Κατά τους ψυχοθεραπευτές ισχύει μια εξίσωση: ψυχική υγεία = καλή σχέση με το θυμό. Δεν έχουν άδικο, αν κρίνω από το σύνολο των νευρώσεων που κυκλοφορούν εξαιτίας της αφόρητης καταπίεσης των συναισθημάτων ή της συνεχούς «κατανόησης» που αρχικώς μας επέβαλλε η χριστιανική ηθική και αργότερα το γλυκανάλατο πρότυπο μιας δήθεν πολιτισμένης συμπεριφοράς.
Ναι, δεν έχουν άδικο. Είναι εξαιρετικά απελευθερωτικό να θυμώνεις όταν αισθάνεσαι ότι σε αδικούν, όταν νιώθεις προσβεβλημένος, όταν τέλος πάντων πιστεύεις ότι είσαι στην από κάτω. Είναι απείρως υγιεινότερο από το να βάζεις τον εαυτό σου στο ρόλο του θύματος και να ψάχνεις να βρεις τι λάθος έκανες εσύ και είναι οι άλλοι τόσο προκλητικά ανεξέλεγκτοι.
Τελικά είναι έτσι. Και σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο ο θυμός είναι ο καταλύτης της δράσης και της δημιουργίας των νέων ισορροπιών.
Όμως…όχι πάντα από ότι φαίνεται.
Γιατί είναι προφανές ότι στη δική μας περίπτωση, στην Ελλάδα που βιώνει την κρίση και το τέλος του παραμυθιού της ευημερίας χωρίς παραγωγή, αυτή η εξίσωση δεν λειτουργεί ακριβώς έτσι. Αν και αυξάνονται οι «θυμωμένοι» από την κοινωνική ανασφάλεια, από την υποκρισία του πολιτικού συστήματος, από την έλλειψη ορατού διεξόδου, δεν φαίνεται, προς το παρόν, να σημειώνει η ψυχολογία της κοινωνίας μας σοβαρά δείγματα εξυγίανσης. Ούτε καν μιας κάποιας εκτόνωσης η οποία δεν θα ρέπει προς την τυφλή αντίδραση, αλλά προς μια δράση η οποία ακόμη και αν δεν παράξει αντιπρόταση, θα έχει τουλάχιστον λίγη φαντασία. Δεν φαίνεται να πάμε προς τα εκεί και νομίζω πως ο λόγος είναι κυρίως ένας:
Δεν θυμώνουμε για εκείνα που μας αδικούν, αλλά γιατί δεν καταλαβαίνουμε τι γίνεται, τι μας λένε και κυρίως που προσπαθούν να μας οδηγήσουν. Δεν θυμώνουμε γιατί διαφωνούμε, αλλά θυμώνουμε γιατί δεν μας αφήνουν ούτε καν αυτό το περιθώριο καθώς δεν μπαίνουν στον κόπο να μας εξηγήσουν τι μας έχει συμβεί. Και έτσι δεν προλαβαίνουμε να μετουσιώσουμε τον θυμό μας σε δράση γιατί μέχρι να την οργανώσουμε, έρχεται το επόμενο κύμα ανασφάλειας και χάους που απλώς στοιβάζει περισσότερο τυφλό θυμό πάνω στον θυμό μας.
Ούτε την αγανάκτηση δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι σε αυτή τη χώρα.
Ακόμη και στα ζητήματα συλλογικής συνείδησης δεν έχουμε μέτρο.
Ακόμη και στο θυμό μας…παράγουμε περισσότερο από όσο μπορούμε να καταναλώσουμε.
(ο φίλος, συνένοχος στην σκέψη επέμενε να επισημάνω στο «υστερόγραφο» ότι είναι άλλο πράγμα ο «αγανακτισμένος» πολίτης που σε πρώτη ευκαιρία αρχίζει τα εθνικοπατριωτικά και άλλο ο «θυμωμένος»)
