Από τον κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο Κωνσταντίνο Ξένο!
Πριν από 4 περίπου χρόνια μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στην Αμερικανική Περιοδική Έκδοση της Προληπτικής Ιατρικής (Νοέμβριος 2006) παρουσίασε τον πιο εύκολο τρόπο για να φτιάξει κανείς μια «ωρολογιακή βόμβα»…Αρκούν αρκετά κιλά παραπάνω από το επιθυμητό βάρος ενός ανθρώπου, ένα αναπτήρας και μερικά τσιγάρα…
Η μελέτη κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «Τα παχύσαρκα άτομα που καπνίζουν έχουν 3,5 – 5 φορές μεγαλύτερο ενδεχόμενο θανάτου από ότι τα άτομα που ποτέ δεν κάπνισαν και διατηρούν το βάρος τους σε «λογικά» πλαίσια …»
Το κάπνισμα αποτελούσε, αποτελεί και θα αποτελεί την πιο επιβεβαιωμένη βλαβερή συνήθεια για την υγεία μας. Το αλκοόλ και ο καφές, που συχνά συνυπολογίζονται στις βλαβερές συνήθειες παρέα με το τσιγάρο, σίγουρα αδικούνται…Και αυτό διότι ο καφές και πολύ περισσότερο το αλκοόλ, όταν καταναλώνονται με μέτρο και στα πλαίσια ενός ισορροπημένου τρόπου ζωής, μπορούν να συνεισφέρουν θετικά στην υγεία μας…
Αντίθετα με το τσιγάρο…που και ένα να καπνίσουμε ΔΕΝ συνεισφέρουμε θετικά στην υγεία μας…και βέβαια μπορεί να ισχυριστεί κάποιος «μα ένα τσιγαράκι με χαλαρώνει τις στιγμές που το χρειάζομαι»…Αν όμως είχε την δυνατότητα να «δει» λίγο πιο μέσα τι γίνεται στον οργανισμό του και σε τι στρες υποβάλλει τα αγγεία του κάθε φορά που καπνίζει, σίγουρα θα θεωρούσε μια κούπα χλιαρό πράσινο τσάι πιο αξιόλογη βοήθεια χαλάρωσης…
Παράλληλα κάτι που οι περισσότεροι αγνοούν, είναι ότι το κάπνισμα δεν είναι επιζήμιο μόνο λόγω της πίσσας και της νικοτίνης του τσιγάρου, αλλά και λόγω της αύξησης που προκαλεί στη παραγωγή των ελευθέρων ριζών (μορίων ή και ατόμων που υπό προϋποθέσεις βλάπτουν το κύτταρο).
Έτσι, ακόμα και το κάπνισμα τσιγάρων με μειωμένη πίσσα και νικοτίνη (τσιγάρα light), δεν πρέπει να αποτελεί άλλοθι για τους καπνιστές, αφού συμβάλλει έντονα στο «οξειδωτικό στρες» του οργανισμού.
Το «οξειδωτικό στρες» σχετίζεται άµεσα µε την ισορροπία μεταξύ παραγωγής ελευθέρων ριζών και της φυσικής αντιοξειδωτικής άμυνας που έχει ο οργανισμός μας. Όταν οι οξειδωτικοί µηχανισµοί – πηγές, υπερτερούν των αντίστοιχων αντιοξειδωτικών του οργανισµού, τότε τα επίπεδα των ελευθέρων ριζών υπερβαίνουν τα λογικά όρια, με συνέπεια το «οξειδωτικό στρες», φαινόµενο που όταν παρατείνεται «φθείρει» και «γερνά» τον οργανισμό μας.
Και για του λόγου το αληθές ας δούμε που κατέληξε μια άλλη επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό Lancet :
Ένα παχύσαρκο άτομο που καπνίζει, είναι βιολογικά «γηραιότερο» από ένα άτομο της ίδιας ηλικίας που δεν καπνίζει και έχει ιδανικό σωματικό βάρος…
Το κάπνισμα λοιπόν από μόνο του ή ακόμα περισσότερο σε συνδυασμό με την παχυσαρκία, συνεπάγεται πολλά δεινά για την ανθρώπινη υγεία. Αν και πολλοί είναι εκείνοι που έχουν καλά αντιληφθεί αυτή την διαπίστωση και σκέφτονται σοβαρά την διακοπή αυτής της βλαβερής συνήθειας, αρκετές φορές το επιχείρημα «Δεν κόβω το κάπνισμα γιατί θα πάρω βάρος» προβάλει ως τροχοπέδη στην εν λόγω προσπάθεια. Είναι όμως τα πράγματα έτσι ? Όντως η διακοπή του καπνίσματος οδηγεί σε αύξηση βάρους ?
Τα δεδομένα λοιπόν έχουν ως εξής (υπολογίστε ότι οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν μέσους όρους) :
1. Οι μισοί από αυτούς που διακόπτουν το κάπνισμα παίρνουν 2 – 5 κιλά
2. Ένας στους δέκα πρώην καπνιστές ενδέχεται να πάρει 12 – 15 κιλά
3. Οι περισσότεροι παίρνουν αυτά τα κιλά στους 6 πρώτους μήνες μετά από την διακοπή του καπνίσματος
Ας δούμε τώρα τους 3 κύριους λόγους για τους οποίους η διακοπή του καπνίσματος ενδέχεται να αυξήσει το σωματικό βάρος :
1. Η νικοτίνη του τσιγάρου, αποτελεί ουσία που «ανεβάζει» τον μεταβολισμό. Κάθε φορά που καπνίζετε ο μεταβολισμός σας αυξάνεται και αυτό εύκολα μπορείτε να το αντιληφθείτε μετρώντας τους καρδιακούς παλμούς σας….Θα διαπιστώσετε μια αύξηση έως και 20 χτύπους περισσότερους ανά λεπτό… Συνεπώς διακόπτοντας κάτι που αν και ανθυγιεινό, σας κάνει να καίτε λίγες θερμίδες παραπάνω, ο μεταβολισμός σας γίνεται πιο «επιρρεπής» στην αύξηση βάρους…
2. Μετά την διακοπή του καπνίσματος παρατηρούνται αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες. Κάποια άτομα βιώνουν μεγαλύτερη όρεξη, ενώ κάποια άλλα ξαφνικά δείχνουν προτίμηση σε τροφές που δεν ήθελαν όσο κάπνιζαν. Είναι γεγονός άλλωστε ότι μετά την διακοπή του καπνίσματος, τόσο η γεύση όσο και η όσφρηση βελτιώνονται και επανέρχονται στο κανονικό.
3. Μετά την διακοπή του καπνίσματος παρατηρείται συχνά «ανάγκη» για να υπάρχει κάτι στο στόμα, στη θέση του τσιγάρου. Τρώγοντας λοιπόν ή ακόμα χειρότερα τσιμπολογώντας, ο πρώην καπνιστής έχει την αίσθηση ότι αναπληρώνει την συνήθεια αυτή. Δεν είναι λίγες οι φορές που απλά μια τσίχλα, μια οδοντογλυφίδα ή ένα «μπαστουνάκι» καρότου μπορούν να «ξεγελάσουν» και να δώσουν την απαιτούμενη λύση…
Παρόλο τα πιο πάνω δεδομένα, αυτό που πρέπει καλά να αποτυπωθεί στη συνείδηση του ανθρώπου που θέλει να κόψει το κάπνισμα, είναι πως διακοπή τσιγάρου δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε αύξηση βάρους….
Διακοπή τσιγάρου σημαίνει αγαπώ τον εαυτό μου και τους δικούς μου ανθρώπους και υιοθετώ έναν καλύτερο τρόπο ζωής, που μέσα από την άσκηση και την ισορροπημένη διατροφή με βοηθά να μην πάρω βάρος…Αν δε πιστεύω πως δεν θα τα καταφέρω μόνος, δεν ξεχνώ πως υπάρχουν ειδικοί που θα με βοηθήσουν και να κόψω το τσιγάρο (όπως εξειδικευμένες μονάδες κρατικών νοσοκομείων) αλλά και να ελέγξω το βάρος μου (όπως επιστήμονες διαιτολόγοι – διατροφολόγοι)
Σαν επίλογο και εφόσον διστάζετε να πάρετε την μεγάλη απόφαση «κόβω το κάπνισμα» με την «δικαιολογία» της αύξησης του βάρους σας, κρατήστε το σημαντικότερο στοιχείο:
Το «κακό» που συνεπάγεται το κάπνισμα ενός πακέτου τσιγάρων ημερησίως για την υγεία της καρδιάς και των αγγείων σας, ισούται με την επιβάρυνση 45 παραπανίσιων κιλών…Συνεπώς ακόμα και 5 κιλά (το max. του μέσου όρου των στατιστικών) να πάρετε μετά τη διακοπή του καπνίσματος, τα οφέλη για την υγεία σας παραμένουν τεράστια…
