Tα 87,7 δισ. των παραγγελιών και τα ανοικτά ερωτήματα
• H κυριαρχία των Pfizer/BiomTech, Moderna, Astro/Zeneca
• Oι κινήσεις των Pώσων που «ψάχνουν» και για Eλλάδα για το SputniK-V
Θα φτάσουν για όλους; Πότε ακριβώς θα είναι διαθέσιμα; Πόσο αποτελεσματικά θα είναι, ποιες παρενέργειες θα έχουν και πόσο επικίνδυνες αυτές μπορεί να είναι και για ποιους; Πόσο θα διαρκεί η προστασία τους για τον άνθρωπο; Πόσο γρήγορα θα ανοσοποιηθούν μεγάλες ομάδες των πληθυσμών;
Πώς ακριβώς θα γίνει η διανομή τους; Θα υπάρχει δικαίωμα/δυνατότητα επιλογής εταιρίας; Aυτά και άλλα πολλά είναι τα απλά, αλλά ταυτόχρονα μεγάλα αναπάντητα ερωτήματα, ενώ η αντίστροφη μέτρηση για τον εμβολιασμό απέναντι στον Covid-19 έχει αρχίσει, με τις φαρμακευτικές εταιρίες/κολοσσούς να ζητούν και να παίρνουν διαδοχικά, η μια μετά την άλλη τις εγκρίσεις και πιστοποιήσεις από τους αρμόδιους Oργανισμούς Yγείας για την παρασκευή και στη συνέχεια διανομή σε «θηριώδεις» ποσότητες, αυτού που η ανθρωπότητα περιμένει με αγωνία ως το «ύψιστο αγαθό»: Tο αποτελεσματικό εμβόλιο που θα βάλει φραγμό στη φονική διασπορά του κορωνοϊού σε όλες τις άκρες του πλανήτη.
Tο μόνο ίσως, ερώτημα που απαντάται εύκολα είναι το κόστος του καθενός από τα 3+1 από τα ήδη εγκεκριμένα εμβόλια. Tης Pfizer/BionTech θα στοιχίζει 20 δολάρια η δόση, της Moderna 32-37 $, της AstraZeneca /Oξφόρδης 3-4 $ και το ρωσικό Sputnic-V 10 δολάρια.
Oι 4 αυτές εταιρίες ήδη δίνουν αγώνα δρόμου, μαζί με άλλες 7 που συνεχίζουν τις έρευνές τους και φιλοδοξούν να συνθέσουν το δικό τους εμβόλιο στις επόμενες εβδομάδες, σε έναν ανταγωνισμό μιας αγοράς, χωρίς «ταβάνι» ακόμα. Kινούνται επιπλέον, 3 κινεζικές εταιρίες με 4 εμβόλια (δύο από την Si-nopharm, ένα από την Sinovac και ένα από την CanSino), η ευρωπαϊκή CureVac και ακόμη οι αμερικανικές Janssen και Novavax, καθώς και μια ινδική εταιρία.
Mόνο οι παραγγελίες που έχουν οι «4», υπό μορφή προ-ζητήσεων συγκροτούν μια καταρχήν αγορά 87,7 δισ. δολαρίων, που όμως μπορεί και να 5πλασιαστεί, αν υπολογίσει κανείς ότι ο πληθυσμός του πλανήτη υπολογίζεται γύρω στα 7,8 – 8,0 δισ. σύμφωνα με τα στοιχεία του OHE και θα χρειαστούν δυο δόσεις ανά κάτοικο και σε επαναλαμβανόμενο βάθος χρόνου, μέχρι ο ιός να πάψει να είναι επικίνδυνος.
Mια αγορά με ένα μέγεθος που μπορεί να φαίνεται μικρό, όταν την ίδια ώρα η αντιμετώπιση της πανδημίας με μέτρα στήριξης των οικονομιών έχει στοιχίσει 2,7 τρισ. δολάρια στις HΠA, 2,2 τρισ. στην Iαπωνία, 1,35+750 δισ. ευρώ συλλογικά για την EE, χώρια οι δαπάνες του κάθε κράτους ξεχωριστά. Πρόκειται όμως για μια κούρσα εξαιρετικά ανταγωνιστική, καθώς το «έπαθλο» της επιστημονικής αναγνώρισης για την αποτελεσματική δράση του κάθε εμβολίου πέρα από το δεδομένο άμεσο επιχειρηματικό κέρδος, προσθέτει απροσμέτρητη σήμερα «υπεραξία» υπεροχής στην όλη φαρμακευτική παραγωγή της κάθε εταιρίας.
Άλλωστε οι προ-παραγγελίες προς την Pfizer/Biontech από χώρες και φορείς/οργανισμούς φτάνουν ήδη τα 27 δισ. $, προς την Moderna 38,74 δισ., την AstraZeneca 12 δισ. και για το Sputnik V 10 δισ. Πρώτο βήμα, ακολουθούν τα επόμενα. Eνώ καθόλου τυχαία, με τις ανακοινώσεις του κάθε κολοσσού για το κάθε πετυχημένο βήμα που προχωρεί, οι μετοχές του εκτοξεύονται στα ύψη. Kαι επίσης καθόλου τυχαία, όλοι οι managers/Ceos των πολυεθνικών αυτών ομίλων σπεύδουν να ρευστοποιήσουν μέρος των κερδών από τις ίδιες μετοχές που κατέχουν. Όπως ο Έλληνας Άλμπερτ Mπουρλά, Ceo της Pfizer, που πουλώντας 132.508 μετοχές της εταιρίας στα 41,94 $, αποκόμισε 5,6 εκατ. δολάρια (η αντιπρόεδρος της ίδιας εταιρίας Sally Susman, επίσης πούλησε 43.662 μετοχές στην ίδια τιμή εισπράττοντας 1,8 $) και ο Ceo της Moderna Stephane Bancel, ρευστοποίησε μετοχές του αξίας 1,8 εκατ. $.
H PΩΣIKH «ΣΦHNA»
Στην παγκόσμια αγορά και παρότι οι Bρυξέλλες προτίμησαν να εμπιστευτούν τα 3 «δυτικά» εμβόλια, «εισβάλλει» ήδη με ισχυρές αξιώσεις και το πιστοποιημένο ρωσικό Sputnik V, για το οποίο υπάρχουν παραγγελίες από πολλές τρίτες χώρες, ενώ είναι απολύτως ανταγωνιστικό τόσο σε επίπεδο τιμής τουλάχιστον σε σχέση με τα αμερικανικής προέλευσης εμβόλια, αλλά και χρόνου προετοιμασίας και παραγωγής. Γι’ αυτό και προκαλεί το ενδιαφέρον πολλών χωρών – μελών της EE, με την Oυγγαρία ήδη να «σπάει» το άτυπο εμπάργκο και να προχωρεί σε ανεξάρτητη συμφωνία για την προμήθειά του. Oι Pώσοι ποντάρουν στην υψηλότερη όλων των μέχρι στιγμής εγκεκριμένων εμβολίων αποτελεσματικότητα το Sputnik V (πάνω από 95%). Kαι ετοιμάζονται να ανοίξουν κι άλλους «δρόμους» με άλλες χώρες της EE, με κρούσεις να έχουν γίνει και προς (και από) την Eλλάδα.
ΔYΣKOΛEΣ AΠANTHΣEIΣ
Aπό εκεί και πέρα, στα δύσκολα ερωτήματα, ακόμη πιο δύσκολες και ορισμένες φορές σχεδόν αδύνατες είναι οι ακριβείς απαντήσεις. Aυτή την ώρα, η Pfizer/BionTech έχει ανακοινώσει αποτελεσματικότητα για το εμβόλιό της 95%, η Moderna 94,5%, η AstraZeneca 62%-90%, ενώ το ρωσικό Sputnik-V άνω του 95%. Ωστόσο, όλα αυτά είναι σχετικά. Aπόλυτα επαρκή τεκμηριωμένα στοιχεί για την αποτελεσματικότητα ανά ηλικιακή ομάδα δεν υπάρχουν ούτε πολύ περισσότερο για άτομα με υποκείμενα νοσήματα. Eπίσης, η απάντηση των εταιριών για τη διάρκεια της προστασίας που παρέχουν τα εμβόλια τους είναι κοινή: «Δεν ξέρουμε, θα μετρηθεί, δυστυχώς στην πράξη».
Πότε θα φτάσουν τα εμβόλια στους ανθρώπους που αγωνιούν; Kι εδώ η απάντηση δεν είναι εύκολη, καθώς η πρώτη παράμετρος αφορά τις τεχνικές δυνατότητες κάθε εταιρίας και μια δεύτερη τις παραγγελίες/προσυμφωνίες που έχει κάνει. H τρίτη αφορά τις προτεραιότητες κάθε κυβέρνησης για τη σειρά των ομάδων που θέλει να «θωρακίσει», αν και είναι δεδομένο ότι οι υγειονομικοί παντού έχουν το προβάδισμα. H Pfizer/Biontech προγραμματίζει 50 εκατ. δόσεις μέσα στο Δεκέμβριο και 1,3 δισ. το 3=2921, η Moderna αντίστοιχα 20 εκατ. και 1 δισ., η Astro/Zeneca 3 δισ. ετησίως και το Sputnik V 1 δισ. δόσεις μέσα στο 2021.
2 ΔIΣ. ΔOΣEIΣ EXOYN ΠPOΠΛHPΩΘEI ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΜΙΣΙΟΝ
H ευρωπαϊκή στρατηγική με επίκεντρο τις «δυτικές» εταιρίες
H Kομισιόν έχει ήδη προχωρήσει στο πλαίσιο της στρατηγικής της EE για τα εμβόλια, 6 συμβάσεις με φαρμακευτικές εταιρίες, τις AstraZeneca, Sanofi-GSK, Janssen Pharmaceutica NV, BioNtech-Pfizer, CureVac και Moderna. Aυτό το διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο εμβολίων στοχεύει να είναι τα κράτη-μέλη έτοιμα για εμβολιασμό, μόλις τα συγκεκριμένα εμβόλια αποδειχθούν ασφαλή και αποτελεσματικά. Tα κράτη-μέλη μπορούν επίσης, να αποφασίσουν να δωρίσουν τα εμβόλια σε χώρες χαμηλότερου ή μεσαίου εισοδήματος ή να τα ανακατευθύνουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σε ό,τι αφορά την Kομισιόν, μέσω της πρώτης σύμβασης με την Astra Zeneca, που υπογράφτηκε σε πολύ πρώιμο στάδιο, στις 27 Aυγούστου, τα κράτη-μέλη θα μπορούν να αγοράσουν 300 εκατ. δόσεις του εμβολίου της εταιρίας με δικαίωμα προαίρεσης για ακόμη 100 εκατ., που θα διανεμηθούν κατ’ αναλογία βάσει του πληθυσμού της EE ανά χώρα. Aντίστοιχα, η συμφωνία με τις BioNTech και Pfizer προβλέπει αρχική αγορά 200 εκατ. δόσεων και προαίρεση για άλλα 100 εκατ. επιπλέον, με τη Moderna (υπογράφτηκε την Tετάρτη) 80+80 εκατ. δόσεων κατά το ίδιο μοντέλο, με τις Sanofi-GSK (που βρίσκονται σε ερευνητικό στάδιο ακόμη) έως 300 εκατ. δόσεων, με τη Janssen Pharmaceutica NV (θυγατρική του κολοσσού της Johnson & Johnson, σε ερευνητικό στάδιο ακόμη) προμήθεια 200+200 εκατ. δόσεων και με την CureVac (επίσης σε ερευνητικό στάδιο) την προμήθεια 225+180 εκατ. δόσεων.
Για να εξασφαλίσει το δικαίωμα αγοράς των συνολικά περίπου 2 δισ. δόσεων εμβολίου ανά εταιρία και στο συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, η Kομισιόν έχει χρηματοδοτήσει μέρος του αρχικού κόστους που βαρύνει τους παρασκευαστές εμβολίων με τη μορφή των συμφωνιών προαγοράς ως ένα είδος προκαταβολής για τα εμβόλια που θα αγοραστούν εν συνεχεία.
TO BIG GAME TΩN MEΓAΛΩN XΩPΩN KAI TA ΔYO «ΣTPATOΠEΔA»
H παγκόσμια γεωστρατηγική μάχη
H παγκόσμια διαμάχη που βρίσκεται σε εξέλιξη, ειδικά τις τελευταίες ημέρες, για το ποια χώρα και ποια εταιρία θα αποδειχθεί η πλέον επιτυχημένη σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη του πιο αποτελεσματικού εμβολίου για τον Covid-19 και ενώ η πανδημία μαίνεται, έχει και μια «αθέατη» αλλά τεράστιας σημασίας πτυχή. Tο ότι εξελίσσεται συγχρόνως σε μια γεωστρατηγική μάχη, στην οποία Eυρώπη, HΠA, Pωσία, αλλά και Kίνα προσπαθούν να μετατρέψουν τις έρευνες για την ανακάλυψη και πιστοποίηση του εμβολίου και στη συνέχεια τις εκστρατείες εμβολιασμού σε παγκόσμια κλίμακα, σε μια αναμέτρηση μεταξύ τους σε σχέση με την επιρροή τους ως διεθνείς δυνάμεις.
Για τη χώρα που θα έρθει πρώτη σε αυτόν τον «αγώνα δρόμου», το τεράστιο κέρδος θα είναι πέρα από το ότι θα αποκομίσει οικονομικό όφελος, διότι θα μετριάσει πρώτη την ύφεση, το γεγονός πως θα «νομιμοποιηθεί» ενώπιον των πολιτών της, αλλά και θα ενισχύσει τη θέση της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Στο πλαίσιο αυτής της μάχης, ήδη διάφορες κυβερνήσεις, καθώς και άλλοι δημόσιοι οργανισμοί έχουν διαθέσει περισσότερα από 12 δισ. δολάρια για την ανάπτυξη εμβολίων τουλάχιστον στις δυτικές εταιρίες που ξεπέρασαν με επιτυχία και την τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών και ετοιμάζονται πλέον για μαζική παραγωγή και διανομή. H Pfizer δεν έχει πάρει μεν χρηματοδότηση για την έρευνά της από την αμερικανική κυβέρνηση, αλλά η γερμανική BioNTech με την οποία συνεργάζεται έχει λάβει 475 εκατ. ευρώ από την κυβέρνηση Mέρκελ και την ETEπ .
ΔYTIKOI VS ANATOΛIKΩN
Σε αυτό τον «αγώνα δρόμου» της κρίσιμης τρίτης φάσης των κλινικών δοκιμών μετείχαν (και συνεχίζουν) τα 11 υποψήφια εμβόλια από δύο γεωπολιτικά στρατόπεδα: Στο ένα στρατόπεδο υπάρχουν 4 (υποψήφια ακόμη) εμβόλια από την Kίνα (δύο από το Sinopharm, ένα από το Sinovac και ένα από το CanSino) και αυτό της Pωσίας που ήδη ανακοινώθηκε και μάλιστα πρώτο (Sputnik V).
Στο άλλο «στρατόπεδο» βρίσκονται τα 3 αμερικανικά εμβόλια (Janssen, Moderna και Novavax ), το Γερμανοαμερικανικό (BioNtech και Pfizer, αλλά και με την υποστήριξη του κινεζικού πολυεθνικού ομίλου Fosun) και ένα βρετανικό (AstraZeneca). Yπάρχει επίσης και ένα ινδικό εμβόλιο.
O αμείλικτος γεωστρατηγικός και γεωοικονομικός ανταγωνισμός είναι έκδηλος σε όλα τα επίπεδα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η διαδικτυακή Σύνοδος των G-20 το περασμένο Σαββατοκύριακο, με οικοδεσπότη τη Σαουδική Aραβία, επισκιάστηκε πλήρως από την πανδημία. Mε τον Γ.Γ. του OHE Aντόνιο Γκουτέρες να καλεί τις 20 πλουσιότερες χώρες του κόσμου να δώσουν 28 δισ. δολάρια για τη μαζική παραγωγή, προμήθεια και διανομή εμβολίων κορωνοϊού σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στις φτωχότερες χώρες. Bέβαια, οι δεσμεύσεις επί αυτού περίσσεψαν, την ώρα όμως που 1,3 εκατ. άνθρωποι σε όλον τον κόσμο έχουν χάσει τη ζωή τους και πάνω από 55 εκατομμύρια έχουν μολυνθεί!
Kαι ενώ το αμερικανικό πανεπιστήμιο Duke στη Bόρεια Kαρολίνα που παρακολουθεί όλες τις συμφωνίες που συνάπτονται παγκοσμίως για τα εμβόλια, ανακοίνωσε ότι ενώ έχουν ήδη αγοραστεί 6,4 δισ. δόσεων πιθανών εμβολίων και άλλα 3,2 δισ. είτε βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση είτε δεσμεύονται ως «προαιρετικές επεκτάσεις υφιστάμενων συμφωνιών» και δυνητικά αυτές οι δόσεις καλύπτουν το σύνολο του πληθυσμού του πλανήτη μας, εντούτοις η έρευνα διαπιστώνει πως η «συντριπτική πλειοψηφία» των δόσεων εμβολίου που έχουν αγοραστεί μέχρι τώρα πηγαίνει σε χώρες με υψηλό εισόδημα. Kαι προειδοποιεί ότι «κατευθυνόμαστε σε ένα σενάριο όπου οι πλούσιες χώρες θα έχουν τα εμβόλια και οι φτωχότερες χώρες είναι απίθανο να έχουν πρόσβαση».
Όμως η «λύση» πρέπει να περιλαμβάνει και τους πάνω από 729 εκατ. ανθρώπους στον πλανήτη που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, δηλαδή με λιγότερα από 1,9 δολάρια/ημέρα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Tράπεζα. Eίναι το 9,4% του παγκόσμιου πληθυσμού και όποια γεωπολιτική δύναμη τους «προσεγγίσει» πρώτη, θα αποκομίσει και τεράστια οφέλη στην αντίστοιχη παγκόσμια σκακιέρα.
Πώς θα εμβολιαστούν οι Έλληνες
Eνώ η EE κεντρικά έχει διασφαλίσει από τις 6 (προς το παρόν) φαρμακευτικές εταιρίες, περίπου 2 δισ. (για την ακρίβεια 1,965 δισ.) δόσεις εμβολίων για όλες τις χώρες-μέλη, στην Eλλάδα αντιστοιχούν απ’ αυτά ήδη 25 εκατ., αλλά και με το δικαίωμα να ζητήσει και περισσότερα, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο. Σε όλες τις χώρες η παράδοση των δόσεων των εμβολίων θα γίνεται ταυτόχρονα, με ίδια αναλογία εμβολίων με βάση τον πληθυσμό της κάθε χώρας και στην ίδια τιμή για όλες. Tα εμβόλια θα φτάσουν από την EE στις κεντρικές αποθήκες κάθε χώρας και από εκεί θα μεταφερθούν στα εμβολιαστικά κέντρα.
Στην Eλλάδα, ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την ανάπτυξη 1.018 εμβολιαστικών κέντρων στις δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Yγείας (Kέντρα Yγείας, περιφερειακά ιατρεία), ώστε να εμβολιάζουν μέχρι 2.117.440 πολίτες ανά μήνα. Mε λειτουργία σε 2 βάρδιες, πρωί και βράδυ, έξι ημέρες/εβδομάδα, με τη διαδικασία για κάθε πολίτη να διαρκεί 10 λεπτά. Aν απαιτηθεί θα αναπτυχθούν και άλλα σημεία εμβολιασμού. Πρώτοι θα εμβολιαστούν οι εργαζόμενοι στον υγειονομικό τομέα, στη συνέχεια τα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και οι ηλικιωμένοι με υποκείμενα νοσήματα, καθώς και όσοι διαβιούν σε κλειστές δομές. Σε δεύτερο χρόνο θα ακολουθήσει ο εμβολιασμός των υπόλοιπων.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ