μην υποβάλλεται σε δίαιτες με δραστική περικοπή θερμίδων, να απέχει από νυχτερινά γεύματα, να μην χρησιμοποιεί τοξικές ουσίες όπως το αλκοόλ, να αποφεύγει τα ποτά τύπου cola, να μην λαμβάνει άσκοπα φάρμακα και να καταναλώνει με σύνεση τον καφέ.
Καλό είναι να κοιμάται μία δύο ώρες μετά το δείπνο και όχι αμέσως μετά, για να μην παρακωλύεται η διαδικασία της πέψης.
Βιταμίνη Α. Η έλλειψή της έχει ως αποτέλεσμα τν κακή λειτουργία του ανοσοποιητικού. Αυξημένες συγκεντρώσεις ευρίσκονται στο γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα, βούτυρο, καρότα, στις γλυκοπατάτες, στα βερίκοκα, στα κίτρινα λαχανικά, στο συκώτι, στο αυγό.
Βιταμίνη Ε. Η βιταμίνη Ε είναι απαραίτητη για την προστασία των κυτταρικών μεμβρανών ενάντια στην υπεροξείδωση λιπιδίων που συνιστά ανοσοκατασταλτική διεργασία και τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου. Αυξημένες συγκεντρώσεις ευρίσκονται στο φρέσκο φυτικό λάδι, στο ελαιόλαδο, στο φύτρο σταριού, στα πλήρη δημητριακά, στους ξηρούς καρπούς – φιστίκια.
Το φυλλικό οξύ και ο σίδηρος. Είναι σημαντικά για την για τον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, την αύξηση του αιματοκρίτη και τη σωστή οξυγόνωση του οργανισμού. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι οι βασικές διαιτητικές πηγές φυλλικού οξέος.
Τρόφιμα πλούσια σε αφομοιώσιμο σίδηρο είναι το κόκκινο κρέας, το συκώτι, η σπλήνα, τα οστρακοειδή, τα αυγά. Φυτικές πηγές σιδήρου είναι τα όσπρια, η σόγια, το πιτυρούχο ψωμί, το σπανάκι, το κουνουπίδι, οι ελιές, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, το φύτρο σταριού. Ο σίδηρος των φυτικών τροφών μεταβολίζεται πιο δύσκολα, η ικανότητα όμως του οργανισμού σας να τον επεξεργάζεται μπορεί να αυξηθεί εάν πιείτε ταυτόχρονα ένα φρέσκο χυμό πορτοκάλι, που μόλις στύψατε.
Ο φώσφορος, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, το σελήνιο είναι σημαντικά για την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου και γενικότερα του νευρικού συστήματος. Αυξημένες συγκεντρώσεις ασβεστίου υπάρχουν στα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Αυξημένες συγκεντρώσεις φωσφόρου περιέχονται στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα πλήρη δημητριακά, στα αυγά, στο κρέας, στα ψάρια, στους ξηρούς καρπούς. Αυξημένες συγκεντρώσεις μαγνησίου ευρίσκονται στις μπανάνες, στα πλήρη δημητριακά, στα όσπρια, στα γαλακτοκομικά, στους ξηρούς καρπούς, στα πράσινα λαχανικά. Το κρέας, τα οστρακόδερμα, οι ξηροί καρποί και τα όσπρια είναι καλές πηγές βιοδιαθέσιμου ψευδαργύρου.
Αυξημένες συγκεντρώσεις σεληνίου ευρίσκονται σε κρέατα, θαλασσινά, αυγά, ξηρούς καρπούς, πράσινα λαχανικά, πλήρη δημητριακά, φρούτα, όσπρια.
Ιατρικά προβλήματα που παρουσιάζονται κατά την διάρκεια των εξεταστικών περιόδων και γενικά προληπτικά μέτρα είναι:
Καούρες, ναυτίες, ρέψιμο, φούσκωμα
Η καούρα, η ναυτία, το ρέψιμο, το φούσκωμα είναι συμπτώματα που εμφανίζονται συχνά κατά την διάρκεια των εξετάσεων. Σύμφωνα με μελέτες το stress προκαλεί αυξημένη έκκριση γαστρικών υγρών, ερεθισμό ορισμένων εγκεφαλικών κέντρων που συμμετέχουν στην ρύθμιση της λειτουργίας της πέψης, αύξηση της επίπτωσης της ναυτίας και των δυσπεπτικών ενοχλημάτων στους εξεταζόμενους.
Η πρόληψη των δυσάρεστων αυτών καταστάσεων γίνεται με την αποφυγή των μεγάλων λιπαρών γευμάτων (συνιστώνται μικρότερα και συχνά γεύματα), την αποφυγή τηγανητών, την αποφυγή αλκοόλ καπνού και κατάχρησης καφέ, την αποφυγή νυχτερινών γευμάτων. Οι εξεταζόμενοι πρέπει να γνωρίζουν ότι ορισμένα φάρμακα ερεθίζουν το στομάχι.
Τέτοια φάρμακα που η κλινική εμπειρία αποδεικνύει καθημερινώς ότι χρησιμοποιούνται αρκετές φορές από τους εξεταζόμενους συχνά χωρίς συνταγή, είναι η ασπιρίνη και γενικά τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ο σίδηρος, συμπληρώματα ασβεστίου, ορισμένα αντιβιοτικά και ψυχοτρόπα.
Διαταραχές κενώσεων (διάρροια – δυσκοιλιότητα)
Το stress προκαλεί αρκετές φορές διαταραχή των αντανακλαστικών της αφόδευσης, με αποτέλεσμα την εμφάνιση δυσκοιλιότητας ή διάρροιας κατά την εξεταστική περίοδο. Η πρόληψη του συμπτώματος είναι δυσχερής. Ορισμένα άτομα επωφελούνται από την αποφυγή της υπερβολικής κατανάλωσης οσπρίων, τυποποιημένων τροφών, μπαχαρικών, αλκοόλ και καφέ.
Το νερό είναι ωφέλιμο, αλλά πρέπει να καταναλώνεται μακριά από τα γεύματα και τον ύπνο (όχι υγρά μισή ώρα πριν έως και δύο ώρες μετά το γεύμα), για να μην επιβαρύνεται η διαδικασία της πέψης.
Η χρήση καθαρτικών και φαρμάκων επιδεινώνει τα συμπτώματα από το έντερο. Υιοθετείστε καθημερινώς την συνήθεια, να πηγαίνετε καθημερινά στην τουαλέτα συγκεκριμένη ώρα, ακόμη και εάν δεν έχετε τάση προς αφόδευση.
Κάθε φορά που αισθάνεστε τάση για αφόδευση, πηγαίνετε άμεσα στην τουαλέτα χωρίς αναβολή. Η ήπια άσκηση (πχ. περπάτημα), παράγει ενδορφίνες και έχει ωφέλιμη δράση στην λειτουργία του εντέρου.
Πονοκέφαλος
Η κρίση του πονοκεφάλου μπορεί να είναι αμφοτερόπλευρη ή ετερόπλευρη. Η συχνότητα εμφάνισής του ποικίλλει. Οι κρίσεις μπορεί να συνοδεύονται από ανορεξία, ναυτία ή εμετό, συμπτώματα από τους οφθαλμούς, ψυχολογικές εκδηλώσεις, δυσκολία συγκέντρωσης και αιμωδίες (‘μυρμηκιάσματα’).
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες ο πονοκέφαλος είναι συχνός κατά την περίοδο των εξετάσεων και οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως αϋπνία, αγγειακή υπεραντιδραστικότητα του νευρικού συστήματος, διαταραχές που αφορούν τη σεροτονίνη, έκκριση ορμονών του stress.
H πρόληψη επιτυγχάνεται με ήπια άσκηση που περιλαμβάνει και ειδικές τεχνικές χαλάρωσης όπως το μασάζ, αποφυγή κατανάλωσης καφέ, τσαγιού, αλκοόλ και προϊόντων που περιέχουν καφεΐνη, αποφυγή χώρων με θόρυβο και φως, αποφυγή υπερκόπωσης και αϋπνίας.
Ταχυκαρδία και αίσθημα παλμών
Η συγκίνηση και το άγχος προκαλούν συχνότερη παραγωγή διεγέρσεων από τον φυσιολογικό καρδιακό βηματοδότη. Το αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση ταχυκαρδίας. Η πρόληψη περιλαμβάνει την διακοπή αλκοόλ και καφεΐνης που δύνανται να προκαλέσουν αύξηση της καρδιακής συχνότητας, την αποφυγή ‘βαρέων’ γευμάτων που λόγω κακής πέψης μπορεί να επιδεινώσουν το φαινόμενο, την επαρκή ανάπαυση.
Τριχόπτωση
Η τρίχα αποτελεί κερατινοποιημένο προϊόν της ρίζας η οποία συνέχεται με την επιδερμίδα. Η ύπαρξη φυσιολογικής ποσότητας και στιλπνότητας του τριχωτού της κεφαλής, οφείλεται σε μία ευαίσθητη ισορροπία κατά την οποία υπάρχει επάρκεια αναγεννητικών ριζών και φυσιολογική δομή της τρίχας στο μικροσκόπιο από την ρίζα έως στην άκρη.
Η ισορροπία αυτή συχνά διαταράσσεται κατά την εξεταστική περίοδο και την περίοδο προετοιμασίας από παθολογικούς παράγοντες όπως είναι το stress, η ανεπαρκής λήψη με την διατροφή σιδήρου βιταμίνης Α λινολεικού οξέος πρωτεϊνών, η λήψη ορισμένων φαρμάκων(π.χ. ορισμένα αναλγητικά), οι κακοί κοσμητικοί χειρισμοί (πχ. βίαιο βούρτσισμα, ακατάλληλα σαμπουάν, σφιχτές αλογοουρές) και η διαταραχή ορμονών.
Νυχτερινή ούρηση
Η νυχτερινή ούρηση είναι σύνηθες σύμπτωμα των εξετάσεων. Συνδέεται με αυξημένη δραστηριοποίηση του αντανακλαστικού λόγω άγχους και επιδεινώνεται από τα ακατάστατα ωράρια, την υπερβολική λήψη αλκοόλ – καφέ-ποτών cola- αφεψημάτων, τη μεταβολή του ωραρίου των γευμάτων (π.χ. μετακίνηση των γευμάτων κατά τις απογευματινές ώρες), την λήψη υγρών κατά τη νύχτα ή αργά το απόγευμα, συνήθειες που πρέπει να αποφεύγονται.
Όταν τα παθολογικά προβλήματα κατά την διάρκεια των εξετάσεων και της σχετικής προετοιμασίας είναι έντονα ή επίμονα, η ιατρική εξέταση και θεραπεία επιβάλλονται.
Η αϋπνία
Η αϋπνία κατά την εξεταστική περίοδο ή κατά την περίοδο της εξεταστικής προετοιμασίας, μπορεί να εμφανιστεί είτε με τη μορφή της δυσχέρειας κατά την επέλευση του ύπνου, είτε με την μορφή των συχνών αφυπνίσεων κατά την νύχτα, είτε με την μορφή της πολύ πρωινής αφύπνισης, είτε με την μορφή του μη ικανοποιητικού ύπνου.
Η σωστή λειτουργία του δικτυωτού συστήματος του εγκεφάλου και η ομαλή αλληλεπίδρασή του με τα υπόλοιπα όργανα του σώματος είναι πολύ σημαντικά για τον επαρκή ύπνο. Στο δικτυωτό σύστημα του υποθαλάμου εδράζεται ένας κεντρικός νευρωνικός βηματοδότης που έχει σημαντικό ρόλο στον κύκλο ύπνου εγρήγορσης.
Η κατανάλωση αλκοόλ, η κακή πέψη, η επίπονη μελέτη κατά τις ώρες που προηγούνται του ύπνου, το κάπνισμα ιδιαίτερα μετά το μεσημέρι, η κατανάλωση καφέ- τσάι – ποτών τύπου cola σε υπερβολικές ποσότητες ή μετά το μεσημέρι, το stress, ο πόνος, ο θόρυβος, το έντονο φως, είναι παράγοντες, ιδιαίτερα συχνοί κατά τις εξετάσεις. που επηρεάζουν την σωστή λειτουργία του δικτυωτού συστήματος.
Ο εξεταζόμενος πρέπει να μην καταναλώνει φαγητό και να χαλαρώνει κατά το δίωρο – τρίωρο που προηγείται της νυχτερινής κατάκλισης, να αποφεύγει το έντονο φώς και τον θόρυβο, να ξαπλώνει την ίδια περίπου ώρα κάθε βράδυ, να μην κοιμάται στο ίδιο δωμάτιο με άτομα που θορυβούν κατά την νύχτα (π.χ. άτομα που ροχαλίζουν), να απομακρύνει τα ρολόγια από τα υπνοδωμάτια, να αποφύγει τα κρύα ή καυτά μπάνια προ του ύπνου, να ξυπνάει την ίδια περίπου ώρα κάθε πρωί. Πρέπει να περιορίσει την λήψη υγρών το βράδυ.
Λιποθυμική τάση
Λόγω του αυξημένου άγχους των εξετάσεων, σε υπερευαίσθητα άτομα το αυτόνομο νευρικό σύστημα μπορεί να εμφανίσει παροδικά δυσλειτουργίες οι οποίες προκαλούν λιποθυμική τάση, σπάνια όμως εμφανίζεται πραγματική λιποθυμία.
Η πρόληψη περιλαμβάνει καλό ύπνο με ξεκούραση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, σωστή διατροφή, σταδιακή έγερση από το κρεβάτι μετά την κατάκλιση και τον ύπνο και μέριμνα για επαρκή πρόσληψη νερού και αλατιού στα άτομα που δεν έχουν πρόβλημα αυξημένης πίεσης κατά την διάρκεια της εξεταστικής περιόδου.
Ζάλη, ατονία, αδυναμία συγκέντρωσης
Η κατάσταση αυτή κατά την διάρκεια των εξετάσεων προκαλείται κυρίως από την αϋπνία, την υπερκόπωση, την κακή διατροφή. Είναι σημαντικό λοιπόν ο εξεταζόμενος να κοιμάται και να ξεκουράζεται επαρκώς και να χρησιμοποιεί υψηλής βιολογικής αξίας τρόφιμα που τροφοδοτούν τον οργανισμό με ενέργεια.
To αυγό, το κρέας, το ψάρι, τα τυριά, το γάλα, το γιαούρτι, το μέλι, τα δημητριακά, το ψωμί ολικής άλεσης, η μαγιά μπύρας, οι ξηροί καρποί, το φύτρο σιταριού, ο φρέσκος βασιλικός πολτός, το μη αποφλοιωμένο ρύζι, τα φρούτα, τα φρέσκα λαχανικά, οι φρέσκοι χυμοί φρούτων προσφέρουν στον εγκέφαλο σημαντικά στοιχεία για την λειτουργία του. Η ζάχαρη που συχνά χρησιμοποιεί ο εξεταζόμενος ως άμεση πηγή γλυκόζης και οι κατεργασμένοι υδατάνθρακες παρέχουν «κενές θερμίδες». Τα σακχαρούχα αναψυκτικά δεν συνιστώνται.
Αυξημένη εφίδρωση – κοκκίνισμα
H έκκριση του ιδρώτα στο ανθρώπινο σώμα γίνεται από τους ιδρωτοποιούς αδένες, μετά από επίδραση ποικίλων ερεθισμάτων, τα οποία προκαλούν έκκριση ειδικών ορμονών, όπως αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης, που επενεργούν στους ιδρωτοποιούς αδένες. Σημαντικός είναι ο ρόλος των συμπαθητικών νευρικών ινών που απολήγουν στους αδένες και έχουν ειδικές συνδέσεις με εγκεφαλικά κέντρα του υποθαλάμου.
Η εφίδρωση μπορεί να συνοδεύεται από κοκκίνισμα ή αίσθημα έξαψης. Στον οργανισμό κατά την διάρκεια των εξετάσεων εκκρίνονται αυξημένα επίπεδα αδρεναλίνης – νοραδρεναλίνης, ενώ το συμπαθητικό νευρικό σύστημα παρουσιάζει αυξημένη δραστηριοποίηση.
Έτσι συχνά προκαλείται αυξημένη εφίδρωση, γεγονός που παρακωλύει ορισμένες φορές σημαντικά το γράψιμο, λόγω της αυξημένης εφίδρωσης των παλαμών. Παρά το ό, τι σήμερα το φαινόμενο αντιμετωπίζεται με ειδικά διαλύματα, αλοιφές και φάρμακα, ο εξεταζόμενος πρέπει να γνωρίζει ότι η εφίδρωση γενικότερα του σώματος και ειδικότερα των παλαμών επιδεινώνεται με την κατάχρηση ορισμένων φαρμάκων και την χρήση τοξικών ουσιών (π.χ. αλκοόλ).
Ο εξεταζόμενος δεν πρέπει να εκτίθεται σε καυτά λουτρά, να κάνει κατάχρηση καθαριστικών και να χρησιμοποιεί αντιιδρωτικά spray αμφιβόλου ποιότητας ή ερεθιστικά καθαριστικά σώματος.
