Καθημερινά, ακούμε και διαβάζουμε για «θαυματουργές δίαιτες» που μπορούν να βοηθήσουν στη γρήγορη και αποτελεσματική απώλεια κιλών, για «θαυματουργά συμπληρώματα» που καίνε το λίπος και σμιλεύουν το σώμα σε χρόνο – ρεκόρ. Υπάρχουν όμως και κάποιες τροφές που έχουν χαρακτηρισθεί υπέρ – τροφές, «θαυματουργά τρόφιμα».
Όχι, δεν έχουν μαγικές ιδιότητες. Απλά, έχουν το «προτέρημα» να συγκεντρώνουν πολλά από θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, και με τον τρόπο αυτό να τα προσφέρουν σε πιο συμπυκνωμένη μορφή και να προάγουν την υγεία. Πόσο θαυματουργά είναι τελικά αυτά τα τρόφιμα;
Πολλές τροφές κατά καιρούς έχουν παρουσιαστεί ως «αντικαρκινικά» τρόφιμα που έχουν την ιδιότητα να προλαμβάνουν ή ακόμη και να θεραπεύουν τον καρκίνο. Το ερώτημα που τίθεται είναι: υφίστανται όντως τέτοιου είδους τρόφιμα; Υπάρχουν τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία ερευνών που να στηρίζουν αυτού του είδους ισχυρισμούς που εμφανίζονται δημόσια;
Σε πρόσφατο επεισόδιο της εκπομπής του Dr. Oz στις ΗΠΑ, παρουσιάστηκε πως καταναλώνοντας αντίδια, κόκκινο κρεμμύδι και λαβράκι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών μειώνεται έως και κατά 75%. Τα φλαβονοειδή που περιέχονται στα κόκκινα κρεμμύδια φάνηκε ότι έχουν την ιδιότητα να προλαμβάνουν την εμφάνιση καρκίνου των ωοθηκών.
Παρά, λοιπόν, τα πολλά δημοσιεύματα που τραβούν τα βλέμματα των αναγνωστών, οι έρευνες που αποδεικνύουν και προβάλλουν τεκμηριωμένα στοιχεία για τη θετική συσχέτιση της πρόληψης ή θεραπείας διαφόρων μορφών καρκίνου από την πρόσληψη συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών που περιέχονται στα λεγόμενα θαυματουργά τρόφιμα, είναι λίγες.
Συγκεκριμένα, οι ισχυρισμοί ότι η κατανάλωση των «αντικαρκινικών» τροφών, όπως το κόκκινο κρεμμύδι, τα αντίδια, το λαβράκι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών, στηρίχθηκε στο ότι το φλαβονοειδές kaempferol που βρίσκεται στα αντίδια προκαλεί απόπτωση των καρκινικών κυττάρων στις ωοθήκες και με τον τρόπο αυτό εμποδίζει την εξέλιξη του καρκίνου.
Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι το συγκεκριμένο φλαβονοειδές έχει αποπτωτικές ιδιότητες in vitro, ωστόσο δεν έχει αποσαφηνιστεί εάν αυτά τα ευρήματα μπορούν και να αποδώσουν και in vivo και συγκεκριμένα σε ανθρώπινους πληθυσμούς που καταναλώνουν το συγκεκριμένο φλαβονοειδές σε συνηθισμένες ποσότητες διατροφής.
Έτσι, λοιπόν, οι ιδιότητες συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών αποτελούν πολλές φορές εργαλείο μάρκετινγκ για τα ΜΜΕ αλλά και για διάφορες βιομηχανίες τροφίμων. Χρηματοδοτώντας διάφορες έρευνες, πολλές βιομηχανίες προσπαθούν με τον τρόπο αυτό να προωθήσουν και να αυξήσουν τις πωλήσεις τους, προβάλλοντας ότι το δικό τους προϊόν είναι θρεπτικά ανώτερο. Στην πραγματικότητα όμως, δεν επιβιώνουμε καταναλώνοντας μόνο ένα είδος τροφίμου.
Η διατροφή του ανθρώπου αποτελείται από ποικιλία τροφών. Αξιολογώντας λοιπόν πιθανά οφέλη ως προς την πρόληψη του καρκίνου μέσω των τροφών που καταναλώνουμε, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τη διατροφή συνολικά, όπως και άλλους παράγοντες του τρόπου ζωής του καθενός, τη φυσική δραστηριότητα καθώς επίσης και γενετικούς αλλά και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες που ενδεχομένως να ασκούν επιρροή. Ο συνδυασμός τροφών μπορεί να έχει συνεργιστική ή ανταγωνιστική δράση στην έκβαση της υγείας του καθένα.
Επιδημιολόγοι, καθώς και οι επιστήμονες που ασχολούνται με τη διατροφή, θα πρέπει να είναι προσεκτικοί σχετικά με τα μηνύματα που δίνονται στο κοινό και τα οποία προέρχονται από μεμονωμένα κομμάτια ερευνών. Συστηματικές επανεξετάσεις και μεταναλύσεις που διεξήχθησαν από το World Cancer Research Fund (WCRF) και το American Institute for Cancer Research (AICR) συστήνουν την κατανάλωση συνδυασμού τροφίμων και όχι μεμονωμένων, για την πρόληψη διαφόρων μορφών καρκίνου, πάντα όμως λαμβάνοντας υπόψη και άλλους πιθανούς παράγοντες που ενδεχομένως να έχουν συνεργιστική δράση.
