Ένα πειραματικό φάρμακο το οποίο «ωθεί» το ανοσοποιητικό σύστημα να πολεμήσει τον καρκίνο φάνηκε ασφαλές αλλά και αποτελεσματικό ενάντια σε διαφορετικές μορφές της νόσου, όπως τουλάχιστον έδειξαν πρώιμα αποτελέσματα μικρού εύρους κλινικής δοκιμής σε ασθενείς.
Ενάντια σε διαφορετικούς καρκίνους
Το φάρμακο με την κωδική ονομασία MPDL320A έχει μέχρι στιγμής δοκιμαστεί σε 30 ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο στο πλαίσιο δοκιμής φάσης Ι. Σε αυτή τη φάση οι ειδικοί γενικώς διερευνούν την ασφάλεια του φαρμάκου, ωστόσο με χαρά είδαν και πρώιμα σημάδια αποτελεσματικότητας.
«Εντοπίσαμε σαφή στοιχεία δραστηριότητας ενάντια σε διαφορετικούς όγκους, όπως του πνεύμονα, του νεφρού, του παχέος εντέρου και του στομάχου» ανέφερε ο δρ Μάικλ Γκόρντον από την Κλινική Pinnacle Oncology Hematology στο Σκοτσντέιλ της Αριζόνας κατά τη διάρκεια συνεδρίου της Αμερικανικής Ενωσης για την Ερευνα στον Καρκίνο που διεξάγεται στην Ουάσινγκτον.
Το υποσχόμενο πειραματικό φάρμακο αποτελεί ένα ειδικώς σχεδιασμένο αντίσωμα που στοχεύει την πρωτεΐνη PD-L1 (programmed death-ligand 1) και επιτρέπει στα Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να επιτίθενται αποτελεσματικότερα στα καρκινικά. Η PD-L1 εντοπίζεται στην επιφάνεια κυττάρων διαφορετικών καρκίνων και αναστέλλει την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να μάχεται τη νόσο.
Χωρίς τοξικότητα
Το φάρμακο χορηγείτο ενδοφλεβίως κάθε τρεις εβδομάδες ξεκινώντας από μια πολύ μικρή δόση της τάξης των 0,01 mg ανά κιλό σωματικού βάρους και φθάνοντας ως και την ανώτατη δόση των 20 mg ανά κιλό. Σύμφωνα με τον δρα Γκόρντον ήταν σημαντικό ότι δεν παρουσιάστηκε τοξικότητα ούτε με τη χορήγηση της υψηλότερης δόσης.
Οι υπεύθυνοι της Genentech, θυγατρικής της εταιρείας Roche, που βρίσκονται πίσω από την ανάπτυξη του νέου φαρμάκου εκτιμούν ότι η δική τους φαρμακευτική προσέγγιση που στοχεύει την PD-L1 είναι πιο επιλεκτική και ασφαλής σε σύγκριση με μια άλλη μέθοδο ανοσοθεραπείας η οποία αναπτύσσεται από διάφορες φαρμακευτικές εταιρείες και αφορά στους αναστολείς της πρωτεΐνης ΡD-1. Και αυτό διότι οι αναστολείς της PD-1 επιδρούν όχι μόνο στον επιλεγμένο στόχο αλλά πιθανότατα και σε έναν άλλο υποδοχέα των υγιών κυττάρων, τον PD-L2, με αποτέλεσμα να μπορεί να προκληθεί φλεγμονή των πνευμόνων. Τέτοια παρενέργεια δεν παρουσιάζεται με τον αναστολέα της PD-L1.
Διαρκής επίδραση
Παρότι η μέχρι στιγμής κλινική δοκιμή του φαρμάκου ήταν πολύ μικρού εύρους ο δρ Γκόρντον σημείωσε ότι έμεινε εντυπωσιασμένος από τη διαρκή επίδραση του φαρμάκου σε ορισμένους από τους ασθενείς που έπασχαν από προχωρημένο καρκίνο – αυτοί συνέχιζαν να βρίσκονται στη ζωή περισσότερο από ένα έτος μετά την αρχή λήψης της θεραπείας. «Η απόκριση στη θεραπεία είχε διάρκεια. Σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις παρουσιάστηκε σχεδόν άριστη απόκριση και οι ασθενείς συνεχίζουν να βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση παρότι η θεραπεία έχει σταματήσει» είπε ο ειδικός.
Νέο τοπίο με τις ανοσοθεραπείες για τον καρκίνο
Η εταιρεία Roche βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαδικασία ανάπτυξης ενός διαγνωστικού τεστ το οποίο θα δείχνει ποιοι ασθενείς έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποκριθούν στη συγκεκριμένη θεραπεία. «Η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα του φαρμάκου θα προσδιοριστεί από μελλοντικές μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές» υπογράμμισε ο δρ Γκόρντον. Προσέθεσε ότι σε κάθε περίπτωση η χρήση νέων ανοσοθεραπειών ενάντια στον καρκίνο είναι πολλά υποσχόμενη.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του φαρμάκου Yervoy, της εταιρείας Βristol-Myers Squibb, το οποίο έλαβε έγκριση κυκλοφορίας το 2011. Το φάρμακο αυτό που χρησιμοποιεί έναν διαφορετικό μηχανισμό σε σύγκριση με εκείνο της Roche προκειμένου να κάνει το ανοσοποιητικό σύστημα να πολεμήσει τον καρκίνο, ήταν το πρώτο το οποίο επιμήκυνε σημαντικά τον χρόνο επιβίωσης σε ασθενείς με προχωρημένο μελάνωμα, την πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος.
Ο δρ Γκόρντον κατέληξε προβλέποντας ότι «το πεδίο της ογκολογίας αναμένεται να αλλάξει ριζικά στα χρόνια που έρχονται χάρη στην υιοθέτηση των νέων ανοσοθεραπειών».
